I_tu_i_tam_o_055f.pdf

Kanał Panamski

przyciąga tysiące turystów

i jest fascynującym

widowiskiem, w którym

geniusz człowieka

splata się

z potęgą natury.

Ale kanał!

N a mostku panuje półmrok, lecz tropikalne słońce przebi-

jające się przez grube, przyciemnione szyby pozwala dojrzeć

wnętrze pełne mruczących mechanizmów. Panoramiczne okno

daje precyzyjny wgląd w wąskie gardło prawej śluzy Miraflo-

res, do której wolno wpływamy. Z lewej – długi betonowy pirs,

z prawej – niepokojąco blisko zielony brzeg. Statek płynie

z minimalną prędkością, jednak i ona w niewielkiej śluzie może

budzić przerażenie.

Moje dłonie spoczywają na dwóch dźwigniach sterów stru-

mieniowych. Pokład lekko kołysze się pod stopami, ja razem

z nim. Dziób ponaddwustumetrowej jednostki wydaje się tkwić

w abstrakcyjnej odległości ode mnie. Jak tym gigantem trafić

do komory śluzy? Wyhamować i zacumować... Ściągam – za

mocno! – lewą dźwignię steru. Narasta głuche dudnienie, czuję

wyraźniejszą wibrację podłogi. Statek reaguje wolno, ale dziób

ustawia się w prawo, wprost na nabrzeże. Za ostro! Źle, bardzo

źle... Za chwilę kontenerowiec z tysiącem stalowych pudeł na

Henryk Martenka

113

pokładzie wyrżnie w brzeg... Rozglądam się w panice. Gdzie jest

panamski pilot? Dlaczego stoję na mostku sam?

Symulator stoi na trzecim piętrze Centro de Visitantes de Mira-

flores, w niedawno oddanym do użytku muzeum Kanału Panam-

skiego, gdzie zwiedzający mogą obejrzeć, jak Kanał budowano,

jaki to miało wpływ na lokalną faunę i florę oraz poznać Kanał

jako jedyny w swoim rodzaju obiekt hydrotechniczny. Muzeum

nie przytłacza bogactwem ekspozycji, raczej budzi ciekawość.

Bardziej pokazuje skalę przedsięwzięcia, niż gnębi widzów

detalami. Zresztą bogatsze muzeum Kanału Panamskiego jest

w Casco Viejo, najstarszej części miasta Panama.

Miraflores, zbudowana kilkanaście kilometrów od stolicy kra-

ju, to pierwsza (patrząc od Pacyfiku) z trzech zdublowanych

śluz, którą od 1914 roku przeprawiają się statki, oszczędzając

sobie mozolnego okrążania południowego kontynentu. Długość

morskiej trasy z Nowego Jorku do San Francisco to 26 tysięcy

kilometrów. Dzięki 80-kilometrowemu Kanałowi Panamskiemu

droga jest krótsza o 16 tysięcy kilometrów. A to masa pieniędzy.

I tu, i tam

114

Teren wokół śluz w czasie rządów Amerykanów – po 1914

roku – był wyłączony spod panamskiej jurysdykcji. Stacjonowało

tu amerykańskie wojsko, mieszkali cywilni pracownicy Panama

Canal Authority. – Mieli tu jak w raju – opowiada Jaime Ingram,

światowej sławy pianista panamski, który poświęcił dzień, by

pokazać mi ulubione zakątki stolicy. – Strefa Kanału przecinała

wpół terytorium kraju, więc gdy chcieliśmy jechać do interioru,

do Chirqui albo Darien, musieliśmy na przykład występować

o nowe tablice rejestracyjne akceptowane przez Amerykanów.

Panamskie rejestracje w Strefie nie były ważne! Kontrolowali

przeprawę promową przed 1962 rokiem, kiedy nie istniał jeszcze

Most Ameryk, Puente de las Americas. Mieli swoją pocztę, swój

hermetyczny, samowystarczalny świat Strefy. Linia podziału

przechodziła przez miasto i dzieliła Ciudad Panama na tę lepszą

i gorszą część. Amerykanie bez przerwy pokazywali nam, gdzie

nas mają. Mimo podpisanych umów, rządzili się jak u siebie. To

rodziło w nas upokorzenie i niechęć. Właściwie już od początku

lat sześćdziesiątych podnosiły się głosy, by Panama wyegzekwo-

wała większy udział w zarządzaniu Kanałem. To doprowadziło

do nowych umów międzypaństwowych, a po roku 1979 stało

się całkiem jasne, że za 20 lat Kanał Amerykanie będą musieli

nam oddać.

Puente de las Américas

od 1962 r. łączy

dwa amerykańskie

kontynenty.

115

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: