ETAP I
Diagnoza społeczna
Pacjent lat 60 mieszka wraz z żoną w domu jednorodzinnym na wsi. Wraz z nimi w tym domu mieszka dorosła córka z mężem. Syn, z którym pacjent utrzymuje bliskie kontakty mieszka w oddalonej o kilkanaście kilometrów miejscowości. Żona pracuje na cały etat w sklepie jako ekspedientka. Z zawodu jest górnikiem, od kilku lat przebywa na emeryturze. Wolny czas pożytkuje na pracę w domu oraz w ogrodzie. Nie lubi bezczynności. Często spotyka się z rodziną i znajomymi, ale najchętniej spędza czas w domu ze swoją żoną. Sytuacja materialna rodziny jest dobra. Nie mają większych problemów finansowych.
Diagnoza zdrowotna
Kilka lat temu pan Kazimierz miał wypadek samochodowy, podczas którego doznał urazu klatki piersiowej. W konsekwencji stłuczenia serca wystąpiło u niego nadciśnienie i niewydolność serca. Kilkumiesięczne leczenie doprowadziło do normalizacji ciśnienia tętniczego i ustąpienia objawów niewydolności serca. Obecnie 2 razy w roku zgłasza się do kardiologa na badanie kontrolne.
Od kilku miesięcy pacjent źle się czuł. Nie miał apetytu, schudł ponad 10 kg. Osłabienie, utrzymujący się ból brzucha i stany podgorączkowe skłoniły go do wizyty u lekarza POZ, który skierował go do szpitala. Po diagnostyce na oddziale wewnętrznym trafił na chirurgię, gdzie rozpoznano guz jelita grubego. Z powodu zagrażającej niedrożności został operowany w trybie pilnym.
Obecnie jest w dziesiątej dobie pooperacyjnej częściowego wycięcia jelita wraz z wyłonieniem stomii. Jest osłabiony, ale może już poruszać się w łóżku i wstawać. Ból rany pooperacyjnej ogranicza jego samoobsługę.
Diagnoza epidemiologiczna
Brak danych dotyczących chorób rodziców pacjenta.
Diagnoza psycho – pedagogiczna
Pacjent w dobrym, logicznym kontakcie z zachowaną orientacją co do miejsca, czasu i własnej osoby. Do tej pory poważnie nie chorował. Obecny stan i związane z nim ograniczenia podziałał na niego bardzo przygnębiająco. Trafił do szpitala przed dzień ślubu swojej córki co dodatkowo pogorszyło jego stan psychiczny.
O możliwości wyłonienia stomii dowiedział się tuż przed operacją .Nie miał czasu na uzyskanie bliższych informacji, a po operacji był zbyt słaby, by czynnie uczestniczyć w pielęgnacji stomii i zmianie worków. Dodatkowo wydaje się, że wstydzi się swojej choroby. Niechętnie rozmawia o niej, nawet ze swoją rodziną. Za kilka dni pan Kazimierz ma opuścić oddział.
Nie zna istoty swojego schorzenia i nie wie o ograniczeniach jakie czekają go po wyjściu ze szpitala. Chce jak najszybciej opuścić oddział i powrócić do sprawności jaką miał przed wystąpieniem objawów choroby.
Problemy chorego
1 Pacjent nie zna istoty choroby i wpływu wyłonienia sztucznego odbytu na funkcjonowanie przewodu pokarmowego.
2 Nie potrafi pielęgnować skóry wokół stomii.
3 Nie umie sam zmieniać worków kolostomijnych.
4 Pacjent nie zna ograniczeń dietetycznych koniecznych w pierwszym okresie po wypisaniu ze szpitala.
5 Mimo wsparcia rodziny pacjent nie wierzy w szybki powrót do sprawności fizycznej i zdrowia.
6 Pacjent nie zna ograniczeń oraz problemów mogących pojawić się w dalszym życiu.
7 Przygnębienie spowodowane brakiem akceptacji choroby ,zmianą wyglądu i koniecznością noszenia worków .
ETAP II PLANOWANIE DZIAŁAŃ EDUKACYJNYCH
Cel główny: przygotowanie pacjenta do samoopieki po wyłonieniu stomii, obejmujące doskonalenie umiejętności w jej pielęgnacji i rozwiązywania podstawowych problemów oraz umocnieniu motywacji do realizacji celów kształcenia w warunkach domowych.
Cele szczegółowe
wiadomości
1 Omówi anatomię i działanie jelit.
2 Scharakteryzuje pojęcie stomii oraz jej rodzaje i przyczyny wyłonienia. 3 Scharakteryzuje zasady działania sprzętu stomijnego różnych firm.
4 Wymieni zasady żywienia dietetycznego.
5 Omówi najczęstsze dolegliwości oraz metody radzenia sobie z nimi.
umiejętności
1 Odpowiednio przygotuje płytkę i worek przed ich założeniem.
2 Samodzielnie wykona zmianę worka stomijnego wraz z pielęgnacją skóry wokół niego.
3 Wykona irygację.
postawy
1 Wykaże wzrost samooceny i wiarę we własne siły.
2 Zaakceptuje swój wygląd po operacji i ograniczenia związane z trybem życia.
Miejsce spotkania z pacjentem , czas przeprowadzanej edukacji
Spotkania z pacjentem odbędą się w sali szpitalnej oddziału chirurgicznego, oraz w łazience. Czas spotkań dostosowany do pobytu chorego .
Plan edukacji przewiduje 3 spotkania. Jedno spotkanie trwa 30 – 60 min.
Tematyka edukacji
1 Budowa i funkcjonowanie dolnego odcinka przewodu pokarmowego.
2 Pojęcie stomii i wskazania do jej wyłonienia.
3 Rodzaje i specyfika sprzętu stomijnego i środków do pielęgnacji skóry.
4 Instrukcja zakładania sprzętu stomijnego.
5 Pielęgnacja skóry wokół stomii.
6 Dieta - ogólne zalecenia dla osób ze stomią.
7 Irygacja - wskazania i sposób wykonania.
8 Najczęstsze problemy związane z pracą jelita:
o biegunka
o gazy
o zaparcia
Metody dydaktyczne: pogadanka, analiza przypadków, dyskusja dydaktyczna, pokaz ćwiczenia i zajęcia praktyczne, instruktaż, opis techniczny, algorytm postępowania przy zmianie worka.
Zasady dydaktyczne: poglądowości, przystępności, systematyczności, świadomości i aktywnego uczestnictwa, łączenia teorii z praktyką, indywidualizacji, trwałości wiedzy.
Środki dydaktyczne: artykuły prasowe, broszury, ulotki, sprzęt stomijny: worki i płytki, miarka stomijna, nożyczki, środki do pielęgnacji skóry: zmywacz, środek ochronny, pasta stomijna, zestaw do irygacji: rękaw i końcówka, pojemnik na wodę, filtr węglowy.
Formy kontroli:
Zdobyte wiadomości i umiejętności będę kontrolować w formie : - ustnej tzn. proste i złożone pytania oraz pytania problemowe.
- praktycznej tam, gdzie chcę nauczyć pacjenta konkretnej czynności.
Kontrolę przeprowadzę na wstępie, kontrola wstępna, aby zorientować się o wiadomościach posiadanych przez edukowanego.
Kontrola bieżąca w trakcie edukacji pozwoli na orientację, w jaki sposób pacjent przyswaja przekazywane informacje.
Kontrola końcowa będzie podsumowaniem edukacji. Dostarczy wiadomości o wiedzy i umiejętnościach nabytych w trakcie szkolenia ale także dla mnie będzie cenną informacją umożliwiającą kontynuację i poprawienie efektywności programu edukacyjnego.
Myślę, że zasadne byłoby także przeprowadzenie kontroli dystansowej. W tym wypadku konieczne byłoby spotkanie się pacjentem w poradni stomijnej np. przy kontrolnej wizycie u Chirurga. Wiadomości zdobyte podczas takiej kontroli będą informacją czy przekazane przeze mnie wiadomości są użyteczne w życiu codziennym, a umiejętności doskonalone.
ETAP III REALIZACJA WEDŁUG PLANU
KONSPEKT SPOTKANIA EDUKACYJNEGO NR 1
Prowadzący studentka pielęgniarstwa Monika Jurecka
Uczestnik Pan Kazimierz Kowalski
Miejsce sala chorych, łazienka
Termin poniedziałek 29 listopada 2011 roku, godz.10.00, czas 20 min.
Temat
1 Budowa i funkcjonowanie przewodu pokarmowego.
2 Pojecie stomii i wskazania do jej wyłonienia.
Warunki wstępne: Pacjent nie posiada wiedzy na temat układu pokarmowego i istoty zabiegu operacyjnego, który mu wykonano.
Cel spotkania Przekazanie podstawowych wiadomości na temat funkcjonowania przewodu pokarmowego oraz scharakteryzowanie pojęcia stomii. Dostarczenie informacji o sposobach adaptacji dotyczących życia codziennego.
Cele szczegółowe:
1 Wymieni kolejne odcinki przewodu pokarmowego.
2 Omówi działanie jelit.
3 Scharakteryzuje pojęcie stomii oraz wskaże jej rodzaje.
4 Wymieni przyczyny jej wyłonienia.
5 Wykaże wzrost akceptacji zmiany sprawności i ograniczeń
związanych z faktem wyłonienia stomii.
Treść spotkania edukacyjnego
Powitanie.
W trakcie dzisiejszej wizyty opowiem panu trochę o układzie pokarmowym oraz o zabiegu operacyjnym, który u pana wykonano.
Przewód pokarmowy człowieka rozpoczyna się w jamie ustnej poprzez gardło, przełyk, żołądek, dwunastnicę, jelito cienkie, jelito grube i odbytnicę kończy się odbytem.
Dolny odcinek układu pokarmowego, który nas teraz interesuje to ten od jelita cienkiego przez jelito grube do odbytnicy i odbytu.
Jelito to najdłuższa część przewodu pokarmowego. Razem oba jelita mają ok. 7 metrów długości .
W jelicie cienkim zachodzi trawienie węglowodanów, białek i tłuszczów oraz wchłanianie składników odżywczych do krwioobiegu. To bardzo ważne bo w ten sposób wykorzystujemy składniki zawarte w pożywieniu.
Poprzez ruchy robaczkowe treść pokarmowa zostaje przepchnięta do jelita grubego. Tutaj następuje wchłanianie wody i elektrolitów z treści przemieszczającej się do odbytnicy. Następnie przez odbyt nie strawione resztki zostają usunięte na zewnątrz przez odbyt.
Jeśli światło jelita zostanie zatkane np. przez guz jak było w pana przypadku, dochodzi do niedrożności przewodu pokarmowego. Jest to zagrażające życiu powikłanie wymagające natychmiastowej interwencji chirurgicznej. Wycina się wtedy chorą część jelita a zdrowy „kawałek” łączy z powierzchnią ciała. To właśnie jest stomia, którą ma pan na brzuchu. Spełnia ona funkcje odbytu czyli usuwa na zewnątrz resztki pokarmu. Inaczej nazywa się ją sztucznym odbytem.
Jeżeli sztuczny odbyt zlokalizowany jest w obrębie jelita cienkiego mówimy o Ileostomii. Kolostomia, która panu wyłoniono łączy światło jelita grubego ze skórą. Istnieje jeszcze tzw. Ureostomia. Jest to połączenie moczowodów ze skórą gdy konieczne jest usunięcie chorego pęcherza moczowego. Wtedy w tych woreczkach na brzuchu zbiera się mocz.
Główna przyczyną wyłonienia stomii jest niedrożność mechaniczna, to co mówiłam, jelito jest zatkane np. przez guz. Są także inne przyczyny, kiedy konieczne jest wykonanie przetoki jelitowej. Do nich zaliczają się nowotwory odbytnicy, ale także urazy jelita grubego oraz niektóre choroby zapalne jelit.
Taką przetokę wykonuje się niekiedy na stałe, wtedy gdy z różnych powodów nie można odtworzyć ciągłości przewodu pokarmowego. Niekiedy stomię wyłania się na jakiś określony czas, aby odciążyć pracę chorej części jelita. Potem przywraca się naturalną funkcję odbytu, a przetokę na brzuchu zamyka.
Jestem przekonana, że najbardziej zależy panu na tym, aby jak najszybciej wrócić do normalnego życia i aby ten woreczek na brzuchu w jak najmniejszym stopniu to życie ograniczał.
Stomia nie powinna mieć żadnego negatywnego wpływu na pana życie rodzinne. Po okresie rekonwalescencji może pan powrócić do normalnej pracy i hobby, byleby nie była ona ciężka fizycznie i zmuszała do ciągłego pochylania się. Ruch jest jak najbardziej wskazany. Polecam spacery i wycieczki. Ogólne zadowolenie z życia, które one dają wpływa bardzo dobrze na proces leczenia i rehabilitacji. Właściwie dobrany sprzęt i noszenie trochę luźniejszych ubrań sprawi, że będzie pan mógł prowadzić normalną aktywność fizyczną a fakt posiadania woreczka stomijnego nie będzie uciążliwy i znany tylko panu.
Pytania kontrolne:
1 Z czego składa się przewód pokarmowy człowieka
2 Co to jest stomia. Jakie są rodzaje stomii.
Literatura dla uczestników :
1 Poradnik dla osób ze stomią firmy Poloplast.
2 Lepsza jakość życia Convatec.
Literatura dla edukatora zdrowia :
1 Podstawy pielęgniarstwa chirurgicznego.
2 Chirurgia dla pielęgniarek A. Dziak.
3 Choroby wewnętrzne Pędach.
KONSPEKT SPOTKANIA EDUKACYJNEGO NR 2
Termin czwartek 1 grudnia 2011 roku, godz.10.00, czas 40 min.
1 Rodzaje i specyfika sprzętu stomijnego, oraz środków do pielęgnacji skóry.
2 Instrukcja zakładania sprzętu stomijnego.
3 Pielęgnacja skóry wokół stomii.
Warunki wstępne: Pacjent do tej pory nie uczestniczył w zabiegach pielęgnacyjnych dotyczących stomii i nie umie obchodzić się ze sprzętem stomijnym.
Cel spotkania Dostarczenie informacji na temat rodzaju sprzętu stomijnego oraz przygotowanie pacjenta do samoopieki.
1 Wymieni rodzaje sprzętu stomijnego.
2 Scharakteryzuje zasady działania systemów jedno i dwuczęściowych.
3 Prawidłowo dobierze kolejność użycia środków do pielęgnacji skóry.
4 Wykona zmianę worka stomijnego.
5 Samodzielnie dobierze i przygotuje odpowiednią płytkę i worek do założenia na przetokę.
6 Będzie pewnie operował przyrządami i sprzętem stomijnym.
7 Wykaże wzrost samooceny i wiary we własne siły.
8 Wskaże czynności, które sprawiają mu najwięcej trudności.
Dzisiaj zajmiemy się pielęgnacją skóry wokół stomii i przejdziemy do
czynności, które musi pan opanować, aby w domu samodzielnie radzić sobie ze zmianą woreczków.
Sposób wymiany sprzętu stomijnego różni się w zależności od rodzaju sprzętu
Jaki pan będzie używać. Pokażę panu systemy dwóch firm, aby mógł pan się zapoznać z zasadami ich działania.
Zasadniczo do wyboru ma pan :
1. System jednoczęściowy tzn. worek wraz z płytką mocującą. Jest on bardziej higieniczny, a także wygodniejszy np. w podróży, bo cały worek odklejamy od skóry, wyrzucamy i przyklejamy nowy.
2. System dwuczęściowy - który składa się z płytki, która pozostaje na skórze nawet kilka dni, a wymienia się tylko woreczki.
Worki stomijne mogą być odpuszczalne, tzn. takie, które po wypełnieniu można opróżniać bez odklejania od skóry. Do dyspozycji są worki przeźroczyste lub w kolorze beżowym, plastikowe lub podklejone flizeliną, która zapobiega szeleszczeniu pod ubraniem.
Niezależnie jakiego sprzętu będzie pan używał sprawą bardzo ważną jest prawidłowa pielęgnacja skóry wokół stomii. Skóra w tym miejscu narażona jest na kontakt z treścią jelitową. Pod wpływem znajdujących się w niej kwasów i enzymów trawiennych może stać się podrażniona i bolesna. Dlatego bardzo ważne jest utrzymanie skóry wokół stomii w nienagannej czystości.
Zmianę sprzętu zaczynamy od mycia rąk.
Odklejamy poprzedni woreczek. Przy zdejmowaniu go należy skórę od góry jedną ręką przytrzymać, a drugą delikatnie pociągać za przylepiec. Brudny woreczek ...
teresawawa