Dochód jednorazowy.doc

Dodatek do wynagrodzenia 250 zł - art. 121 ust. 3a ustawy o pomocy społecznej

Wyjaśnienia dotyczące
uprawnienia pracowników socjalnych do dodatku do wynagrodzenia w wysokości 250 zł

Zgodnie z art. 121 ust. 3 a  ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.):

"Pracownikowi socjalnemu zatrudnionemu w pełnym wymiarze czasu pracy w samorządowych jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, do którego podstawowych obowiązków należy świadczenie pracy socjalnej w środowisku, w tym przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych poza siedzibą jednostki, przysługuje wypłacany co miesiąc dodatek do wynagrodzenia w wysokości 250 zł.
W przypadku zatrudnienia w mniejszym wymiarze czasu pracy dodatek przysługuje w wysokości proporcjonalnej do czasu pracy.”

Przepis określa przesłanki nabycia prawa do dodatku, którymi są:

-     wykonywanie zawodu pracownika socjalnego,

-     zatrudnienie w samorządowych jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej,

-     świadczenie pracy socjalnej w środowisku, poza siedzibą jednostki, wykonywane w ramach podstawowych obowiązków,

-     przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych.

Treść przepisu wskazuje, że prawo do dodatku przysługuje jedynie pracownikom socjalnym posiadającym kwalifikacje określone w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.), zatrudnionym na stanowiskach pracownika socjalnego, starszego pracownika socjalnego, specjalisty pracy socjalnej, starszego specjalisty pracy socjalnej, głównego specjalisty. Dodatek ten nie przysługuje więc aspirantom pracy socjalnej.

Samorządowe jednostki organizacyjne pomocy społecznej są określone w art. 6 pkt 5 ustawy o pomocy społecznej. Z grupy tych jednostek należy jednak wyłączyć regionalny ośrodek polityki społecznej, ze względu na brak możliwości realizacji przesłanki w zakresie wykonywania obowiązków w postaci świadczenia pracy socjalnej w środowisku.

Świadczenie pracy socjalnej, zgodnie z art. 6 pkt 12 ustawy o pomocy społecznej, to działalność zawodowa mająca na celu  pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi. Realizowana jest głównie w środowisku i obejmuje przeprowadzanie wywiadów środowiskowych w miejscu zamieszkania osób i rodzin korzystających ze świadczeń pomocy społecznej, wiąże się z procesem usamodzielniania oraz integracji ze środowiskiem pewnych grup osób, wykonywaniem czynności związanych z realizacją kontraktu socjalnego, planowaniem pomocy oraz codziennym wykonywaniem działań w środowisku na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin, jeśli wykonywane są one poza siedzibą jednostki organizacyjnej pomocy społecznej.

Treść cytowanego przepisu wskazuje też, iż świadczenie pracy socjalnej poza siedzibą jednostki oraz przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych musi być wykonywane w ramach podstawowych obowiązków pracowników socjalnych uprawnionych do dodatku (obowiązek ten powinien być zapisany w zakresie obowiązków pracownika).

Praca socjalna, aczkolwiek nie jest wymieniona wprost w art. 19 obejmującym zadania powiatu, zawiera się w tych zadaniach powiatu, które wiążą się z usamodzielnianiem oraz integracją ze środowiskiem pewnych grup osób, na przykład młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze, rodziny zastępcze, osób opuszczających zakłady karne, uchodźców. Pracy socjalnej udziela się również rodzinie mającej trudności w wypełnianiu swoich zadań oraz dzieciom z tych rodzin.

W związku z powyższym pracownicy socjalni zatrudnieni w powiatowych centrach pomocy rodzinie lub innych jednostkach organizacyjnych (domach pomocy społecznej, placówkach opiekuńczo - wychowawczych, środowiskowych domach samopomocy) posiadają uprawnienie do dodatku, jeśli spełniają pozostałe warunki określone w art. 121 ust. 3a ustawy o pomocy społecznej.

Omawiany przepis przewiduje zmniejszenie kwoty dodatku proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. W przypadku zatrudnienia w mniejszym niż pełny etat wymiarze czasu pracy, dodatek przysługuje w wysokości proporcjonalnej do czasu pracy.

Na prawo do dodatku nie ma wpływu pozostawanie przez pracownika na urlopie wypoczynkowym czy zwolnieniu lekarskim, jeśli w tym czasie otrzymuje on wynagrodzenie.

Wynagrodzenie za czas choroby, zasiłek chorobowy i macierzyński

Z  art. 121 ust. 3a ustawy o pomocy społecznej wynika wprost, że dodatek przysługuje pracownikowi socjalnemu,  jeżeli pracownik ten pobiera wynagrodzenie.

Jednocześnie zgodnie z art. 41 oraz 47 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r.  o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 z późn. zm.) – do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, macierzyńskiego oraz opiekuńczego nie wlicza się składników wynagrodzenia, jeżeli postanowienia układów zbiorowych pracy lub przepisy o wynagradzaniu nie przewidują ich zmniejszania za okres pobierania zasiłku. Jeżeli zaś za okres pobierania zasiłku składnik wynagrodzenia nie przysługuje, wlicza się go do podstawy wymiaru zasiłków.

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.  

Ponieważ w art. 121 ust. 3a ustawy o pomocy społecznej brak jest podobnego odniesienia, jak w przypadku dodatku stażowego, o którym mowa § 7 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r.  w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz.U. Nr 50, poz. 398 z późn. zm.), dlatego też dodatku 250 zł nie wypłaca się w okresie pobierania zasiłku chorobowego czy macierzyńskiego, lecz jego kwotę wlicza się do podstawy wymiaru zasiłków, a także do podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy.

Zgodnie z kodeksem pracy za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną - trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego - pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu.  Wynagrodzenie to oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu zasiłku chorobowego i wypłaca za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy.

Premie, nagrody i inne składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy miesięczne wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w kwocie wypłaconej pracownikowi za miesiące kalendarzowe, z których wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku.

Tak więc, jeżeli osoba  przebywała na zasiłku chorobowym, nie świadczyła pracy z powodu niezdolności do pracy w styczniu 2006 r., dodatek 250 zł nie będzie wchodził w podstawę wymiaru wynagrodzenia  lub zasiłku (nie był wypłacany w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy) .

Ustalanie wysokości dodatku (250 zł) przysługującego za czas zwolnienia od pracy oraz za czas niewykonywania pracy

 Do ustalania wysokości dodatku za czas zwolnienia od pracy oraz za czas niewykonywania pracy ma zastosowanie § 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr  62, poz. 289 z późn. zm.), który stanowi, że przy ustalaniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy oraz za czas niewykonywania pracy, gdy przepisy przewidują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia, stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy lub okres niewykonywania pracy.

Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe

Dodatki dla pracowników socjalnych przyznawane na podstawie art. 121 ust. 3a ustawy o pomocy społecznej nie znajdują się wśród świadczeń wymienionych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.). W związku z tym nie polegają one wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na wymienione ubezpieczenia.

Składki na ubezpieczenie zdrowotne

Jeśli chodzi o ubezpieczenie zdrowotne, ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) wskazuje w art. 81 ust. 1, 5 i 6, iż do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych.

Podatek dochodowy od osób fizycznych

Nie ma podstawy do wyłączania dodatków z podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera zasadę opodatkowania przychodów ze stosunku pracy, wymieniając wśród nich wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Jednocześnie dodatki te nie są wyłączone z opodatkowania na mocy art. 21 ustawy.