konie.doc

Schorzenia morzyskowe  koni

DEFINICJA

Schorzenia morzyskowe koni są następstwem

zaburzeń w przewodzie pokarmowym, którym

towarzyszy ból, ujawniający się niepokojem

zwierzęcia.

Ok. 30 rodzajów – niektóre bardzo groźne dla życia zwierzęcia

ETIOLOGIA I

Naruszenie ustalonej w normalnych warunkach utrzymania i użytkowania konia równowagi między organizmem a środowiskiem:

Ø                 nagłe zmiany ustalonego porządku karmienia i pojenia oraz użytkowania konia

Ø                 nagłe zmiany rodzaju pracy

Ø                 użycie do pracy bezpośrednio po obfitym nakarmieniu

Ø                 nieprzestrzeganie indywidualnych norm

           dostosowanych do wagi zwierzęcia i rodzaju pracy

Ø                 pojenie bezpośrednio po obfitym nakarmieniu paszą treściwą

ETIOLOGIA  II.

Nagłe zadziałanie szkodliwych bodźców, do których zwierzę nie jest przyzwyczajone:

Ø                napojenie bardzo zimną wodą ( konie preferują wodę ciepłą ! )

Ø                pasza : zamarznięta, trudno strawna, łatwo pęczniejąca, fermentująca, spleśniała, stęchła, zgniła lub zanieczyszczona ( piasek, ziemia )

Ø                chciwe wyjadanie przez wygłodniałe zwierzęta nawet dobrej karmy

ETIOLOGIA  III.

Indywidualna wrażliwość zwierzęcia

na działąjące bodźce uwarunkowana stanem

napięcia w układzie wegetatywnym:

Ø                ucisk tętniaka tętnicy krezkowej ( np. lipoma )

Ø                ucisk kamienia w miedniczce nerkowej na splot krezkowy tylny

Ø                skręt macicy ( klacze )

Ø                przepuklina ( ogiery )

ETIOLOGIA IV.

Ø                zaburzenia w przewodzie pokarmowym

              ( enteritis, gastritis )

Ø                pasożyty żołądkowo-jelitowe ( Strongylus sp.)

Ø                wady i choroby uzębienia ( ,, ostre zęby ‘’)

Ø                łykawość

Ø                choroby wątroby

Wiek 2-15 lat

Patogeneza.
Przyczyny bólu

Ø                toniczny skurcz mięśni gładkich

Ø                szarpanie krezki przez wzmożoną perystaltykę

Ø                rozciąganie ścian jelita przez zalegające masy kałowe ( spazm lub atonia )

Ø                rozpieranie jelit przez wytworzone gazy

    ( spazm lub atonia )- pęknięcie jelita, przepony lub uduszenie się zwierzęcia

BÓLE MAŁEGO STOPNIA

•                     koń grzebie kończyną

•                     wyciąga głowę

•                     wywija górną wargę,

                            ślini się

•                     ogląda się na boki

•                     obwąchuje okolicę powłok brzusznych

                            i chwyta je zębami

•                     przeciąga się

•                     postawa wahadłowa

•                     napina się jak do oddawania moczu

•                     chętnie leży

•                     zmuszony do ruchu nie okazuje bólu

BÓLE ŚREDNIEGO STOPNIA

•                    koń drepce w miejscu

•                    chodzi z miejsca na miejsce

•                    uderza niecierpliwie ogonem o uda

•                    kładzie się i zaraz wstaje

•                    w ruchu przysiada lecz nie upada gwałtownie na ziemię

BÓLE DUŻEGO STOPNIA

•                     koń robi wrażenie nieprzytomnego

•                     rzuca się na ziemię

•                     tarza się w sposób gwałtowny, potem znowu wstaje

•                     uderza kończynami o brzuch

•                     kopie do tyłu

•                     kładzie się na boku

•                     leży na grzbiecie

•                     prowadzony rzuca się na ziemię,

              wstaje i podbiega, potem znowu upada

Bóle przerywane

•                    spastyczny skurcz jelit,

•                    zatkanie jelita ślepego

•                    niewielkie wzdęcie jelit,

•                    zatkania okrężnicy dużej

Bóle ciągłe dużego stopnia

•                    ostre rozszerzenie żołądka

•                    przemieszczenia ( skręty, zawęźlenia, wpochwienia, omotania, wgłobienia ),

•                    silne wzdęcia jelit,

•                    zatkanie okrężnicy małej.

Bóle okresowe małego stopnia

•                    guzy na krezce ( po każdym posiłku )

•                    ropnie

•                    nowotwory

•                    przy defekacji

Przymusowe postawy i pozycje

•                    pozycja obserwatora ( zatkanie jelit grubych),

•                    siedzącego psa (ostre rozszerzenie żołądka

•                    wahadłowa (zatkanie jelita ślepego),

•                    klęcząca  lub leżąca na grzbiecie

              (zatkanie okrężnicy małej ).

ROZPOZNANIE

•                    wywiad,

•                    rodzaj bólu

•                    ocena stanu ogólnego

–                   (ciepłota, tętno, oddechy, błony śluzowe wypełnienie naczyń)

•                    sondowanie żołądka

•                    badanie przez prostnicę

•                    punkcja jamy brzusznej

Badanie rektalne

Badanie rektalne

RDDC

Badanie rektalne

VLC (str p)

LECZENIE
Niesterydowe przeciwzapalne

•                    Biovetalgin ( noraminophenazon )- 20-60 ml i.v. (+ No Spa 1:1)

•                    Buscopan comp. ( hyoscyna + dypirone )

     2 mg/kg m.c.

•                    Finadyne ( flumixina ) 1.1mg/kg m.c.

•                    Ketofen ( ketoprofen) 2.2 mg/kg

LECZENIE
Analgetyki

•                    TORBUGESIC (butorphanol ) 5ml/500 kg

•                    MEPERIDINE ( pethidine ) 2mg/kg

LECZENIE
Sedacja

•                    Xylazyna - 1mg/kg

•                    Detomidyna ( DORMOSEDAN ) 0,5ml/500kg

LECZENIE
Zmiękczanie mas kałowych

Dożylnie płyny izotoniczne 10-30 l/dobę

Dożołądkowo

              Woda letnia 10 l

              Olej parafinowy 3-4 l /zwierzę

              Wywar siemienia lnianego 10-15 l/zwierzę

              Magnesium sulfuricum 1,0/ kg m.c.

              Natrium sulfuricum 1,0/ kg m.c

Lewatywa

              10-15 l wody, siemię lniane, parafina

LECZENIE
Płyny wieloelektrolitowe

•                    Płyny wieloelektrolitowe

3- 5 l/ zwierzę /godz., potem 2l/zwierzę/ godz.

Możliwość utraty płynów ustrojowych przez pp. konia do 100 l/dobę

•                    Natrium bicarbonicum 4,2%

                            - 1500 ml/ 500kg

LECZENIE OPERACYJNE

•                    Bóle ciągłe, dużego 0 bez reakcji na leki

•                    Przemieszczenia jelit