kozłowski LUD 1.pdf

A ŁE.

Pieśni, Podania, Baśnie, Zwyczaje

i Przesądy Ludu z Mazowsza Czerskiego,

Axami ‹›_,

WRAZ z '1'AŃcAM1 1 M1‹:LoDYA1~u,

IFBRAŁ

‹

1 /'

KORNEL KOZŁOWSKI.

¬'¬"ÄQ \*“ā

Å 9*\ \\

_Ń

`_ \

"~f.'1

WARSZAWA,

W DRUKARKI KAROLA KOWALEWSKIEGO

Ulica Krlewska. Nr. 1066 1:.

1827.

Ąoaßoneno Henaypoxo

I'. Bapwaea 21 Anprbzw 1867 8

Bayerlsch . A

Staatsbibliothk

München

WSTĘP.

O zbiorach pieśni ludowych w oglnoścź.Pieśń jako najstarszypo

mnik społeczności słowiańskźej.Epos 'i Zz`z;a.Lud polski, szlachec

h z' wloścźańskźƒRozwj ducha narodowego.Pozostaloścí czasw

starosłowiańskich of pogaństwa.Ludowe baśmle.Język. ,

Z małego zakątka naszej ziemi, nie jeżdżąc ani chodząc,

i prawie z .domu się nie ruszając, bez trudności, udało mi się

przecież zgromadzi pieśni i podań ludowych zbiorek niepośle

dni, W ktrym oprcz pieśni śpiewanych w całj niemal Polsce

i dalszej Słowiańszczyznie. znajduja sie i takie, ktrych nigdzie

dotąd, a mianowicie W żadnym ze znanych mi wyszlych na wi

dok publiczny zbiorw napotka sie nie dało. Prawda, że zbie

ra musiałempilnie a ustawicznielatkilka,miejscowoś wszak

że pieśni tych, ledwie w promieniu dwch mil od starożytnego

miasteczka Czerska nie przechodzacym, oznaczy można. Ta

okolicznoś, iż W tak szczupłej przestrzeni, znalazło sie prze

cież tak znaczna liczbe pieśni, podań i melodyj, powoduje mną,

iż puszczając w świat niniejszy zbiorek, pragne zwrci uwagę

czytelnikw na ważnoś wtj mierzeposzukiwań, W obrębie pew

nych miejscowości zamkniętych. .

_ Grzebiąc w niezmiernm bogactwie naszej poezyi ludowej

i wyczerpując jej utwory okolicami, ziemiami, od parai do para

i, od wsi do wsi, podsluchując to W karczmie, to na polu, to

przy robocie, to rozlicznym uczestnicząc obrzedom,uroczystościom

_ 6

smutnym albo wesołym, od pierwszego kwilenia dziecka, aż do po

bożnej pieśni towarzyszacej trumnie wieśniaka, tym jedynie spo

sobem, zestawiając prace pojedyńcze, dojś możemy do oglnego

zbioru pieśni naszego .ludua z czasem do nader pożądanego

W przyszłości zbiorupieśni ludw słowiańskich. Dzieło monumen

talne, na dokonanie ktrego ani praca, ani wiek pojedyńczego

człowieka nie wystarczyłyby, a do ktrego tylko drobnemi usi

łowaniami, na Wzr obecnego dojśby można.

Łatwo jest przeto zrozumie wyższoś zasługi szczegło

wych zbiorw pieśni ludowych, nad zbiorami nie majacemi kre

su, a rozstrzelonemi bez celu po obszarach, ktrych wyczerpa

nie potraą; dziś tem bardziej, kiedy potrzeba poznania oglne

go ducha poezyi ludowej W pieśniach ludw szczepu polskiego,

a nawet W ogle ludw słowiańskich, oddawna jest zaspokojoną

staraniem wielu badaczy tak naszych , jak i pobratym

czych nam ludw, Czechw, Rusi i Se1'bw. Praca takowa

W zakresie swoim nie ograniczona, dzisiaj już, mimo obudzone

go zamiłowania do rzeczy swojskich, ludowych, musi zmarnie

bez celu, ani też owocu pożądanego już nie wyda.

Doszliśmy dzisiaj do tego, że o pożytkach wynikających

z poznania pieśni ipodań ludowych rozwodzie sie nie potrzeba,

jako o rzeczy powszechnie i dawno uznanej, ~ nie potrzebuje

my nawet, jak sadze, mwi o ogromnej zasłudze, jakąby wy

świadczylo wspomnione wyżej dzieło monumentalne; ile byłoby

pożytecznem dla historyka, lozofa i myśliciela, wogle dla ba

dacza, zgłębiajacego dzieje, nature, charakter, wędrwki i prze

miany, przeszłoś iprzyszloś Słowiańszczyzny; jakkolwiek jesz

cze dalecy jesteśmy od czegoś podobnegoj dzieła takiego nie

prędko możemy się spodziewa. Nie zrażajac się jednak tru

dnościami, do nas należy stara się ażeby gromadzi najwię

ksza o ile by może iloś materyałw. Í

Wbrew ustalonemu powszechnie przekonaniu i dla za

chęty tych, ktrzyby chcieli poświęci troche' zbywającego im

czasu dla nauki, powiemy, że nie jest znw zbyt trudnem zbie

rapieśni i podania ludowe, zasługa tu jest większa, od wy

łożonej na to pracy i zachodu. Potrzeba tylko zamiłowania

i stsownego wzięcia się do rzeczy. Wprawdzie rozumiemy to

dobrze, jako rzeczy te szły z oporem i wielką trudnością tym,

ktrzy jak Chodakowski, puszczali się na wędrwki po kraju,

jeszcze gorzej tym, ktrzy jak Łukasz Gołębiowski, starali się

poznawa lud z książek. Wieśniak nasz z charakteru wiekami

wyrobionego i stosunku towarzyskiego, jeśli mało ma zaufania

do najbliższych mu, np. proboszcza lub dziedzica, nie ma go wcale

do człowieka zupełnie dlań obcego, a ktrego według swojego

wyobrażenia, już jako surdutowca uważa podejrzliwíe, usuwając

się tem bardziej i strzegąc, im więcej widzi usiłowania dlań nie

pojętego ku zbliżeniu, ktre wydaje mu się podejrzanem. Rze

czą to bardzo naturalną, że co jest niezrozumiałem, nie może

budzi zaufania; dla tego też żąda niepodobna, żeby Wieśniak

wynm'zał się i otwierał przed każdym z wędrowcw, chciwych

jego pieśni, jego serolecznego slowa. Rodzimy klejnot, pieśń

ludowa, zbyt jest szacowną idrogą, serdecznoś z ktrego

płynie nazbyt świętą, ażeby niemi poniewierą. Lud to, jakoby

wiedzial instynktowo, umie ceni; dla tego, by jego serce po

zyska, nie dosy ują go datkiem lub częstunkiem; potrzebaby

z nim ży, z nim cierpie i z nim się cieszy, złą i dobrą do

lę z nim podziela, jednem słowem, pospołu i ciągle z nim

przestawa. '

Jest to zadaniemnie dla uczonych,nie dlawędrowcw;ale

dla tych ktrzy codziennie z ludem przestają, ktrych jednoczy

wsplny zawd rolnika, nie powinnoby by rzeczą zbyt trudną

wejś z tymże ludem W zażyłoś i stosunki, bliższe i więcej ser

deczne jak dotychczas. Szczeglniej młodzi ludzie, synowie

dziedzicw, ze szkł do domu Wracający, często bardzoprzed roz

poczęciem swojego zawodu mający najwięcej czasu swobodnego,

mogliby najskuteczniejprzyloży się doutworzenia wielkiego zbio

ru ludowych pieśni, podań i melodyj, ktrego wartości, gdybytyl

ko był zupełnym, doś wypowiedzie nie można. _ Przed niemi bo

wiem,jaktozwłasnegodoświadczeniamiwiadomo,wieśniakchętnie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: