« Poszczególne partie tekstu głównego należy zasadniczo oznaczać numerami i tytułami.
« W publikacjach o nieskomplikowanej strukturze można nie numerować partii tekstu niższego rzędu, e.g. podrozdziałów, zaznaczając ich hierarchię jedynie krojem i stopniem pisma tytułu.
« W publikacjach o skomplikowanym podziale tekstu można nie opatrywać tytułami partii najniższego rzędu, e.g. paragrafów. Poprzedza się je wówczas odpowiednim numerem wyróżnionym pismem półgrubym, ew. z symbolem paragrafu, a tekst składa się w ciągu.
« W dłuższych tekstach podział na akapity jest niewystarczający.
« Zasadnicza segmentyzacja tekstu – podział na rozdziały
« W obszernych publikacjach tworzy się hierarchiczną strukturę złożoną z takich segmentów, jak części, rozdziały, podrozdziały i paragrafy
« Ponadakapitowe jednostki kompozycyjne tekstu powinno się opatrywać własnymi, wyróżnionymi graficznie tytułami, wzmacnianymi dodatkowo przez formalne nazwy określonych segmentów, użycie do składu różnych czcionek (odmiany i kroju) lub hierarchiczne użycie kombinacji liczb i liter.
« Stronica rozdziałowa z tzw. opustem i wyróżnionym graficznie tytułem oraz stronica końcowa (szpicowa) wskazują czytelnikowi początek i koniec określonej całości treściowej.
« Podziały jedno-, dwu-, trój- i czterostopniowe tekstu publikacji oraz podział wielorzędowy, zwany dziesiętnym (1.,1.1,1.2,1.3,1.1.1.,1.1.2.etc.)
« W podziałach 1-, 2-, 3-, i 4-stopniowych do podkreślenia nadrzędności i podrzędności poszczególnych partii tekstu używa się cyfr rzymskich, arabskich oraz wielkich i małych liter
« Zaleca się stosowanie następującej kolejności oznaczeń
1. Partie tekstu pierwszego stopnia cyfrą rzymską: I. Geografia Azji
2. − − drugiego stopnia wielką literą: A. Geografia Chin
3. − − trzeciego stopnia cyfrą arabską: 1. Ukształtowanie powierzchni
4. − − czwartego stopnia małą literą: a. Rzeźba terenu
« Jeśli podział tekstu jest mniej niż 4-stopniowy, można stosować dowolne wybrane oznaczenia spośród ww., należy jednak zachować podaną hierarchię oznaczeń (ergo dopuszczalny jest następujący podział:
« I. Broń strzelecka:
Ø 1. Pistolety
Ø 2. Rewolwery
Ø 3. Karabiny
« II. Artyleria
Ø 1. Lekka
Ø 2. Średnia
Ø 3. Ciężka
« ale niewłaściwy będzie poniższy:
o a) Broń strzelecka:
N I. Pistolety
N II. Rewolwery
N III. Karabiny
o b) Artyleria:
N I. Lekka
N II. Średnia
N III. Ciężka
« Nie można stosować jednakowych oznaczeń dla różnych stopni podziału tekstu, e.g. cyfr rzymskich do oznaczania części i rozdziałów:
« I. Broń palna
« Tytuły części publikacji należy składać na oddzielnych kolumnach, tzw. wewnętrznych kartach (stronach) tytułowych. Karty takie mogą zawierać, poza tytułem danej części także tytuły rozdziałów wchodzących w skład danej części.
« Tytuły rozdziałowe zaczyna się od nowej, zazwyczaj nieparzystej kolumny. Składa się ją z tzw. opustem, tzn. pierwszy wiersz tekstu głównego nie jest umieszczony u góry kolumny, lecz w ¼ lub ⅓ jej wysokości. Opuszczenie ma charakter otwarty, jeśli tytuł jest zamieszczony bezpośrednio nad pierwszym wierszem tekstu, lub zamknięty, jeśli tytuł znajduje się u góry strony.
« Jeżeli przy opuszczeniu otwartym tytuły w jednej publikacji mają znaczną ilość wierszy, należy ze wzgl. estetycznych mierzyć wielkość opustu od górnej krawędzi kolumny do pierwszego wiersza tytułu znajdującego się bezpośrednio nad tekstem zasadniczym. Przy takim umieszczeniu tytułu uzyskujemy stałą powierzchnię bez zadruku i pierwszy wiersz tytułu znajduje się na stałej wysokości.
« Tytuły podrozdziałów można składać w ciągu kolumn, czyli tam, gdzie kończy się tekst, stosując dwukrotnie większe światło i wyrównując tytuł do zewnętrznego brzegu kolumny, aby był łatwo widoczny przy kartkowaniu.
« Pod tytułem podrozdziału muszą się znajdować co najmniej 3 wiersze tekstu.
« Jeżeli przy składaniu tekstu pozostaną mniej niż 3 wiersze tekstu u góry kolumny, należy przenieść część wierszy z kolumny poprzedniej
« Powinny oddawać hierarchię poszczególnych partii tekstów, czyli ich nadrzędność i podrzędność
« W tytułach najwyższych partii tekstu, które składają się z wyrazu ROZDZIAŁ lub CZĘŚĆ (zwykle z kolejnym nr) oraz właściwego tytułu umieszczonych w osobnych wierszach, oznaczenie formalne składa się pismem mniejszym lub jaśniejszym niż tytuł.
« Jeśli oznaczenie formalne z numerem znajduje się w osobnym wierszu, nie stawia się po nim kropki, jeśli w jednym wraz z tytułem, po numerze należy postawić kropkę:
« Tytuły nie powinny zajmować całej szerokości kolumny, a co najwyżej 2/3. Długie tytuły należy dzielić na wiersze zachowując podane zasady:
« Nie wolno w tytułach dzielić i przenosić wyrazów do następnego wiersza
« Każdy wiersz powinien stanowić zamkniętą logiczno-treściową całość
« Nie wolno rozdzielać między wiersze
o imion od nazwisk oraz numerów [Pius XII, Vasco da Gama]
o złożonych nazw własnych [Rio de Janeiro, Mannlicher-Schonauer]
o tytułów, funkcji etc. od nazwisk [Marszałek Piłsudski]
o liczb od określeń [Łucznik wz. 1970, 1250kHz, 7,92mm]
o elementów daty [22 lipca 1944]
« Nie wolno pozostawiać na końcu wiersza spójników i przyimków [żadnych, nie tylko jednoliterowych]
« Jeżeli w tytule występuje myślnik, należy zostawić go na końcu wiersza.
« Jeśli tytuł dzielony na wiersze jest poprzedzony numerem, to drugi wiersz zaczynamy pod pierwszym wyrazem pierwszego wiersza.
« Incipit to wyróżnione typograficzne pierwsze wyrazy (ew. całe zd.) tekstu głównego, stanowiącego względnie samodzielną całość logiczno-treściową. Pełnią funkcję tytułów w dłuższych tekstach książkowych i prasowych, które nie są rozdzielone na mniejsze całości tytułami wewnętrznymi. Incipity są zintegrowane składniowo z resztą tekstu głównego.
« Incipity składa się pismem pogrubionym, wersalikami lub kapitalikami. Nad tekstem rozpoczynającym się incipitem musi być odstęp.
« Samodzielne całostki tekstu nieopatrzone tytułami wewnętrznymi można oddzielać przerywnikami w postaci asterysków, pojedynczego lub trzech[1], złożonych na środku wiersza (na osi kolumny). Można stosować przerywniki graficzne ozdobne (garnek w książce kucharskiej, ornament d w historii sztuki etc.)[2].
« W artykułach i notatkach prasowych koniec artykułu (zamknięcie kolumny szpicowej) można oznaczyć finalikiem (n lub duża kropka) lub ozdobną winietą finalikową stosowaną w książkach o charakterze bibliofilskim.
« Nie należy szafować tego rodzaju efektami, o ile treść lub przeznaczenie książki tego nie wymaga
« Elementy wyliczeń należy oznaczać w całej publikacji jednakowo za pomocą cyfr arabskich lub rzymskich z kropką, małych liter z nawiasem lub funktorów.
« NIE ZALECA SIĘ używania cyfr arabskich z nawiasem lub z nawiasami z obu stron oraz małych liter z kropką.
« W tekstach specjalistycznych, gdzie cyfry arabskie vel małe litery wykorzystuje się do innych oznaczeń, składniki wyliczenia należy oznaczać cyframi rzymskimi z kropką lub punktorami.
« Wyliczenia mogą być jedno- lub wielostopniowe (zagnieżdżone). Nie zaleca się stosować wyliczeń więcej niż 3-stopniowych
« Wyliczenia jednostopniowe można składać w ciągu ale nie należy zostawiać na końcu wiersza izolowanych oznaczeń wyliczenia. e.g.
« „proch czarny składa się z: 1. siarki, 2. węgla, 3. saletry” a nie „…składa się z: 1. siarki, 2. węgla, 3. saletry”.
« pierwsze wiersze wyliczenia z oznaczeniem literowym lub cyfrowym (lub punktorem) składa się z wcięciem akapitowym, a kolejne wiersze od brzegu kolumny.
ALBO
« oznaczenia literowe lub cyfrowe vel punktory składa się od brzegu kolumny, a cały tekst zasadniczy z wcięciem odpowiadającym wcięciu akapitowemu w danym tekście
« W wyliczeniach oznaczonych cyframi arabskimi lub rzymskimi kropki po cyfrach powinny stanowić pion
« Wyliczenia w dwóch lub więcej łamach ustawia się równając w dół każdego łamu.
« W wyliczeniach wielostopniowych kolejne poziomy należy oznaczać zawsze w ten sposób w obrębie całej publikacji, np. wyliczenia pierwszego stopnia – cyframi, drugiego stopnia literami etc.
« Niedopuszczalne jest oznaczanie tego samego poziomu wyliczenia różnymi symbolami
« Kolejne poziomy wyliczenia 2- i 3-stopniowych zaleca się składać z wcięciem, gdzie oznaczenie kolejnego stopnia wyliczenia zaczyna się pod pierwszą literą wyliczenia wyższego rzędu
« Wyliczeń wielostopniowych nie wolno składać w ciągu
« W wyliczeniach jednozdaniowych poszczególne punkty nie tworzą samodzielnych zdań i dlatego zaczynamy je małą literą, a zamykamy przecinkiem, lub – zwłaszcza, gdy punki same zawierają przecinki – średnikiem. Całość wyliczenia zamyka kropka.
« Znaki interpunkcyjne można pominąć tylko przy wyliczeniach składanych w osobnych wierszach i oznaczanych punktorami.
« Jeśli poszczególne punkty wyliczenia mają formę samodzielnych zdań, to należy zaczynać je wielką literą i kończyć kropką.
« Nie należy w jednym wyliczeniu łączyć dwóch powyższych typów...
Camea_Lidii_P