11 III 2013
wiek przedszkolny
– okres od 3 do 6 roku życia czyli od przedszkola do szkoły
– preschooler w języku angielskim to okres 2 – 6 lat
– tempo rozwoju fizycznego w tym okresie nie jest już tak intensywne
– zmienia się sylwetka ciała – następuje wydłużenie ciała wskutek szybkiego wzrostu konczyń, ale nadal charaktetystyczny dla przedszkola wydęty brzuszek
– powiększa się część twarzowa czaszki, zmiana proporcji głowa – ciało
rozwój motoryczny
– dzieci doskonalą swoje umiejętności w zakresie ruchów:
* lokomocyjnych
* manipulacyjnych
* stabilizacyjnych
– silna potrzeba ruchu
– wzrost płynności i harmonii ruchu, wzrost szybkości ruchu
– różnice płciowe (chłopcy – energia i sila, dziewczynki – równowaga rytmiczność i precyzja)
– Praksja
*3-4 latki ubierają się i rozbierają przy pomocy dorosłego, etc.
Uwaga i pamięć
-uwaga
wydłuża się czas skupienia uwagi
przewaga uwagi dowolnej nad mimowolną
do 6 r.ż trudno przyjąć jedną strategię uwagową, problem adaptacyjności uwagi
trudność w róźnicowaniu informacji istotnych od nieistotnych
większa kontrola uwagi
-pamięć
strategie zapamiętywania
powtarzanie niedostatecznie efektywne
brak sponatnicznego zapamiętywania na bazie asocjacji
grupowanie informacji według zbyt wielu kategorii
strategie przypominania
brak umiejętności posługiwania się wskazówkami
brak korzystania z raguły asocjacji
próby korzystania ze strategii sugerowanej przez dorosłego
Percepcja
-wrażliwość słuchowa
wzrost wrażliwości słuchu muzycznego
wzrost sprawności słuchu fonomatycznego
do 6 r.ż trudność z wymawianiem słów
-wrażliwość wzrokowa
wzrost zdolności rozpoznawania liter
wyróżnianie figury uwikłanej w kształt
3-latki rozpoznają dobrze odcienie barw
koordynacja wzrokowo – ruchowa – zdolność kopiowania wzoru
orientacja w świecie
-orientacja w czasie
3-latki przypadkowo oceniają czas trwania czynności, 4-latki są bardziej precyzyjne
3-latki rozumieją znaczenie słów wczoraj – jutro, noc-dzień, 4-latki rozróżniają wczoraj – dziś – jutro
dobre rozumienie relacji czas – prędkość – droga
problemem jest nadal opowiadanie z następstwem czasowym
-orientacja w przestrzeni
moja własna osoba jest w centrum i jest odniesieniem w przestrzeni
dziecko nadal poznaje przestrzeń w działaniu, rozumie relacje przestrzenne typu nad -pod
-relacja przyczyna skutek
wnioskowanie w oparciu o znane fakty
4-latki potrafiązestawić stan początkowy z końcowym i szukają czynników, które wpłynęły na przejście ze stanu do stanu
rozwój poznawczy
osiągnięcia wieku przedszkolnego:
– szeregowanie – wykrywanie różnic między obiektami
szeregowanie empiryczne – wzrastający dźwięk wielkości, problemy z jego modyfikacją
szeregowanie systematyczne – przyjęcie strategii, ustalanie relacji mniejszości/wielkości w obu kierunkach, transformacja poprzez wprowadzenie nowych elementów
– klasyfikowanie – grupowanie na podstawie podobieństwa
zbiory figuratywne – bliskość przestrzenna, funkcja użytkowa
zbiory empiryczne – jedno obiektywne kryterium
zbiory multiplikacyjne – kilka kryteriów klasyfikowania jednocześnie
klasyfikacja hierarhiczna/konceptualna – tworzy zbiory i podzbiory
– pojawienie się niezmienników stałości
– operowanie obrazami umysłowymi
wg. J. Piaget
– okres od 2- 7 lat – stadium myślenia przedoperacyjnego
– zdolność do posługiwania się obrazami umysłowymi, które są zarówno odwzorowaniem obiektu, jak i symbolicznymi wyobrażeniami rzeczywistości, mają zindywidualizowany charakter
– przewaga wnioskowania transdukcyjnego – wnioskowanie na postawie znanych faktów, do szczegółu do szczegółu
– sztywność i nieodwracalność myślenia – myślenie o przedmiotach i wydarzeniach tak, jak wskazuje na to pierwsze doświadczenie
– ograniczenia myślenia przedoperacyjnego
rozwój poznawczy cd.
– egocentryzm na poziomie reprezentacji i obserwowany w wypowiedziach dzieci – ich cechą jest używanie stwierdzeń
– zdolność do decentracji się rozwija ok 4 r.ż
– centracja czyli koncentracja na jednym aspekcie problemu jest przyczyną trudności w ocenie ciągłości
– przejawiem braku egocentyzmu jest rozwój teorii umysłu
– zadanie "trzech gór" – co będzie widziała lalka siedząca z innej strony niż dziecko
– anizmizm – przypisywanie obiektom nieożywionym cech istot żywych
– artyfizjalizm – naturalne obiekty i zjawiska ludzie stworzyli dla swoich celów
– realizm – zjawiska psychiczne mają materialne istnienie
– zdolności magiczne osób dorosłych
– brak hierarhicznej klasyfikacji – probleminkluzji klas
kontrowersje
– według współczesnych badań dzieci są mądrzejsze niż Piaget zaobserwował w swoich próbach eksperymentalnych
– osiągane przez niego wyniki były efektem sposobu formułowaniapytań i określonego kontekstu sytuacyjnego i kulturowego
– w sytuacji, kiedy to nie osoba dorosła manipulowała ilością przedmiotów już 4-latki poprawnie stosowały zasadę stałości liczby, długości i masy przedmiotów
– zgodnie ze współczesnym stanem wiedzy dzieci przed ukonczeniem pierwszego roku życia
w ujęciu L. Wygotskiego
– do 2 r.ż wpływ na rozwój dziecka mają czynniki biologiczne
– nie wyróżniał stadiów rozwoju
– rozwój dzieckato proces społeczno – kulturowy, który jest wynikiem wzajemnych interakcji z osobami posiadającymi większą wiedzę i bardziej kompetentnymi
– osoby te przekazują dziecku narzędzia kulturowe umożliwiające mu aktywność intelektualną np. Język
– wskazywał na rolę mowy w rozwoju
* mowa jest głównym środkiem przekazywania doświadczeń społecznych
* język umożliwia dzieciom kierowanie własnymi dzialaniami (Piaget – mowa egocentryczna jest uzewnętrznienym monologiem wewnętrzym)
* w późniejszym wieku jest zinternalizowany i przekształcony w myśl
– strefa najbliższego rozwoju – różnica między tym, ci dziecko jest w stanie osiągnąć bez pomocy, a tym, co może osiągnć przy pomocy osoby posiadającej większą wiedzę
– optymalne wymniki w zakresie umiejętności/osiągnięć dziecko uzyskuje nie samodzielnie, ale przy wsparciu osoby kompetentnej
* problem warunków oceny
– postęp w strefie najbliższego rozwoju
* działanie dziecka jest wspierane przez innych
* dziecko samo wspiera się przy dziąlaniu
* czynność jest zautomatyzowana
rozwój rysunku
– między 1 a 2 r.ż pojawiają się pierwsze kreski (bazgroty)
– między 2 a 3 r.ż pojawiają się linie koliste, koła, linie przerywane; rysunek przybiera symbolikę
– okres idioplastyki (3 – 12 r.ż)
* 3 – 4 latki – uproszczony schemta rysują głowonogi
* 5 latki – rysują złożony charakter człowieka
– rysunki 5/6latków mają poziome uporządkowanie przestrzenne, trójwymiarowość – układ pasowy, topograficzny.
Cechy rysunków 4-6 lat
– antropomorfizm
– perspektywa symultaniczna
– zdjęcie rentgenowaskie czyli zasada intelektualnego realizmu, która polega na tym, że dziecko rysuje to, co wie, a nie co faktycznie widzi
– wyrazistość
– wzorcowość rysunku i symboliczne ujmowanie formy (uwydatnione istotne cechy rysowanych obiektów)
– proporcje obiektów i użyte kolory są odzwierciedleniem przeżywanych przez dziecko emocji
rozwój emocjonalny
– rozwój zdolności do odczytywania przyczyn stanów emocjonalnych (od koncentracji na zewnętrznych czynnikach po interpersonalne i wewnętrzne)
– rozwój zdolności do prawidłowej antycypacji zachowania innej osoby na podstawie niewerbalnych oznak emocji
– dokładność określania przez dzieci charakteru
– zrozwojem tych zdolności związany jest rozwój języka emocji, który staje się coraz bardziej złożony i precyzyjny
– rozwój zdolności do samokontroli emocji, zdolność do kontroli ekspresji emocji, minimalizacja i maksymalizacja ekspresji
– w okresei przedszkolnym rozwijają się takie strategie regulacji emocji jak kontrola werbalna
– w okresie przedszkolnym pojawiają się złożone emocje (zdziwienie, duma, etc.)
– dośwaidczenie i przeżywanie uczuć
Strach i lęk u dzieci
– dzieci w toku prawidłowiego rozwoju doświadczają różnego rodzaju lęków
– doświadczają więcej sytuacji
– od 8mc do 2 lat (strach przed seperacją od opiekuna, lęki związane z nieznanymi dźwiękami, lęki wziązane z nagłymi zmianami w przestrzeni, niepokój wzbudzają duże ciemne przedmioty, dziwne kształty)
– 2-4 lata ( przed ciemnością, zwierzętami, osoby o innym wyglądzie, lęk przed postaciami magicznymi, lęki wyuczone bazujące na doświadczeniach)
– 4-6 lat ( wyobrażenia duchów, dużą rolę odgrywa wyobraźnia, lęk przed zagrożeniem fizycznym, obawa przed odniesieniem porażki)
– 6-12 ( przed śmiercią, przed naturalnymi klęskami żywiołowymi, oceną)
– młodzieńczy ( brak akceptacji)
lęki nocne
– charakter napadowy
– budzenie w nocy z krzykiem
– dziecko nie pamięta co się działo w nocy
– reakcja na aktualnie przeżywaną trudną sytuację
pedspec2012