1571 Lepanto.pdf

HISTORYCZNE BITWY

LESZEK PODHORODECKI

LEPANTO 1571

Wydawnictwo Bellona

Warszawa 1993

Opracowanie graficzne serii: Jerzy Kępkiewicz

Ilustrację na okładce projektował: Paweł Osiński

Redaktor: Barbara Kosiorek-Dulian

Redakcja map: Maria Stępniowska

Redaktor techniczny: Andrzej Wójcik

Korektor: Zofia Banasiak, Sławomir Popielecki

Warszawa 1993

ISBN 83-11-08201 -4

WSTĘP

7 października 1571 r. pod Lepanto (greckie Nafpaktos)

w zatoce Patras, przy wyjściu z Zatoki Korynckiej na

Morze Jońskie, została stoczona największa w dziejach - ze

względu na liczbę zaangażowanych po obu stronach żoł

nierzy, marynarzy i wioślarzy - bitwa morska świata, która

rozstrzygnęła wynik wieloletnich zmagań o panowanie na

Morzu Śródziemnym. Lepanto 1571 r. było następtwem

kilkuwiekowej ekspansji Turcji osmańskiej na lądzie i mo

rzu, w Europie, Azji i Afryce, w całym basenie Morza

Śródziemnego. Po zdobyciu Konstantynopola (1453) suł

tani zaczęli uważać się za następców cezarów rzymskich

i cesarzy bizantyńskich, którym powinny podlegać wszyst

kie kraje wchodzące niegdyś w skład imperium rzymskiego.

Głównym celem władców tureckich stał się Wiedeń

- stolica państwa Habsburgów, i Rzym - siedziba papieży.

Podbojowi terytoriów Europy towarzyszyć miała ekspan

sja islamu oraz wypieranie na północ chrześcijaństwa.

Zmagania ze światem chrześcijańskim nabierały więc cha

rakteru

„wojny

świętej”

mobilizującej

muzułmanów

maksymalnego wysiłku i poświęceń.

Ekspansja islamu zmusiła państwa kultury łacińskiej do

obrony. Już w końcu XV w. papiestwo zaczęło organizo

wać antytureckie ligi mające przeciwstawić islamowi zbio

rowy wysiłek chrześcijan. Władcy chrześcijańscy mieli jed-

nak rozbieżne interesy, często byli skłóceni, prowadzili

między sobą wyniszczające wojny. Taki stan ułatwiał Tur

kom prowadzenie podbojów.

Przez cały wiek XVI toczyła się walka o panowanie na

Morzu Śródziemnym. Głównymi przeciwnikami Turcji by

ły Hiszpania i Włochy. Francja natomiast, rywalizująca

z Habsburgami austriackimi i hiszpańskimi, zajmowała

dwuznaczne stanowisko, często sprzyjała faktycznie im

perium osmańskiemu, zawierała z nim przejściowe układy

i sojusze. Ogromną rolę w wojnie o Morze Śródziemne

odgrywali korsarze północnoafrykańscy mający swe bazy

na wybrzeżu Algierii i Libii, a później także Tunezji.

W obozie chrześcijańskim podobną rolę odgrywali joan-

nici, zwani też kawalerami maltańskimi. Walka o panowa

nie w rejonie basenu śródziemnomorskiego miała dla obu

stron wielkie znaczenie, tędy bowiem wiodły szlaki hand

lowe z Dalekiego i Bliskiego Wschodu oraz z Afryki do

Europy.

Panowanie

nad

nimi

zapewniało

więc

ogromne

dochody.

Bardzo ważnym epizodem w walce o panowanie na

Morzu Śródziemnym było wielkie oblężenie Malty przez

Turków w 1565 r. Tu po raz pierwszy została powstrzyma

na potęga osmańska, tu w kościołach po walce śpiewano

triumfalne Te Deum. Ale nieudane oblężenie wyspy nie

osłabiło jeszcze siły imperium osmańskiego. Dlatego sułtan

Selim II podjął rychło brzemienną w skutki decyzję - po

stanowił zaatakować Cypr znajdujący się wówczas w po

siadaniu Wenecji.

Uderzenie na wyspę zmusiło świat chrześcijański do

zjednoczenia sił. Z inicjatywy papieża Piusa V powstała

w 1571 r. Liga Święta obejmująca Hiszpanię i państwa

włoskie. Główną jej siłę militarną i finansową stanowiła

Hiszpania króla Filipa II, władcy nie tylko wielu krajów

europejskich, ale też olbrzymich kolonii amerykańskich

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: