twoj_mozg_twoje_pieniadze_pdf.pdf

Twój mózg, twoje pieniądze

Spis treści

Rozdział 1. Neuroekonomia ........................................ 11

Rozdział 2. „Myślenie” i „odczuwanie” ............................ 21

Rozdział 3. Chciwość ................................................ 57

Rozdział 4. Przewidywanie ......................................... 85

Rozdział 5. Pewność siebie ....................................... 131

Rozdział 6. Ryzyko ................................................. 191

Rozdział 7. Strach .................................................. 229

Rozdział 8. Zaskoczenie ........................................... 261

Rozdział 9. Żal ..................................................... 281

Rozdział 10. Szczęście ............................................. 337

Dodatek 1. THINK TWICE, czyli zastanów się dwa razy ..... 391

Dodatek 2. Niezbędnik inwestora ............................... 395

Dodatek 3. Polityka inwestycyjna Johna i Jane Doe ........... 399

Podziękowania ..................................................... 403

www.laurum.pl

Twój mózg, twoje pieniądze

Rozdział 1

Neuroekonomia

MÓZG, rzecz. , narząd, o którym myślimy, że za jego pomocą myślimy .

— A mbrose b ierce

„J ak mogłem być takim idiotą?!?” – nie ma chyba inwesto-

ra, który nie wykrzyknąłby kiedyś tego zdania sam do sie-

bie. Trudno chyba wskazać drugi, poza inwestowaniem, aspekt

działań ludzkich, przez który tak wielu mądrych ludzi czułoby

się tak głupio. Dlatego właśnie postanowiłem wyjaśnić – w spo-

sób zrozumiały dla każdego inwestora – jakie procesy zachodzą

w ludzkim mózgu w trakcie podejmowania decyzji dotyczących

pieniędzy. Aby w pełni wykorzystywać możliwości dowolnego

urządzenia czy narzędzia, dobrze jest znać podstawowe zasady

jego funkcjonowania. Nikt nie jest w stanie zmaksymalizować

swojego majątku, dopóki nie zoptymalizuje swojego sposobu my-

ślenia. Na szczęście w ostatnich latach naukowcy dokonali wielu

przełomowych odkryć, które pozwalają lepiej zrozumieć, w jaki

sposób nasz mózg ocenia nagrody, szacuje ryzyko i liczy praw-

dopodobieństwo. Dzięki nowoczesnym metodom obrazowania

Ambrose Bierce, The Devil’s Dictionary , Hill & Wang, New York 957,

s. 9.

www.laurum.pl

Twój mózg, twoje pieniądze

możemy dokładnie analizować aktywność neuronów podczas po-

dejmowania decyzji inwestycyjnych.

Od 987 roku jestem dziennikarzem finansowym. Jeżeli chodzi

o inwestowanie, nic nigdy nie zafascynowało mnie tak bardzo jak

spektakularne odkrycia z zakresu „neuroekonomii”. Dzięki tej no-

wej dziedzinie nauki – funkcjonującej na pograniczu neurobiologii,

ekonomii i psychologii – możemy wreszcie spojrzeć na zachowania

inwestycyjne nie tylko z perspektywy teoretycznej czy praktycznej,

ale także z perspektywy biologicznej. Dzięki wiedzy na temat tych

podstawowych kwestii będziemy mogli analizować zachowania in-

westorów w zupełnie nowym kontekście.

W trakcie tej krytycznej wyprawy po wiedzę na temat samego

siebie odwiedzimy laboratoria czołowych światowych neuroekono-

mistów. Przedstawię autentyczne relacje z ich fascynujących ekspe-

rymentów – mój własny mózg był wielokrotnie przedmiotem róż-

nych badań prowadzonych przez grono wspomnianych naukowców

(udało im się osiągnąć konsensus w kwestii zawartości mojej czasz-

ki: panuje tam całkowity chaos).

Z najnowszych odkryć neuroekonomii wynika, że nasza wie-

dza na temat inwestowania jest w dużej części błędna. Teore-

tycznie rzecz biorąc, im więcej wiemy o naszych inwestycjach

i im więcej wysiłku wkładamy w zrozumienie rządzących nimi

mechanizmów, tym więcej pieniędzy będziemy w stanie zarobić.

Ekonomiści przez długi czas trwali w przekonaniu, że inwestorzy

wiedzą, czego chcą, rozumieją zależność między ryzykiem a na-

grodą i wykorzystują tę wiedzę w sposób logiczny, by realizować

swoje cele.

W praktyce jednak założenia te okazują się całkowicie błędne.

Każdy z nas może się o tym przekonać, analizując własne zachowa-

nia przez pryzmat poniższej tabeli.

www.laurum.pl

Twój mózg, twoje pieniądze

W TEORII

W PRAKTYCE

Mam jednoznaczne i spójne cele finan-

sowe.

Nie wiem dokładnie, jakie są moje cele.

Kiedy ostatnio wyznaczyłem sobie cele,

potem musiałem je zmienić.

Starannie analizuję prawdopodobień-

stwo sukcesu i porażki.

Te akcje, które polecił mi mój kuzyn, były

„absolutnym pewniakiem”… dopóki nas

nie zaskoczyły, spadając niemal do zera.

Wiem dokładnie, jaki poziom ryzyka je-

stem skłonny zaakceptować.

Kiedy indeksy rosną, stwierdzam, że mam

wysoką tolerancję na ryzyko. Kiedy spa-

dają, szybko robię się nietolerancyjny.

Wnikliwie analizuję wszystkie dostępne

informacje, aby maksymalizować przy-

szłe zyski.

Miałem akcje Enronu i WorldComu,

ale nigdy nie przeczytałem tego frag-

mentu ich sprawozdań finansowych,

który został napisany drobnym drukiem

– i który należało potraktować jako sy-

gnał ostrzegawczy.

Im większą zgromadzę wiedzę, tym wię-

cej pieniędzy będą mógł zarobić.

W roku 1772 sir Isaac Newton poważ-

nie ucierpiał finansowo na skutek zała-

mania rynku. Wyznaczył w ten sposób

ścieżkę, którą podążało potem wielu

mądrych ludzi.

Z im większą uwagą będę analizować

swoje inwestycje, tym więcej mam szan-

sę zarobić.

Ludzie, którzy pilnie śledzą doniesienia

na temat wartości swoich akcji, zara-

biają mniej niż ci, którzy praktycznie nie

zwracają na to uwagi.

Im bardziej się zaangażuję w inwesto-

wanie, tym więcej zarobię.

Ogólnie rzecz biorąc, „profesjonalni”

inwestorzy nie osiągają lepszych wyni-

ków niż „amatorzy”.

Nie ma się czemu dziwić. Podobnie jak ludzie, którzy najpierw

decydują się na dietę Pritikina, potem Atkinsa, potem na dietę So-

uth Beach, żeby ostatecznie, w najlepszym razie, skończyć z tą samą

wagą, z którą zaczęli, także inwestorzy są w wielu przypadkach swo-

imi najgorszymi wrogami – nawet jeśli wyciągają wnioski ze swoich

wcześniejszych doświadczeń.

l Wszyscy wiedzą, że akcje należy kupować tanio i sprzedawać

drogo – tymczasem w praktyce bardzo często kupujemy akcje,

gdy są drogie, i sprzedajemy, gdy są tanie.

l Wszyscy wiedzą, że nie da się pobić rynku – a mimo to wszyscy

sądzą, że im akurat się to uda.

www.laurum.pl

Twój mózg, twoje pieniądze

l Wszyscy wiedzą, że wyprzedawanie akcji w panice to zła strate-

gia – tymczasem wartość rynkowa firmy, która ogłosi, że zamiast

planowanych 24 centów w przeliczeniu na jedną akcję, zarobiła

23 centy, może spaść o 5 miliardów dolarów w ciągu zaledwie

półtorej minuty.

l Wszyscy wiedzą, że analitycy giełdowi nie są w stanie przewi-

dzieć, jak będzie się zachowywał rynek – a mimo to inwestorzy

uważnie wsłuchują się w każde słowo, które finansowy wieszcz

wypowiada na antenie telewizyjnej.

l Wszyscy wiedzą, że pogoń za atrakcyjnymi akcjami lub jednost-

kami funduszy może się bardzo źle skończyć – a mimo to miliony

inwestorów niczym ćmy lgną do tego płomienia. Wielu z nich

zapomina, że jeszcze rok lub dwa wcześniej przysięgali sobie, że

nigdy więcej się w ten sposób nie sparzą.

Jedna z tez stawianych w tej książce głosi, że mózg inwestora

skłania go do podejmowania działań, które z logicznego punktu

widzenia nie mają żadnego sensu – mają natomiast sens z punktu

widzenia emocji. Nie chodzi o to, że jesteśmy nieracjonalni – cho-

dzi o to, że jesteśmy ludźmi. Ludzki mózg został zaprogramowany

tak, by skłaniać nas do podejmowania działań, które zwiększałyby

nasze szanse przetrwania, i unikania działań, które mogłyby te

szanse zmniejszać. Zachodzące gdzieś głęboko w naszym mózgu

reakcje emocjonalne sprawiają, że pragniemy tego, co może przy-

nieść nam nagrodę, i rezygnujemy z tego, co wydaje nam się ry-

zykowne.

Przeciwwagą dla impulsów pochodzących z obszarów mózgu

ukształtowanych miliony lat temu są impulsy płynące z cienkiej

warstewki mózgu, ukształtowanej stosunkowo niedawno i odpo-

wiedzialnej za procesy analityczne. Te impulsy są często zbyt słabe,

by zagłuszyć potężny emocjonalny sygnał płynący z najstarszych

części mózgu. Dlatego właśnie znać właściwą odpowiedź i podejmo-

wać właściwe działania to dwie zupełnie różne rzeczy.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: