skrypt_Makroekonomia.pdf

David Begg, Stanley Fischer, Rudiger Dornbusch

EKONOMIA – MAKROEKONOMIA

Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne

20. WPROWADZENIE DO MAKROEKONOMII I RACHUNKU DOCHODU

NARODOWEGO

Makroekonomia -nie traktuje o szczegółach gospodarki, lecz o ogólnym jej obrazie.

Makroekonomia zajmuje się głównie powiązaniami miedzy różnymi częściami gospodarki, opiera się

ona na innego rodzaju uproszczeniach mających na celu zwiększenie operacyjności analizy.

Problemy makroekonomiczne

-niektóre z podstawowych problemów, o jakich traktuje makroekonomia:

Inflacja

Roczna stopa inflacji - to procentowy przyrost przeciętnego poziomu cen dóbr i usług w ciągu roku.

Bezrobocie

Bezrobocie – to liczba osób zarejestrowanych jako poszukujące pracy i jednocześnie niemających

zatrudnienia.

Stopa bezrobocia

-to odsetek siły roboczej pozostającej bez pracy.

Siła robocza

- to liczba ludzi pracujących lub poszukujących pracy

Produkcja i wzrost

Realny produkt narodowy brutto (PNB) jest miara całkowitego dochodu gospodarki narodowej.

Świadczy on o ilości dóbr i usług, na których zakup może pozwolić sobie gospodarka jako całość.

Przyrost realnego PNB

-określa się mianem wzrostu gospodarczego

Polityka makroekonomiczna

Państwo ma do dyspozycji całą gamę narzędzi polityki gospodarczej, za pomocą których może

oddziaływać na zachowanie się gospodarki jako całości.

20.3 Ramy analizy; krótki przegląd

Gospodarka- jako całość składa się z wielu milionów podmiotów gospodarczych:

Tak na szczeblu centralnym, jak i lokalnym. Ich indywidualne decyzje wyznaczają łącznie wydatki

całkowitej gospodarce dochód całkowity i ogólny wielkość produkcji dóbr i usług.

Gospodarstwa domowe – dysponują czynnikami produkcji lub – inaczej –nakładami niezbędnymi w

procesie produkcji. Są także faktycznymi właścicielami przedsiębiorstw.

Gospodarstwa Domowe oferują przedsiębiorstwom podaż usług czynników produkcji,

przedsiębiorstwa zaś wykorzystują te czynniki do wytwarzania dóbr i usług. Tym usługom odpowiadają

pewne płatności..

Ruch okrężny

Istnieją trzy sposoby mierzenia skali działalności gospodarczej. Możemy, zatem mierzyć;

a) Wartość wytworzonych dóbr

b) Poziom dochodów czynników produkcji, który reprezentuje wartość dostarczonych przez nie

usług.

c) Wartość wydatków na dobra i usługi

Dochody czynników produkcji muszą być równe wydatkom gospodarstw domowych, ponieważ

założyliśmy, iż wszystkie dochody, są wydatkowane. Wartość produkcji musi się równać całkowitym

wydatkom na dobra i usługi, ponieważ przyjęliśmy założenie, iż wszystkie zostają sprzedane.

Produkt krajowy brutto- jest miarą wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze

zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem.

PBK - mierzy wartość produkcji wytworzonej w gospodarce kraju.

Gospodarka zamkniętą – nazywamy gospodarką, w której nie występują związki z zagranicą.

Wartość dodatnia –jest to przyrost wartości dóbr w wyniku określonego (danego)procesu produkcji.

Wartość dodatnią oblicza się przez odjęcie od wartości dóbr wyprodukowanych przedsiębiorstwie

sumy kosztów rzeczowych czynników wytwórczych zużytych do produkcji tych dóbr.

Dobra finalne- to dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika. Są to albo dobra konsumpcyjne

zakupione przez gospodarstwa domowe, albo dobra kapitałowe (inwestycyjne)-np. maszyny -

nabywane przez przedsiębiorstwa.

Dobra pośrednie -to dobra częściowo przetworzone, które stanowią nakład w procesie produkcji w

innych przedsiębiorstwach gdzie są zużywane.

Inwestycje - są to zakupy nowych dóbr kapitałowych przez przedsiębiorstwa

Oszczędności- to ta część dochodu, która nie została wydana na zakup dóbr i usług

Y - będziemy oznaczać PKB, który jest tożsamy z wartością dochodów gospodarstw domowych.

C- wydatki konsumpcyjne

S -Oszczędności

S=Y-C

Oraz

Y=C+S

SYMBOL = oznacza ‘’jest Identycznie równy ( tożsamy)na mocy definicji’’

Dobra finalne – są to dobra, które nie zużywają się całkowicie w procesie produkcji w danym okresie

Zapasy – to dobra trzymane obecnie w przedsiębiorstwie na potrzeby przyszłej produkcji lub

sprzedaży

Zapasy nazywaliśmy KAPITAŁEM OBROTOWYM. Ponieważ nie zużywają się one całkowicie w

produkcji ani nie zostają sprzedane w bieżącym okresie, są uznawane w za dobra kapitałowe.

Powiększanie zapasów jest, więc równoznaczne z inwestycjami kapitał obrotowy. Kiedy zapasy

obniżają się, wtedy traktujemy to jako inwestycje ujemne lub – inaczej – dezinwestycje.

Źródłem dochodów państwa są zarówno podatki bezpośrednie T e nakładane na dochody jak i podatki

pośrednie T e zwane inaczej PODATKAMI OD WYDATKÓW

Podatki nakłada się, aby móc sfinansować dwa rodzaje wydatków państwa. Wydatki na dobra i usługi

G obejmują zakupy przez państwo dóbr i usług.

Państwo ponosi też wydatki związane z finansowaniem PŁATNOŚCI TRANSFEROWYCH albo –

inaczej – ŚWIADCZEŃ SPOŁECZNYCH –B

PKB w cenach rynkowych

PKB w cenach czynników wytwórczych

Rachunek dochodu narodowego, konsumpcję C ,inwestycje I i wydatki państwa G wyrażamy w

cenach rynkowych, łącznie z podatkami pośrednimi od dóbr i usług , to wartość dodaną lub – inaczej -

produkcje netto wytworzoną w gospodarce można zapisać jako C + I + G w rezultacie

PKB w canach rynkowych = C+ I + G

Y=PKB e cenach czynników produkcji =C+I+G – T

ROZPORZĄDZALNE DOCHODY OSOBISTE – są to dochody gospodarstw domowych po

uwzględnieniu podatków bezpośrednich % płatności transferowych. Wielkość ta informuje nas o tym,

ile gospodarstwa domowe mogą przeznaczyć na wydatki i oszczędności

Rozporządzalne dochody osobiste wynoszą, zatem Y+B+T d

Eksportem X nazywamy dobra, które zostały wytworzone w kraju a następnie sprzedane za granicę

IMPORT (Z) to dobra, które są produkowane za granicą i tam nabywane na potrzeby gospodarki

krajowej

Gospodarstwa domowe przedsiębiorstwa i państwo mogą dokonywać importu, Z który nie jest częścią

produkcji krajowej i nie kreuje dochodów czynników wytwórczych. Dobra importowane nie zostają

wykazane w PKB ujmowanym od strony produkcji, który odnosi się tylko do wartości dodanej przez

producentów krajowych. Import zostaje jednakże ujęty w wydatkach na dobra finalne.

W związku z istnieniem w gospodarce otwartej handlu zagranicznego możemy zmodyfikować naszą

formułę obliczania PKB w cenach czynników produkcji w następujący sposób Y=C+I+G+X-Z-T=C + I

+G+ NX –T

S+(T d +T e –B)+Z=I+G+X – suma odpływów z obiegu musi być nadal równa sumie dopływów.

Nadwyżka sektora prywatnego prywatnego-I to odpływ z ruchu okrężnego. Musi mu odpowiadać

dopływ o tej samej wielkości. Źródłem tego dopływu może być albo deficyt budżetu państwa, G+B-T e

_T d albo eksport netto NX tj. nadwyżka wpływów z eksportu nad wydatkami na import

Przepływ netto dochodów majątkowych to nadwyżka napływu dochodów z własności z tytułu usług

czynników produkcji świadczonych za granicą nad odpływem dochodów z własności pozostałych w

wyniku świadczenie przez cudzoziemców usług czynników produkcji w Wielkiej Brytanii

PNB jest miernikiem całkowitych dochodów kraju, niezależnie od miejsca(kraju)świadczenie usług

PKB powiększonemu o dochody netto t tytułu własności za granicą

AMORTYZACJA zwana inaczej zużyciem kapitału trwałego, jest miarą szybkości zmniejszania się

wartości istniejącego zasobu kapitału w danym okresie będącego wynikiem jego fizycznego lub

ekonomicznego zużycia

AMORTYZACJA jest kosztem ekonomicznym, ponieważ dotyczy zasobów zużywanych w procesie

produkcji

DOCHÓD NARODOWY jest to produkt narodowy netto wytworzony w gospodarce. Oblicza się przez

odjęcie amortyzacji od PNB w cenach czynników produkcji.

Dochód narodowy to ilość pieniędzy, jaką dysponuje na wydatki na dobra i usługi po odłożeniu

odpowiedniej ilości pieniędzy

PNB w ujęciu nominalnym mierzy się w cenach bieżących tj. takich, które istniały w okresie, gdy

osiągano składające się na PNB dochody

Realny PNB koryguje nominalny PNB o skutki inflacji i wyraża go w cenach istniejących pewnym

okresie najczęściej określanym jako rok Bazowy lub podstawowy

Delator PNB jest to stosunek nominalnego PNB (w cenach bieżących)do PNB w ujęciu realnym (w

cenach stałych) wyrażony w postaci wskaźnika

Realny PNB jest prostym miernikiem fizycznym produkcji wytworzonej w gospodarce w roczna zmiana

procentowa jego poziomu informuje o tempie wzrostu gospodarczego

REALNY PNB per CAPITA jest to realny PNB podzielony przez liczbę mieszkańców kraju

Przy danym poziomie realnego PNB im większa jest liczba ludności tym mniejsza będzie liczba dóbr i

usług przypadających na 1 osobę

Prosty miernik przeciętnego poziomu stropy życiowej w jakimś kraju

PNB znajduje zastosowanie jako miernik wielkości produkcji dóbr i usług w gospodarce, byłoby

pożądane, aby rachunek PNB obejmował swym zasięgiem możliwie jak najszerszy obszar działalności

gospodarczej W praktyce występują dwa problemy utrudniające włączenie całej produkcji do PNB

>PO PIERWSZE niektóre efekty uboczne gospodarczej działalności człowieka takie jak hałas,

zanieczyszczenie środowa i korki drogowe wpływają na wzrost uciążliwości życia. Powinniśmy, zatem

wprowadzić poprawkę na te efekty uboczne

Istnieje również wiele pożądanych społecznie dóbr i usług, które nie są wliczone do PNB, ponieważ

nie są one objęte transakcjami rynkowymi i brak jest ich mierników wartości.

Szacuje się wprawdzie wartości pozostałe w efekcie tego rodzaju działalności. Ale przy założeniach o

wysokim stopniu umowności. W konsekwencji Wyniki tych szacunków mieszczą się w bardzo

szerokim przedziale od 3 % do 25% PNB

Wskaźnik dobrobytu ekonomicznego netto DEN wskaźnik ten koryguje PNB Tak, aby stało się ono

bardziej adekwatnym miernikiem poziomu dobrobytu w danym kraju.

21. DETERMINANTY DOCHODU NARODOWEGO

PRODUKCJA POTENCJALNA – jest to wielkość produkcji, która wytworzyłaby gospodarka gdyby

wszystkie czynniki produkcji zostały w pełni wykorzystane

Produkcja potencjalna ma tendencje do równomiernego wzrostu w miarę zwiększenie zasobu

czynników wytwórczych % gospodarce. Produkcja potencjalna zmienia się powoli

Jest to produkcja, jaką można by osiągnąć gdyby wszystkie rynki w gospodarce znajdowały się w

stanie równowagi.

Johna Maynarda KEYNESA

Keynesistamji opowiadającymi się za interwencją państwa, które miała utrzymać produkcje na

poziomie zbliżonym do potencjalnego.

Miltion Friedman

AD – popyt globalny

C popyt konsumpcyjny

I popyt inwestycyjny

Otrzymujemy;

AD=C+I

ROZPORZĄDZALNE DOCHODY OSOBISTE – są to dochody, jakie gospodarstwa domowe

otrzymują od przedsiębiorstw, powiększone o wpłaty transferowe otrzymywane od państwa i

zmniejszone o podatki bezpośrednie płacone państwu. Są to inaczej dochody, jakie gospodarstwa

mogą przeznaczyć na wydatki lub oszczędności

FUNKCJA Konsumpcji= obrazuje wielkość zamierzonej konsumpcji globalnej przy każdym poziomie

rozporządzalnych dochodów osobistych.

AUTONOMICZNYM POPYTEM KONSUMPCYJNYM – OZNACZA POPYT NIEZALEŻNY OD

WIELKOŚCI DOCHODU

KARAŃCOWA SKŁONNOŚĆ DO KONSUMPCJI – jest to część każdego dodatkowego funta dochodu

rozporządzalnego, która gospodarstwa domowe pragną przeznaczyć na konsumpcje

POPYT INWESTYCYJNY – oznacza zamierzone (planowane) przez przedsiębiorstwa powiększenie

zasobów kapitału trwałego (fabryki i maszyny ) oraz stanu zapasów

Popyt inwestycyjny przedsiębiorstw zależy głównie od ich przewidywań co do tempa wzrostu popytu

na ich produkty na ich produkty

POPYT GLOBALNY jest to suma, która przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe planują wydać na

dobra i usługi przy różnej wielkości dochodu

Popyt Globalny –to po prostu popyt konsumpcyjny gospodarstw domowych C plus popyt inwestycyjny

przedsiębiorstw I

W sytuacji, gdy popyt globalny spada poniżej poziomu zapewniającego pełne zatrudnienie ,

przedsiębiorstwa nie mogą sprzedać tyle ,ile pragnęłyby . Mówimy ze występuje PRZYMUSOWA

nadwyżka zdolności wytwórczych

Przy stałych cenach i płacach RÓWNOWAGA KRÓTKOOKRESOWA na rynku dóbr istnieje wtedy,

kiedy popyt globalny lub inaczej – planowane globalne wydatki dokładnie zrównają się z faktycznie

wytworzona produkcją.

Planowane zmiany zapasów są już włączone do globalnego popytu inwestycyjnego I

SPADEK POPYTU GLOBALNEGO 21.6

Funkcja popytu globalnego AD;

Nachylenie krzywej AD zależy wyłącznie od krańcowej skłonności konsumpcji (MPC)

-wydatków autonomicznych

takie wydatki, które są nie zależne od dochodu

Zmiany wydatków autonomicznych prowadza do równoległych przesunięć krzywej AD

Popyt inwestycyjny zależy przede wszystkim od bieżących oczekiwań przedsiębiorstw dotyczących

przyszłego popytu na ich produkcję

Keynes dowodził ze popyt inwestycyjny może wykazywać znaczne wahania silnie reagujące na

bieżący pesymizm lub optymizm w ocenie przyszłości i nazwał to zjawisko NATURALNYM

INSTYNKTEM INWESTORÓW

MNOŻNIK 21.7

MNOŻNIKIEM – nazywamy stosunek zmiany produkcji w punkcie równowagi do powodującej ja

zmiany w wydatkach autonomicznych

MNOŻNIK – informuje jak zmieni się produkcja w wyniku zmiany popytu globalnego

Mnożnik jest większy od 1 ponieważ każda zmiana autonomiczna popytu inwestycyjnego uruchamia

dalsze zmiany popytu konsumpcyjnego

MNOŻNIK = 1

_______

1- MPC

Początkowy spadek popytu inwestycyjnego 9 spowoduje ostatecznie spadek produkcji równowagi o

Odjęcie MPC od jedności daje krańcową skłonność do oszczędności ( MPS) im jest ona wyższa tym

większa cześć każdej dodatkowej jednostki dochodu wypada z ruchu okrężnego powiększając

oszczędności

Paradoks zapobiegliwości –zmiana rozmiarów oszczędności, jakie gospodarstwa domowe pragną

poczynić przy każdym poziomie dochodu prowadzi do zmiany wielkości dochodu zapewniając

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: