Antynikotynowe szaleństwo państwa(1).pdf

Antynikotynowe szaleĲstwo paĲstwa

Aktualizacja: 2013-01-11 8:21 pm

Polska, wdraňajģc podwyňki akcyzy na papierosy, ktre wymusza Unia Europejska, powoduje, ňe

nie tylko zwiĨksza siĨ szara strefa z tym zwiģzana, ale jednoczeļnie spadajģ wpÿywy budňetowe

z tego tytuÿu.

W poprzednich latach coroczne podwyŇki akcyzy w Polsce powodowaþy wzrost wpþyww budŇetowych.

W 2003 roku wpþywy z akcyzy na papierosy wyniosþy ok. 8,5 mld zþ, podczas gdy w 2011 roku Î ok. 18,3

mld zþ, co oznacza wzrost o 115 proc., a do tego dochodzi podatek VAT, ktrym rwnieŇ obciĢŇone sĢ

papierosy. Polacy coraz bardziej zdajĢ sobie sprawħ z faktu, Ňe obciĢŇenie podatkowe papierosw staje

siħ coraz bardziej absurdalne, a ceny paczki papierosw osiĢgnħþy niedorzeczne poziomy (szczeglnie

w stosunku do zarobkw).

Od 2003 roku do 2011 roku sprzedaŇ legalnych papierosw zmniejszyþa siħ o 23 proc. z 3,6 miliarda 20-

papierosowych paczek do 2,78 miliarda paczek. Jednak w trzecim kwartale 2012 roku doszþo do

przesilenia i po raz pierwszy wpþywy z akcyzy naþoŇonej na wyroby tytoniowe w porwnaniu do

analogicznego okresu roku 2011 zmniejszyþy siħ o 3,4 procent.

Nie oznacza to, Ňe Polacy przestali palię. Po prostu zwiħksza siħ szara strefa z tym zwiĢzana, czyli

produkcja papierosw poza systemem fiskalnym (tylko w latach 2004-11 zlikwidowano 27 nielegalnych

fabryk papierosw) oraz przemyt ze wschodu, gþwnie z Ukrainy, Biaþorusi i Rosji, ale takŇe z Moþdawii

czy nawet Chin.

Akcyza wzrosÿa o 209 proc.

Wedþug rŇnych szacunkw, od 2006 roku szara strefa papierosw w Polsce zwiħkszyþa siħ co najmniej

dwu-trzykrotnie, by w 2012 roku prawdopodobnie przekroczyę wartoĻę 5 mld zþ. Od 400 do 750

milionw wypalanych w Polsce paczek papierosw (ok. 15-30 proc.) pochodzi z tej strefy. Nielegalny

handel przemycanymi papierosami w wojewdztwach wschodnich przekracza poþowħ caþkowitej

sprzedaŇy, a w miejscowoĻciach przygranicznych siħga 95 proc.

Nie ma siħ co dziwię, skoro cena paczki papierosw za wschodniĢ granicĢ to niewiele ponad jedna

trzecia ceny polskiej, a na jednym nielegalnym tirze moŇna zarobię 750 tysiħcy euro. Natomiast wartoĻę

papierosw produkowanych w szarej strefie szacuje siħ na powyŇej 300 milionw zþ rocznie. Jednak co

ciekawe, wiħkszoĻę tej produkcji wysyþana jest do innych krajw: Wielkiej Brytanii, Niemiec, Wþoch czy

Francji.

Od 2003 roku þĢczne podatki w paczce papierosw wzrosþy z 3,03 zþ do 9,35 zþ, czyli o 209 procent. W

tym czasie cena paczki wzrosþa z okoþo 4,4 zþ do 11,6 zþ, czyli o ponad 164 procent. Ceny te rosnĢ

znacznie szybciej niŇ inflacja czy wzrost siþy nabywczej konsumentw. PodwyŇki papierosw najbardziej

uderzajĢ w osoby biedne, ktre coraz wiħkszĢ czħĻę swoich dochodw wydajĢ na naþg.

Wraz z 23-procentowym VAT-em aktualnie okoþo 81-82 procent ceny paczki papierosw to podatki.

Niestety polska akcyza nadal nie osiĢgnħþa unijnego minimum, ktre wynosi 90 euro za 1000

papierosw, a obniŇone stawki tego haraczu nasz kraj moŇe stosowaę tylko do koıca 2017 roku (okres

przejĻciowy). Oznacza to kolejne coroczne podwyŇki akcyzy. Do 2018 roku papierosy zdroŇejĢ jeszcze

o prawie 20 procent. Wtedy paczka papierosw bħdzie kosztowaþa co najmniej 15 zþ.

Choę tytoı do palenia jest opodatkowany na poziomie 149 proc. wymogw unijnych, co powoduje, Ňe

szara strefa tego wyrobu w Polsce wynosi aŇ ok. 30-70 procent, to amatorzy tytoniu do palenia, cygar i

cygaretek muszĢ takŇe liczyę siħ z wyŇszĢ akcyzĢ, a tym samym Î podwyŇkami cen w sklepach na te

uŇywki. Wedþug Ministerstwa Finansw szara strefa w obrocie liĻciem tytoniowym w 2012 roku

powodowaþa, Ňe do budŇetu nie wpþynħþo okoþo 450 mln zþ.

Szara strefa wyrobw tytoniowych ma negatywny wpþyw na przedsiħbiorstwa zajmujĢce siħ produkcjĢ i

sprzedaŇĢ tych towarw. PoniewaŇ nielegalne papierosy sprzedawane sĢ gþwnie na bazarach (ale

rwnieŇ w Internecie), to legalne firmy zajmujĢce siħ sprzedaŇĢ tracĢ na tym okoþo 300 mln zþ rocznie.

TracĢ takŇe rolnicy uprawiajĢcy tytoı oraz przedsiħbiorstwa zajmujĢce siħ przetwrstwem tytoniu. Firmy

te notujĢ spadek przychodw i zyskw z dziaþalnoĻci.

Wyňsza akcyza Ï niňsze wpÿywy

Z drugiej strony polski budŇet zyskuje na tym, Ňe w Niemczech papierosy sĢ jeszcze droŇsze, wiħc

przemyca siħ je miħdzy innymi z naszego kraju na Zachd. Z Polski do Niemiec rocznie trafiþa okoþo 400

milionw paczek papierosw (legalnych w Polsce, ale po przekroczeniu granicy nielegalnych w

Niemczech Î gdzie jest unijny wolny przepþyw towarw?). Do tego dochodzĢ jeszcze taısze papierosy z

Ukrainy, Rosji i Biaþorusi Î w 2010 roku okoþo 200 milionw paczek.

Skutek jest taki, Ňe skala naþogu wĻrd Niemcw nie zmniejsza siħ, a tamtejsze firmy i budŇet tracĢ

wpþywy. U naszego zachodniego sĢsiada rwnolegle z podnoszeniem podatkw na papierosy, wpþywy z

akcyzy spadþy z 133 mld w 2003 roku do 87 mld euro w 2009 roku. W Wielkiej Brytanii ástratyÑ w

zwiĢzku z niezapþaconĢ akcyzĢ szacuje siħ na 1,5 mld GBP rocznie.

Co ciekawe, wyliczono, Ňe w 2008 roku przemyt papierosw z Polski do Wielkiej Brytanii wynisþ 600

milionw paczek (czħĻę oczywiĻcie z nielegalnych wytwrni), czyli mniej wiħcej tyle, ile wynosi caþa

szara strefa w Polsce.

Podobnie jak w Polsce czy w Niemczech, takŇe w innych krajach, ktre dostosowywaþy siħ do unijnych

minimw akcyzowych, doszþo do znacznego spadku wpþyww budŇetowych z tego tytuþu. Z raportu

Pracodawcw Rzeczpospolitej Polskiej pt. áSzara strefa w sektorze wyrobw akcyzowychÑ z 2011 roku

wynika, Ňe na ýotwie w latach 2007-10 akcyza od paczki papierosw zwiħkszyþa siħ z 0,39 euro do 1,36

euro. W rezultacie w tym okresie liczba legalnie sprzedawanych papierosw spadþa z 210 milionw

paczek do 85 milionw, a szara strefa wzrosþa czterokrotnie.

JednoczeĻnie wpþywy z akcyzy, ktre poczĢtkowo w 2008 roku wzrosþy, w ciĢgu dwch kolejnych lat

spadþy o 36 procent. Podobnie w Irlandii w latach 2000-09 akcyza na papierosy wzrosþa 76 procent, co

skutkowaþo utrzymywaniem siħ wpþyww budŇetowych z tego tytuþu na podobnym poziomie, przy

rwnoczesnym znacznym rozroĻcie szarej strefy (w latach 2005-09 Î z 8 procent do 25 procent). W

Rumunii skokowy wzrost akcyzy na papierosy spowodowaþ powiħkszenie siħ szarej strefy o ponad 45

procent.

Na dodatek mimo 90 procent negatywnych opinii w trakcie konsultacji spoþecznych 19 grudnia Komisja

Europejska zþoŇyþa projekt nowelizacji dyrektywy tytoniowej, ktra zakazuje produkcji papierosw

smakowych, w tym popularnych mentolowych oraz typu slim oraz standaryzuje na terenie caþej Unii

paczki papierosw z obowiĢzkiem umieszczania na nich drastycznych ostrzeŇeı przed paleniem (co

najmniej 75 procent powierzchni paczki). Nowe prawo ma zaczĢę obowiĢzywaę w 2015 roku.

Tymczasem udziaþ papierosw smakowych stanowi w Polsce 38 procent sprzedaŇy, co oznacza, Ňe w

wyniku ich zakazania pracħ moŇe stracię nawet poþowa z 6 tysiħcy osb zatrudnionych w polskich

firmach tytoniowych. Nasz kraj jest najwiħkszym producentem tytoniu w Europie (z branŇĢ zwiĢzanych

jest 500 tysiħcy plantatorw, producentw, przetwrcw i handlowcw) i przyjħcie dyrektywy oznacza

likwidacjħ jednej trzeciej polskiego rynku papierosw.

JuŇ teraz budŇet paıstwa polskiego z powodu szarej strefy papierosowej nie uzyskuje co najmniej 4-6

mld zþ rocznie Î po wprowadzeniu nowych regulacji moŇe to byę kolejne 10 mld zþ! Na dodatek naleŇy

zauwaŇyę, Ňe unijny zakaz oznacza prohibicjħ smakowych i cienkich, czyli mniej toksycznych

papierosw, wiħc ludzie przerzucĢ siħ na normalne, bardziej toksyczne.

Polityka antynikotynowa nie dziaÿa

Tymczasem okazuje siħ, Ňe we Francji rzĢdowe dziaþania majĢce na celu zmniejszyę palenie

papierosw wĻrd Francuzw kompletnie zawiodþy. W latach 2000-05 liczba palaczy zmalaþa z 34,7

procent do 31,4 procent, aby do 2010 roku znowu wzrosnĢę do 33,7 procent. Jeszcze bardziej

szokujĢce sĢ statystyki z Japonii. Teraz 32,4 procent Japoıczykw i 9,7 procent Japonek pali

papierosy, podczas gdy w momencie wprowadzenia podwyŇki podatku w 2010 roku odsetek ten wynosiþ

odpowiednio 32,2 procent oraz 8,4 procent.

Î Wiele przykþadw z przeszþoĻci wskazuje, Ňe rozwiĢzania prohibicyjne nie tylko nie sprawdzajĢ siħ,

ale wrħcz wywoþujĢ efekt odwrotny do zamierzonego. Jest tak dlatego, Ňe ogromny popyt nie znika z

dnia na dzieı, kieruje siħ wiħc na nielegalne Ņrdþa Î uwaŇa Maciej Ptaszyıski, dyrektor generalny

Polskiej Izby Handlu.

Polityka antynikotynowa Unii Europejskiej i krajw czþonkowskim ma jeszcze jeden negatywny aspekt:

zachħca do nielegalnych dziaþaı i tworzy zorganizowane grupy przestħpcze. Coraz mniejszy udziaþ w

przemycie majĢ tzw. ámrwkiÑ, a coraz wiħkszy grupy, ktre moŇna nazwaę mafijnymi.

O rosnĢcej profesjonalizacji grup zajmujĢcych siħ przemytem moŇe Ļwiadczyę fakt, Ňe z roku na rok

zatrzymywane przez odpowiednie sþuŇby þadunki z nielegalnymi papierosami sĢ coraz wiħksze. Jak

podaje raport pt. áNielegalny rynek wyrobw akcyzowych w PolsceÑ, w 2003 roku byþo to Ļrednio 115

paczek papierosw, w 2008 roku Î 11 265 paczek, a w 2009 roku Î 23 700 paczek.

Do samego rozdysponowania takiej iloĻci papierosw potrzebna jest odpowiednia logistyka z

odpowiedniĢ iloĻciĢ osb. W 2010 roku Centralne Biuro ĺledcze rozpracowywaþo ponad 450 takich

grup. Na dodatek zwiħkszony popyt i podaŇ nielegalnych papierosw oznacza zmniejszenie kontroli

paıstwa nad jego sprzedaŇĢ osobom nieletnim.

Na Facebooku pojawiþa siħ Cigarette Party Î internetowy ruch sprzeciwu wobec dyrektywy eurokratw,

ktrzy z Brukseli chcĢ w sprawie papierosw smakowych, slimw i tzw. ásetekÑ dyktowaę co wolno, a

czego nie.

áņaden polityk nie ma prawa decydowaę o tym, co jest dla nas dobre, zdrowe, wþaĻciwe. ProtestujĢ

palĢcy i niepalĢcy, zwyczajnie nie lubimy politykw rozkazujĢcym nam jak mamy ŇyęÑ

Î napisano na facebookowym profilu.

Tymczasem uniokratw przebija antynikotynowe szaleıstwo w Nowej Zelandii. Tamtejsi politycy chcĢ,

by w imiħ zdrowego spoþeczeıstwa w ciĢgu kilku lat cena paczki papierosw wzrosþa doÈ 100 NZD

(ok. 214 zþ)! Oznaczaþoby to niemal prohibicjħ z wszystkimi najgorszymi skutkami. Zastanawiano siħ

nawet nad caþkowitym zakazem palenia. Na razie uchwalono coroczny wzrost ceny papierosw o 10

proc., tak, aby w 2016 roku ich cena wyniosþa co najmniej 20 NZD (ok. 43 zþ) Miejmy nadziejħ, Ňe

urzħdnicy z Brukseli nie wiedzĢ, co dzieje siħ na antypodach.

Tomasz Cukiernik

Î - -

* Niniejszy artykuþ zostaþ opublikowany w nr 1-2 tygodnika ÐNajwyŇszy CZAS!Ñ z 2013 r.

Tomasz Cukiernik Î Absolwent Uniwersytetu ĺlĢskiego, przygotowuje pracħ doktorskĢ, autor ksiĢŇki

áPrawicowa koncepcja paıstwa Î doktryna i praktykaÑ, publicysta. www.tomaszcukiernik.pl

Za: prawica.pl (11-01-2013)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: