Bracia Grimm-Chata w lesie.pdf

(159 KB) Pobierz
931311235.002.png
Ta lektura , podobnie jak tysiące innych, jest dostępna on-line na stronie
Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fun-
JACOB I WILHELM GRIMM
Chata w lesie
ł. ł ń
Pewien biedny drwal mieszkał z żoną i trzema córkami w maleńkiej chatce tuż przy brzegu
Żona, Córka
samotnego lasu. Jednego poranka, gdy chciał odejść do roboty, rzecze¹ do żony:
— Przyślij mi obiad przez najstarszą dziewczynę do lasu, bo inaczej nie zdążę wykoń-
Jedzenie
czyć wszystkiego. Ażeby nie zmyliła drogi — dodał — wezmę z sobą worek prosa i będę
sypał ziarno po drodze.
Gdy słońce stanęło nad środkiem lasu, dziewczyna z garnkiem pełnym zupy, puści-
Las, Noc, Strach
ła się w drogę. Ale wróble polne i leśne, skowronki, zięby i czyżyki wydziobały już od
dawna proso i dziewczę trafić na żaden ślad nie mogło. Szło więc na los szczęścia ciągle
przed siebie, dopóki słońce nie zaszło i nie zapadła noc. Drzewa szumiały w ciemnościach,
sowy hukały i strach zaczynał dziewczynę ogarniać. Aż oto spostrzegła w oddali światło
błyszczące pomiędzy drzewami. Muszą tam ludzie mieszkać… pomyślała sobie i poszła
w kierunku światła, sądząc, że ją tam zatrzymają na noc.
Niebawem zbliżyła się do chaty, w której okna były oświetlone. Zastukała, a głos
ochrypły zawołał ze środka:
— Proszę wejść!
Dziewczę wstąpiło na ciemny próg i drzwi otwarło ostrożnie.
— Śmiało! — zawołał tenże głos, a gdy otworzyła drzwi szeroko, spostrzegła, że siedzi
Starość, Zwierzęta
tam przy stole stary, siwiuteńki człowiek, z twarzą opartą na obu dłoniach, a jego biała
broda rozpościera się po całym stole, prawie aż do samej ziemi. Pod piecem leżały trzy
istoty żywe: kogucik, kurka i pstrokata krowa.
Dziewczę opowiedziało staremu swoją przygodę, i prosiło o nocleg. Człowiek odrzekł:
Kogutku, kurko,
A i ty, krowo,
Co odpowiecie
Na takie słowo?
— Duks! — odpowiadało wszystko troje, a miało to znaczyć: — Zgoda, my przy-
stajemy.
Starzec zagadał znowu:
— Tu jest chata bogata. Idź do pieca i zgotuj nam wieczerzę.
Dziewczyna znalazła przy piecu obfitość wszelkich zasobów i przyrządziła dobrą stra-
Jedzenie
wę. Ale nie pomyślała o inwentarzu² chaty. Zaniosła pełną misę do stołu, przysiadła się
do starca, zaczęła jeść i nasyciła się do woli. Gdy już miała dość, spytała:
— Mój ojcze, jestem zmęczona, gdzie jest łóżko, na którym mogłabym się położyć
i wyspać?
Członkowie zapomnianego inwentarza odrzekli:
Bez nas jadłaś ze starym,
Bez nas piłaś do syta,
¹ ee (daw.) — mówi.
² iweta — tu: zwierzęta.
931311235.003.png 931311235.004.png
 
Idźże sobie na pole,
Tam twój nocleg — i kwita.
Ale stary rzecze:
— Wyjdź tylko na schody, gdy je miniesz, trafisz tam na pokój z dwoma łóżkami,
wzrusz³ sienniki⁴ i pokryj je świeżymi prześcieradłami, to i ja przyjdę się tam położyć.
Dziewczyna weszła na górę, a gdy sienniki wzruszyła, łóżka świeżo posłała, legła na
jednym z nich, nie czekając wcale na starca.
Ale po niejakiej chwili, przyszedł staruszek, oświetlił dziewczynę latarką i pokręcił
głową.
A gdy spostrzegł, że twardo zasnęła, otworzył drzwi w podłodze i wpuścił ją do piw-
Piwnica
nicy.
Drwal wrócił późnym wieczorem do domu i zaczął robić żonie wymówki, że go na
cały dzień pozostawiła o głodzie.
— Jam wcale nie winna — odparła żona — dziewczyna poszła ze strawą i musiała
pewno zabłądzić, ale jutro wróci.
O świcie drwal wstał i miał się znowu udać do lasu, zażądał przeto, ażeby żona wysłała
mu obiad przez drugą córkę.
— Wezmę tym razem worek soczewicy. Jej ziarnka są większe, niż ziarnka prosa
i dlatego łatwiej je spostrzeże i drogi nie zmyli.
W południe, dziewczyna poszła do lasu ze strawą, ptaki leśne wybrały wszystkie ziarn-
ka co do jednego i nie zostawiły z nich ani śladu.
Dziewczyna błąkała się po lesie aż do późnej nocy i znowu trafiła na chatę starca,
którego poprosiła o przytułek⁵ nocny.
Starzec o białej brodzie, zwrócił się znowu do inwentarza pod piecem i pyta:
Kurko, kogutku,
A i ty krowo,
Co odpowiecie
Na takie słowo?
— Duks! — odparły znowu, i wszystko stało się tak samo, jak dnia poprzedniego.
Dziewczyna sporządziła dobrą strawę, jadła i piła ze starym, ale nie dała nic zwierzę-
Jedzenie, Zwierzęta
tom. A gdy się zapytała, gdzie ma się przespać, usłyszała taką odpowiedź z ich strony:
Bez nas jadłaś ze starym,
Bez nas piłaś do syta,
Idźże sobie na pole,
Tam twój nocleg i kwita.
Ale stary wskazał jej nocleg na górze.
Gdy zasnęła, przyszedł stary, popatrzył na nią, pokręcił głową i wrzucił ją do piwnicy.
Na trzeci dzień mówi drwal do żony:
— Przyślij mi obiad przez trzecie dziecko, które było zawsze dobre i posłuszne; z pew-
Dobro
nością wytrwa na dobrej drodze i nie pójdzie śladem sióstr swoich.
Matka nie chciała zgodzić się i rzekła:
— Mam więc stracić najukochańsze dziecko?
— Nie bój się… — odrzekł drwal. — Dziewczyna nie zabłądzi, ma ona dość sprytu
i rozsądku. Wezmę z sobą groch, to przecie ziarno większe jest od prosa i od soczewicy.
Ono wskaże jej drogę.
Ale gdy dziewczyna wyszła z koszem na ręce, gołębie leśne już dawno powybierały
ziarnka grochu i biedaczka nie wiedziała, dokąd się ma udać.
³ ws — tu: poruszyć.
⁴ siei — materac wypełniony słomą lub sianem.
⁵ te — tu: schronienie.
    Chata w lesie
Bardzo ją to zmartwiło, bo ciągle myślała, że ojciec będzie głodny, a matka niepokoić
się zacznie, gdy ona długo nie wróci. W końcu, gdy mrok zapadł, spostrzegła światło
i przyszła do chaty w lesie. Poprosiła bardzo uprzejmie, ażeby ją przyjęto na noc, a starzec
o długiej, siwej brodzie zwrócił się znowu do zwierząt swoich pod piecem:
Kurko i kogutku,
I ty, piękna krowo,
Co mi odpowiecie
Na dziewczyny słowo?
— Duks! — odrzekły.
Dziewczyna przystąpiła do pieca, przy którym leżały zwierzęta, popieściła się z kurką
Zabawa, Jedzenie
i kogucikiem, głaszcząc je po gładkich piórkach; pstrokatą krowę podrapała między ro-
gami. A gdy na polecenie starca, przyrządziła doskonałą zupę i postawiła misę na stole,
rzekła:
— Mam ja jeść sama, a te dobre zwierzęta nic nie mają dostać? Na dworze jest
wszystkiego w bród, muszę się wpierw o strawę dla nich postarać.
Poszła, przyniosła jęczmienia dla kurki i kogutka, a krowie dała soczystego siana.
— Jedzcie ze smakiem, kochane zwierzątka — rzekła — a jeżeli macie pragnienie, to
dostaniecie także świeżej wody.
Co rzekłszy, przyniosła kubeł wody, a kogucik i kurka wskoczyły na brzeg kubła, piły
wodę dzióbkami i podnosiły łebki do góry, jak to ptaki piją, a i pstrokata krowa wciągnęła
w siebie łyk potężny.
Po nakarmieniu zwierząt dziewczyna usiadła do stołu i zjadła to, co jej stary zostawił.
Niebawem kogucik i kurka wtuliły łebki pomiędzy skrzydełka, a pstrokata krowa
mrużyła tylko ślepie.
Wtedy dziewczyna spytała:
— Czy my nie pójdziemy spać?
Kogutku, kurko,
Krowo, kochanie,
Co odpowiecie,
Na to pytanie?
— Duks! — odpowiedziały zwierzęta.
Z nami jadłaś, z nami piłaś,
A że dla nas dobrą byłaś,
Więc gdy szukasz tu pomocy,
My ci życzym dobrej nocy.
Więc poszła dziewczyna po schodach na górę, wzruszyła sienniki i poduszki, dała
świeżą bieliznę⁶, a gdy już było wszystko gotowe, przyszedł stary, położył się na jednym
z łóżek, a wielka broda sięgała mu aż do stóp.
Dziewczyna położyła się na drugim łóżku, zmówiła pacierz i zasnęła.
Modlitwa
Spała spokojnie aż do północy. Wtem wszczął się⁷ taki hałas w domu, że się obudzi-
ła. Wszystko zaczęło dygotać, drzwi rozwarły się z trzaskiem i uderzyły o ścianę, ganek
zachwiał się, schody zatrzeszczały, aż nareszcie zrobił się taki huk, jak gdyby się cały dach
zapadł.
Ponieważ jednak wkrótce uspokoiło się wszystko i dziewczynie nie stało się nic złego,
leżała więc spokojnie i zasnęła znowu. Gdy nazajutrz przebudziła się, był dzień jasny, ale
cóż ujrzała⁉ Leżała w wielkiej sali i wszystko dokoła tchnęło królewskim przepychem. Na
ścianach rosły na zielonym tle złote kwiaty.
Łóżko było z kości słoniowej, kołdra z czerwonego aksamitu, a na krześle obok stały
Bogactwo
pantofelki wspaniałe, wyhaowane perłami.
    Chata w lesie
Dziewczyna myślała, że to sen, ale weszło trzech służących, bogato ubranych, którzy
Sługa
spytali o rozkazy.
— Wyjdźcie sobie tylko — odrzekła dziewczyna. — Ja zaraz wstanę i nagotuję zupy
dla wszystkich i nakarmię śliczną kurkę, ślicznego kogutka i śliczną pstrokatą krówkę.
Myślała, że starzec już wstał i spojrzała na jego łóżko, ale zamiast niego ujrzała tam
obcego mężczyznę. Gdy mu się bardziej przyjrzała, zauważyła, że był młody i piękny.
Człowiek ten obudził się, podniósł głowę i rzekł:
— Jestem synem królewskim i byłem zaczarowany przez pewną wiedźmę w starego,
Czarownica, Czary
siwiuteńkiego staruszka w lesie. Nikogo nie mogłem mieć przy sobie oprócz trojga ze
służby, zmienionych w koguta, kurę i krowę. Zaklęcie miało być zdjęte nie wcześniej, aż
zjawi się u nas dziewczyna tak dobrego serca, że nie tylko okaże swą życzliwość ludziom,
ale i zwierzętom. Tą dziewczyną ty jesteś! Dziś o północy zostaliśmy zwolnieni z czarów
przez ciebie, a stara chata w lesie zamieniła się znowu w mój pałac królewski.
Gdy oboje wstali, syn króla powiedział teraz lokajom, że mają przywieźć ojca i matkę
dziewczyny na uroczystość jej zaślubin.
— Ale gdzie są moje dwie siostry? — spytało dziewczę.
— Zamknąłem je w piwnicy, a jutro mają być wyprowadzone do lasu i mają służyć
Piwnica, Miłosierdzie
u węglarza⁸ dopóty za proste dziewki⁹, dopóki się nie poprawią i nie nauczą miłosierdzia
dla biednych zwierząt.
⁶ ielia — tu: pościel.
⁷ ws si (daw.) — zacząć się.
⁸ wlaa — rzemieślnik wytwarzający węgiel drzewny, smołę i dziegieć.
⁹ iewa — tu: służąca.
Ten utwór nie jest chroniony prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go
swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami
(przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione
Tekst opracowany na podstawie: Bracia Grimm, Baśnie, Złota Biblioteczka; , Warszawa 
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyowa
wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.
Opracowanie redakcyjne i przypisy: Marta Niedziałkowska, Paweł Kozioł, Weronika Trzeciak.
Okładka na podstawie: Sean MacEntee@Flickr, CC BY .
    Chata w lesie
931311235.001.png
 

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin