Histologia bez spójników.pdf

(1189 KB) Pobierz
Krzysztof Bobiński
HISTOLOGIA
BEZ SPÓJNIKÓW
Na podstawie „Histologii” Wojciecha Sawickiego i Jacka Malejczyka,
„Embriologii i wad wrodzonych” Keith'a L. Moore'a, T. V. N. Persuada i Marka
G. Torchia,
oraz „Embriologii lekarskiej” T. W. Sadlera
Histologia ogólna
1
TKANKA NABŁONKOWA
Główną masę nabłonka (epithelium) stanowią komórki (około 60%
wszystkich komórek organizmu).
Wyróżnia się nabłonki
pokrywające (wyściełające) i gruczołowe,
nabłonki przepuszczające jony i wodę nazywa się
przepuszczającymi
(nabłonek kanalików I rzędu nerki, nabłonek jelita).
•
•
KSZTAŁT KOMÓREK
•
Ze względu na ścisłe upakowanie nabłonki przybierają w widoku górno-
dolnym kształt wielokątów, a w bocznym prostokątów lub kwadratów.
Wielokątność wynika z potrzeby komórek do posiadania jak największej
objętości przy jak najmniejszej powierzchni, dlatego większość komórek
ma kształt sześciokątów i 8 ścian w nabłonkach jednowarstwowych.
W nabłonkach wielowarstwowych są najczęściej czternastościanami
(tetrakaidekahedronami).
POCHODZENIE I FUNKCJE NABŁONKÓW
•
Nabłonki mogą pochodzić ze wszystkich trzech listków zarodkowych.
Nabłonek pochodzenia mezodermalnego, wyściełający naczynia
krwionośne i limfatyczne nazywa się
śródbłonkiem,
a wyściełający
jamy ciała
mezodermalnym.
Nabłonek pochodzenia
ektodermalnego
wyściełający jamy OUN nazywa się
ependymą.
Nowotwory wywodzące
się z nabłonka nazywa się
nabłoniakami
(epithelioma), z wyłączeniem
nowotworów śródbłonka (śródbłoniaki) i ependymy (wyściółczaki).
Funkcje nabłonków:
•
Mechaniczna
ochrona
tkanek leżących pod nabłonkiem.
•
Izolowanie
różnych środowisk od siebie. Uszkodzenie takiej bariery np.:
podczas oparzenia prowadzi do ucieczki wody z tkanek. Szacuje się, że
przez uszkodzenia nabłonka wnika do tkanek 90% chorobotwórczych
drobnoustrojów, wliczając w to HIV, wirusy SARS itp.
•
Wchłanianie (absorpcja) związków chemicznych i gazów.
•
Wydzielanie (secretio) licznych związków chemicznych produkowanych
w komórkach nabłonka.
2
BŁONA PODSTAWNA
•
Błona podstawna (membrana
basalis)
jest wyspecjalizowaną strukturą
zbudowaną z tkanki łącznej właściwej. Za jej pomocą nabłonek:
◦
Łączy się mechanicznie z podłożem,
co jest szczególnie ważne dla
nabłonków, na które działają siły mechaniczne np.: naskórek.
◦
Transportuje substancje odżywcze i metabolity
do i z naczyń
krwionośnych tkanki łącznej. Jest to sposób odżywiania nabłonka,
nie posiadającego własnych naczyń krwionośnych (wyjątkiem jest
nabłonek prążka naczyniowego narządu ślimaka).
◦
Zachowuje kształt
komórek.
•
W pełni wykształcona blaszka podstawna składa się z trzech warstw, jej
grubość na ogół nie przekracza 0,2 µm, a grubość blaszki gęstej –
0,1 µm.
Blaszka jasna
(lamina
lucida)
W skład blaszki jasnej wchodzą wypustki podstawnej
powierzchni komórek nabłonkowych, oraz makrocząsteczki
glikoprotein –
laminin, nidogen
łączący lamininę z
kolagenem IV,
białko
BM40 i fibuliny,
w blaszce znajdują
się także proteoglikany –
perlekan i agryna.
Zbudowana z
kolagenu typu IV.
Między cząsteczki kolagenu IV wnikają fibrylarne
makrocząsteczki zbudowane z
kolagenu typu VII,
zwane
włókienkami kotwiczącymi,
które przytwierdzają
mechanicznie błonę podstawną i nabłonek do podłoża.
Blaszka gęsta
(lamina
densa)
Warstwa
włókienek i
makrocząsteczek
kolagenowych
(siateczkowa)
•
Nabłonki szczelne mają w pełni wykształconą błonę podstawną,
natomiast w nabłonkach przepuszczalnych składa się ona z blaszki jasnej
i bardzo skąpej blaszki gęstej, często błona jest także nieciągła.
SPECJALISTYCZNE STRUKTURY POWIERZCHNI NABŁONKA
•
Powierzchnię komórek nabłonka, a szczególnie wolną powierzchnię
pokrywa glikokaliks. Na powierzchni górnej znajdują się wypustki. Na
powierzchniach bocznych wytwarzają się specjalistyczne połączenia,
które spajają komórki między sobą i mogą służyć regulowaniu
przenikania jonów i cząsteczek między sąsiednimi komórkami. Na
powierzchni podstawnej komórki nabłonkowe mogą wytwarzać
wgłobienia
oraz struktury spajające je z podłożem –
hemidesmosomy.
3

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin