Historyczne Bitwy 139 - Detroit 1763.pdf - Bitwy Historyczne - MiliFan

WSTĘP

„CZARNE WAMPUMY GŁOSZĄ WOJNĘ”,

CZYLI CO O WOJNIE PONTIAKA NAPISANO PO POLSKU

Jedynym dziełem w języku polskim, poświęconym

w całości tak zwanej wojnie Pontiaka 1 jest książka

profesora Jana Szczepańskiego pod tytułem Czarne wam

pumy głoszą wojną . Napisana została przed blisko pięć

dziesięciu laty w oparciu o klasyczną pracę amerykań

skiego historyka Francisa Parkmana History of the Con

spiracy of Pontiac. Pisząc swą książkę profesor Szcze

pański korzystał również z Das Grenzerbuch Friedricha

von Gagern, która ukazała się u nas trzydzieści osiem

lat temu w pięknym przekładzie pani Lidii Zacharskiej

pod tytułem Prawdziwe życie Skórzanej Pończochy , a jeden

z jej rozdziałów „Pontiak prowadzi wojnę” mówi o in

teresujących nas wydarzeniach.

Cenię sobie pamięć profesora Szczepańskiego, gdyż był

bodaj jedynym w Polsce rzetelnym propagatorem historii

i kultury Indian północnoamerykańskich, po mistrzowsku

łączącym posiadaną wiedzę z niezwykle lotnym piórem,

czego nigdy nie potrafili dokonać interesujący się u nas tą

1 Znana w historiografii amerykańskiej również jako powstanie

Pontiaca (Pontiac’s Uprising) i konspiracja Pontiaka (Pontiac’s Conspiracy);

wszystkie te określenia nie odpowiadają w pełni prawdzie.

tematyką współcześni mu i potomni. Niemniej, pisząc swą

książkę, w sprawach ściśle historycznych oparł się tylko na

Parkmanie (z którego pełnymi garściami czerpał też von

Gagern) bez uwzględnienia nowszych badań amerykańskich

historyków, a w szczególności Howarda H. Peckhama.

Parkman pisał swe dzieła o indiańskich wojnach XVII

i XVIII wieku dla pokolenia Amerykanów wychowywanych

na romantycznych powieściach Jamesa Fenimore Coopera,

wolnych już od grozy najazdów Indian, o których dziadowie

opowiadali mrożące w żyłach krew historie, zafascynowa

nych odnajdywanymi na rodzinnych polach i łąkach cmen

tarzyskami i grotami strzał. Fascynacji tej uległ również

Parkman, toteż pisał w duchu iście cooperowskim. Nie

znaczy to jednak, że nie zasługuje on na zaufanie. Wręcz

przeciwnie, Parkman był niestrudzonym badaczem, po

trafiącym dotrzeć do wielu ludzi, których dziadowie czy

rodzice znali Pontiaka lub osoby z nim związane. Często

bezkrytycznie podchodził do ich informacji, ale też nie

miał powodu im nie wierzyć. Przede wszystkim nie mógł

jednak dotrzeć do wszystkich materiałów, jakie znalazły

się później w angielskich, francuskich, amerykańskich czy

kanadyjskich archiwach. Tak na przykład bezcenną kore

spondencję takich osobistości lat sześćdziesiątych XVIII

wieku jak generałowie wojsk brytyjskich Jeffery Amherst

i Thomas Gage odnaleziono dopiero w latach dwudziestych

XX wieku, a pewne papiery królewskiego pełnomocnika

do spraw Indian Williama Johnsona w roku 1957.

Czytelnik Czarnych wampumów , a tym samym dzieła

Parkmana, dostrzeże bez trudu różnice między tamtymi

książkami, a tą, którą trzyma w ręce. Polegają one głównie

na ocenie przyczyn i skutków indiańskiej wojny z lat

1763-1765, zwanej niezbyt trafnie wojną Pontiaka i na

ocenie roli, jaką odegrał w niej ów wielki przywódca.

Zabraknie tu także wielu dramatycznych scen, w jakie

obfitują narracje Parkmana i Szczepańskiego, ale Czytelnik

nic na tym nie straci, gdyż prawdziwe wydarzenia w niczym

nie ustępują dramaturgią wymyślonym czy też wyolb

rzymionym przez informatorów Parkmana. Ich bohaterowie,

a wśród nich oczywiście Pontiak, tylko zyskają na swym

odbrązowieniu.

Książkę tę mogłem napisać tylko dzięki korespondencji

z najwybitniejszymi historykami i antropologami z Kanady

i Stanów Zjednoczonych parającymi się tą tematyką i nad

syłanym przez nich materiałom. Należą do nich nieodżało

wani William J. Eccles, Howard H. Peckham i Clinton A.

Weslager oraz Colin G. Calloway, Ian K. Steele i cztery

wspaniałe kobiety, którym mą książkę zadedykowałem:

LaVerne H. Clark, Olive P. Dickason, Liz G. Dulany

i Nancy O. Lurie. Wszystkim im dzięki za okazaną pomoc

i serce, a Liz Dulany z Wydawnictwa Uniwersytetu Illinois

również za benedyktyński trud wyszukiwania tak dawno

nie wznawianych dzieł jak pamiętniki Alexandra Henry’ego,

jeńca Odżibuejów z 1763 roku.

Historyczne Bitwy 139 - Detroit 1763.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: