08_Kazanie ósme.pdf

KAZANIE ÓSME

O SZÓSTEJ CHOROBIE RZECZYPOSPOLITEJ, KTÓRA JEST

DLA GRZECHÓW JAWNYCH I NIEKARNOŚCI ICH

Królestwo się przenosi od narodu do narodu, dla niesprawiedliwości i

krzywd, i potworzy, i dla rozmaitych zdrad.

Eccle. 10 [8].

O szóstej i ostatniej chorobie, która królestwa umarza, już nam mówić

przychodzi na tym rozjachaniu waszym . Którą leczyć możecie nie tylo na

sejmie, ale i doma, i wszędzie, byleście sami chcieli.

Ziemia, zmazana grzechami, gubi obywatele swoje.

To jest grzechy, które do Pana Boga o pomstę wołają, którymi się ziemia

maże i pożerać chce obywatele swoje, jako Prorok mówi: Isa. 24 [5, 6, 8-

10]. "Ziemia zaraziła się od obywatelów swoich, bo przestąpili zakon,

odmienili prawda, rozsypali przymierze wieczne. I dlatego przeklęctwo

poźrze ziemię, i ustanie wesele bębnów i śpiewanie weselących się. Nie

będą śpiewać pijąc, ale gorzki będzie napój ich. Zgruchoce się miasto

próżności, i domy zawarte będą, a nikt wchodzić w nie nie będzie". I wiele

jest takich pogróżek u proroków, którymi królestwom upadek opowiadają.

Jako i Mędrzec oznajmił w tych słowach, na czoło postawionych.

Grzechy jawne królestwa tego.

Przełożę wam i ja, niegodna proroczyna wasza, niesprawiedliwości,

krzywdy, potwarzy, zdrady, którymi to królestwo i obywatele jego

uwichłani są, a wychodzić z nich i poprawować się nie chcą. Dla których

ziemia ta was podobno wyrzuci, a Pan Bóg innym ją narodem osadzi, a od

was i synów waszych królestwo odejmie i da je obcym nieprzyjacielom

waszym, pogubiwszy was i syny wasze, jeśli się nie upamiętacie. Deut. 9

[4]. Jako uczynił onym siedmiom narodom chananejskim w Ziemi Świętej,

które jako Pismo mówi - dla grzechów i złości ich z Ziemie onej

wykorzenił i wygubił, a innymi, które sobie obrał, królestwa one osadził.

1. Zbluźnienie Boga chrześcijańskiego w Trójcy.

Naprzedniejszy grzech jest i przenasroższa niesprawiedliwość tego

królestwa: zbluźnienie Pana Boga chrześcijańskiego, w Trójcy jedynego,

którego dopuszcza i rozmnażać się jemu daje. Iż kto chce, nie tylo mową,

ale i pismem, i drukami bluźni bez bojaźni nawyższego Boga naszego w

Trójcy, którego nam światłość ś. Ewangelijej i z nieba objawiona wiara

chrześcijańska przyniosła. Sekta nowochrzczeńska, albo raczej pogańska,

wszędzie się rozsiewa. W Litwie zwłaszcza, w Lubelskiej ziemi, w

Wielkiej i w Małej Polszcze, w Prusiech bluźnią Przenaświętszą Trójcą

Boga chrześcijańskiego. I to bluźnienie rozmnażają, jako chcą, bez

żadnego zakazania i bronienia. I wszytko się królestwo takim

przyzwolenim maże i w ten grzech i pomstę Boską zawodzi. Josu. 7 [18-

26].

Jednego grzech wszytkim szkodził dla niekarności.

Bo jeśli grzech jednego Achana wojsku wszytkiemu do zwycięstwa

przeszkadzał, i nie dał Pan Bóg szczęścia na nieprzyjacioły, aż się on

grzech ukarał. Daleko więtszą pomstę Boską tak wiele ludzi, bluźniących

Pana Boga, na tych przywiodą, którzy im tego nie bronią, a nie mówią,

jako on Finees z towarzyszmi swymi do Rubenitów i Gadytów mówił:

Judic. 22 [18]. "Wyście dziś Pana Boga opuścili, a jutrona wszytek lud

gniew się jego oburzy". To jest na te, którzy by milczeli, a wam tego

dopuścili.

O krzywdę Boską upadek królestwa.

O krzywdę Boską i zbluźnienie imienia jego upadkiem wszytkiego

królestwa grozi Izajasz: Isa. 1 [4,7, 8]. "Biada - prawi - narodowi

grzesznemu, ludowi ociężałemu w złości. Opuścili Pana, zbluźnili świętego

Boga Izraelskiego". A cóż za to? "Ziemia wasza spustoszała, miasta wasze

wypalone ogniem, pola wasze przed oczyma waszymi obcy pożerają. I

będziecie jako kuczka przy winnicy, i jako chłodniczek przy ogrodzie i

jako miasto zwojowane".

Dla herezyj i niepohamowania ich wszytko królestwo ucierpi. Apoc. 13

[6].

A co się o blużnieniu na Boga w Trójcy jedynego i nowochrzczeńcach

mówi, toż się rozumie o wszytkich heretykach, którzy - jako jest w

Objawieniu - bluźnią przybytek Boży, to jest ś. Kościół jego i sługi święte

jego, którzy w niebie mieszkają. Którym iż królestwo żadnego odporu

sobie własnego, prawnego i świeckiego, nie daje, za to karania Boskiego

nie ujdzie. Bo nie tylo czyniący, ale czyniącym przyzwalający - mówi

Apostoł - godni są śmierci. Rom. 1 [32]. A kto milczy, a nic nie czyni,

będąc winien czynić, co może, pewne ma przyzwolenie i uczestnictwo

grzechu cudzego.

2. Łupiestwa kosciołów.

A łupiestwa kościołów Bożych i spustoszenie służby Bożej w tym

królestwie na wielu miejsc i zaraza dusz prostych ludzkich, i wydzieranie

imion, dochodów i dziesięcin Panu Bogu nadanych, jaką ma

sprawiedliwość? Wielka to krzywda, za którą na królestwo wszytko, które

tego ostrością swoich praw nie broni, pomsta Boska następuje. Isa. 33 [1]|.

"Biada - mówi Prorok - temu, który łupi i wydziera, bo też sam złupiony

będzie".

3. Zepsowanie jurysdycyjej kościelnej.

Ono samo ukrzywdzenie czci Boskiej i stanu duchownego, którym sądy

kościelne i kapłańska jurysdycyja zepsowana jest (za czym się wielkie

łupiestwa kościołów Bożych wznieciły i wiele się grzechów, które się

prawem kościelnym hamowały, rozmnożyło), dosyć ma mocy na zgubienie

tego, obroń Boże, królestwa, które tego nie żałuje, ani się w tym poprawuje

i w tej wzgardzie sądów duchownych i klątew, jako jakie niewierne i

pogańskie państwo, zostaje. Matt. 16 et 18. Joan. 20 et 21. Gdyż Pan Bóg

sąd kapłański i duchowną jurysdycyją postawił i wyniósł pierwej i wyższej,

niźli świecką, w swojej ś. Ewangelijej i we wszytkim na świecie

chrześcijaństwie.

4. Opuszczenie sądów i sprawiedliwości.

Opuszczenie też i odwłóczenie sprawiedliwości świeckiej, a zwłaszcza tych

krzywd, które na sejmach rok mają, jako może być bez wielkiej bojaźni

pomsty Boskiej? Luc 18 [3-8]. Gdyż tak wiele ukrzywdzonych i od

mocniejszych uciśnionych zostaje, którzy się od sejmu do sejmu włócząc

ostatek utrącają i wiele się nędze nacierpią. Których głos do Pana Boga

wstępuje na niebo i bez wysłuchania, i karania być nie może.

Miłosierniejszy Pan Bóg jest niźli on sędzia, który się Boga nie bał i ludzi

nie wstydził, jednak wdówkę dla jej nabiegania sądzić musiał i odprawić.

Pewnie Pan Bóg o takie sieroty i wdowy, i inne podeptane i złupione,

którzy do niego we dnie i w nocy wołają, czynić będzie, a królestwu nie

przepuści. O którym się one słowa mówić u Salomona mogą: , Eccle. 4 [1].

,Widziałem potwarzy, które się pod słońcem dzieją, i płacz niewinnych,

których żaden nie cieszy. Którzy się gwałtom odjąć nie mogą od pomocy

wszytkich odbieżani".

[5]. Mężobójstwa tak częste i jawne. Mężobojce prawa się nie boją.

Same mężobójstwa i krwie sąsiedzkiej ustawiczne bez karności rozlewania

potępić to królestwo mogą. W którym mężobójca, rozbójnik, najezdnik

domowy, zabiwszy jednego i drugiego, i dziesiątego, nie może być nigdy

poiman i prawa się nie boi, aż za dziesięć, trzydzieści i czterdzieści lat. W

którym czasie abo ich więcej nazabija, abo ojczyznę zdradzi, wolne mając

do kilanaście lat i dalej uciekanie.

Ojca własnego zabicie karania nie miało.

Do tego przyszło, iż i ten, co ojca własnego zabił, na tym przeszłym sejmie

bez karania, mając wolny czas do schronienia się, został.

A Pan Bóg w prawie swoim napisał: Num. 35 [31, 33-34]. "Brać pieniędzy

nie będziecie od tego, który się krwią zmazał; zaraz sam umrzeć ma.

Ziemia się niewinna krwią plugawi i bez krwie oczysciona być nie

może.

Nie plugawcie ziemie mieszkania swego, która się niewinną krwią maże. I

nie może inakszego rozgrzeszenia abo oczyścienia brać, jedno przez krew

tego, który krew drugiego rozlał. I tak dzierżawy wasze oczyścione będą,

gdy z wami mieszkać będę". Obacz, jako krew niewinna nie karana

wszytkę ziemię i królestwo plugawi i do pomsty Boskiej pobudza. O Boże

mój, jako wiele krwie Ablów niewinnych ziemia ta w się przyjęła i

przyjmuje, która z ziemie ustawicznie o pomstę do Pana Boga woła.

6. Krwawy pot poddanych i uciśnienie ich.

A ona krew abo pot żywych poddanych i kmiotków, który ustawicznie bez

żadnego hamowania ciecze, jakie wszytkiemu królestwu karanie gotuje?

Powiedacie sami, iż nie masz państwa, w którym by barziej poddani i

oracze uciśnieni byli pod tak absolutum dominium, którego nad nimi

szlachta bez żadnej prawnej przeszkody używa. I sami widzim nie tyło

ziemiańskich, ale i królewskich kmiotków wielkie opresyje, z których

żaden ich wybawić i poratować nie może. Rozgniewany ziemianin abo

starosta królewski nie tylo złupi wszytko, co ubogi ma, ale i zabije, kiedy

chce i jako chce, a o to i słowa złego nie ucierpi.

Źle opatrzeni kmiotkowie w tej Koronie.

Tak to królestwo poddane robaczki nędzne, z których wszyscy żyjem,

opatrzyło. Przetoż P[an] Bóg grozi u Izajasza: Isa. 3 [14-15]. "Wyście

wypaśli winnice moje, i łupiestwa ubogich w domu waszym. Czemu tak

kruszycie lud mój i twarzy ubogich moich mielecie?"

Stroje z ubogich złupienia.

Jako ziarna pod młyńskim kamieniem, tak ci kmiotkowie pod pany swymi.

I mówi dalej Prorok, dając znać, jako z onego łupiestwa ubogich stroją

żony i córki swoje zbytnimi i wymyślnymi koszty.

Pomsta na łupieżce ubogich.

A na koniec taką pomstę opowieda: Isa. 3 [24-26]. "Miasto woniej

wdzięcznej przystąpi smród; miasto złotych pasów - powrozy; miasto

skędzierzowanych włosów - ogolenie i łysość; miasto białych chust -

włosiennicą odziani będziecie. I prześliczni mężowie twoi mieczem, i

mocarze twoi na wojnie poginą. I płakać będą brany twoje, i spustoszała na

ziemi usiedzieć

7. Lichwy srogie.

A lichwy i złe nabywania majętności jako się rozmnożyły? Są ludzie,

którzy wszytkie Żydy przechodzą: dziesięć i dwadzieścia, i trzydzieści od

sta biorą. Levit. 25 [36]. Deut. 23 [19]. I gubią domy potrzebnych, i prawie

je pożerają, a nic z miłosierdzia nad nędznym nie uczynią. O co się P[an]

Bóg wielce gniewa i srodze takich kradzieżnych i rozbójnych zysków

zakazał.

8. Łakomstwo. Jerem. 6 [13] et 8 [10]. Amos 9 [1].

Łakomstwo u wszystkich - mówi Prorok - na głowie, od małego do

wielkiego począwszy; wszyscy się ćwiczą w złym nabywaniu i łakomym

zbieraniu. Żaden się pieniędzmi, których nigdy więcej w Polszcze nie było,

nie nasyci. Nikt nie mówi: dosyć mam. Każdy przyczynić chce, choć mu

zbywa. Jedni, aby chowali i za bogi pieniądze mieli. Drudzy, aby hardości

swej i wyniosłości utratami i próżnościami dosyć czynili.

9. Zbytki i złe używanie dostatków.

O Boże mój, jakie zbytki w to się królestwo wniosły, które miłosierdzie

wszytko wypędziły! Począwszy od małych aż do wielkich, wszyscy

mierność świętą i proste używanie opuścili i onym staropolskim a

żołnierskim życiem wzgardzili. Każdy chce wino pić. Już nie tylo woda, na

którejeśmy przestawali, ale i piwo niezdrowe młodym i zdrowym. Jedną na

dzień kwartą wina do roku stozłotych blisko utraci.

Miękkosć i rozkosz szlachty. Jezda zginęła.

Rzadki panosza bez jedwabiów, bez poszostnych koni, bez kilanaście

pachołków i barwy jedwabnej, bez kolebek i strojnych obitych kotczych

jeździć nie chcą. Już siodła tylo woźnicze zostały. W wozie koń za kilaset

złotych. Z jezdy szlacheckiej stali się wozownicy, podusznicy, pierznicy; z

łóżkami, z pierzynkami jadą. Zbrojny i jezdny pachołek zginął, i siła męska

rozkoszami struchlała. Białogłowy tak w ubiorach i strojach swoich

przebrały, iż końca utratom nie masz. Na jedwabie, złotogłowy, ogony i

ferety, i karety utrat nie przeliczysz. Na półmiski i liczbę niezwyczajną

potraw musi stawać, byle się pokazać, a marności czci i sławy ludzkiej,

która za nic nie stoi, nabywać.

10. Miłosierdzie i dobre uczynki zginęły. Uboga Rzeczpospo[lita],

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: