Faulkner William - Swiatlosc w sierpniu.pdf - Rozne - himen303

William Faulkner

Światłość w sierpniu

(Przełożył Maciej Słomczyński)

Siedząc przy drodze i patrząc na wóz, który wspina się ku niej pod górę, Lena myśli:

“Przyszłam tu z Alabamy. Kawał świata. Całą drogę z Alabamy, pieszo. Kawał świata”. I

równocześnie myśli: Chociaż byłam niecały miesiąc w drodze, jestem już w Missisipi, dalej od

domu niż kiedykolwiek przedtem. Jestem teraz nawet dalej od Doane's Mill, niż byłam wtedy,

kiedy miałam dwanaście lat.

Nawet w Doane's Mill nie była nigdy, zanim jej ojciec i matka nie umarli, chociaż

sześć albo osiem razy w ciągu roku jeździła w lichej sukience wozem do miasta, opierając

bose stopy o dno wozu, podczas gdy zawinięte w papier buty leżały obok na koźle. Wkładała

buty tuż przed wjazdem do miasta. Kiedy była już dużą dziewczyną, prosiła ojca, żeby

zatrzymywał wóz na skraju miasta, zsiadała i szła pieszo. Nie chciała mówić ojcu, dlaczego

woli iść. Myślał, że to z powodu gładkiej nawierzchni ulic i chodników. Ale robiła to, bo

wierzyła, że ludzie, którzy zobaczą ją, gdy będzie ich mijała pieszo, uwierzą, że ona także

mieszka w mieście.

Kiedy miała dwanaście lat, jej ojciec i matka umarli tego samego lata w zbitej z

okrąglaków chacie, składającej się z trzech izb i sieni. Umarli w izbie oświetlonej naftową

lampą, wokół której tańczyły owady. Nagą podłogę izby nagie stopy ludzkie wygładziły jak

stare srebro.

Była najmłodsza z żyjących dzieci. Jej matka umarła pierwsza. Powiedziała: —

Zaopiekuj się tatą. — Lena posłuchała. Później, pewnego dnia, ojciec powiedział:

— Pojedziesz do Doane's Mill z McKinleyem. Przygotuj się, żebyś była gotowa do

drogi, kiedy nadjedzie.

— Potem umarł. Jej brat McKinley przyjechał wozem. Po południu pochowali ojca w

gaiku za wiejskim kościółkiem i postawili mu sosnowy krzyżyk. Następnego ranka wraz z

McKinleyem odjechała wozem do Doane's Mill. Odjechała na zawsze, chociaż

prawdopodobnie nie wiedziała jeszcze wówczas o tym. Wóz był pożyczony i brat przyrzekł

go zwrócić przed zapadnięciem nocy.

Brat pracował w tartaku. Wszyscy ludzie w wiosce pracowali w tartaku albo dla

tartaku. Tartak ciął sosnę. Stał tu już siedem lat, a zanim upłynie jeszcze siedem, wyniszczy

cały drzewostan w swoim zasięgu. Wtedy część maszyn i większość ludzi, którzy go

prowadzili, żyli z niego i dla niego, zostanie załadowana na ciężarowe platformy i

wywieziona. Ale ponieważ nowy sprzęt zawsze można kupić na raty, więc niektóre fragmenty

maszyn pozostaną: cienkie, kłujące w oczy nieruchome koła o przedziwnym wyglądzie, które

wyrastają z rumowiska cegieł i chwastów; wypatroszone kotły, unoszące swe zardzewiałe i

nie dymiące już kominy, o wyrazie upartym, pełnym zawodu i osłupienia ponad

wypełnionym kikutami i dołami obrazem zupełnego, cichego spustoszenia, nie przeoranym,

nie uprawionym, spływającym z wolna do czerwonych zwężających się rozpadlin podczas

długich, cichych deszczów jesieni i szalejącej furii wiosennych burz. Wówczas nazwa tej

wioski, nie figurująca w rejestrach ministerstwa poczt podczas najlepszych jej dni,

nie zostanie nawet w pamięci trawionych anemią włóczęgów-spadkobierców, którzy

rozbiorą budynki, aby je spalić w kuchenkach i żelaznych piecykach.

Gdy Lena przybyła, było tam może pięć rodzin. Był także tor kolejowy i przystanek,

przez który raz dziennie przelatywał z wrzaskiem pociąg towarowo-osobowy. Pociąg można

było zatrzymać czerwoną chorągiewką, ale zwykle wynurzał się niespodziewanie jak duch

spomiędzy spustoszonych pagórków i wyjąc upiornie mijał tę mniej-niż-wioskę, porzuconą

jak zapomniany koralik z rozerwanego sznura.

Brat był o dwadzieścia lat starszy od niej. Nie przypominała go już sobie prawie,

kiedy przybyła, żeby z nim zamieszkać. Żył w czteroizbowym, niemalowanym domu ze

swoją przepracowaną i zmęczoną macierzyństwem żoną. Prawie przez połowę każdego roku

bratowa zajęta była rodzeniem albo przychodzeniem do siebie po porodzie. Podczas tych

okresów Lena robiła całą robotę w domu i opiekowała się pozostałymi dziećmi. Później

powiedziała do siebie: “Myślę, że pewnie dlatego sama tak prędko postarałam się o swoje

własne”.

Przybudówka, w której sypiała, była w tyle domu i miała okno, które Lena nauczyła

się otwierać i zamykać zupełnie bezszelestnie po ciemku, chociaż w tym samym pokoju

sypiał z nią najpierw najstarszy bratanek, potem dwóch bratanków, a potem trzech. Mieszkała

tam osiem lat, zanim otworzyła to okno po raz pierwszy. Ale zanim otworzyła je po raz

dwunasty, odkryła, że lepiej było go w ogóle nie otwierać. Powiedziała do siebie: “Mam już

takie szczęście”.

Bratowa powiedziała bratu. Wtedy zauważył w jej sylwetce zmianę, którą powinien

był zauważyć trochę wcześniej. Był to twardy człowiek. Skończył właśnie czterdzieści lat i

zdążył już wypocić z siebie młodość, czułość, łagodność i prawie wszystkie inne uczucia,

poza zawziętym, rozpaczliwym męstwem i posępnym poczuciem dumy rodowej. Nazwał ją

kurwą. Oskarżył właściwego człowieka. (Zresztą młodych, nieżonatych mężczyzn i

słomianych wdowców było jeszcze mniej niż rodzin). Ale nie przyznała mu racji, chociaż

człowiek ów odjechał już przed sześcioma miesiącami. Powtarzała uparcie: — On przyśle po

mnie. Powiedział, że po mnie przyśle. — Było w jej niewzruszoności coś owczego. Czerpała

z zasobów cierpliwej, niezmiennej wierności, na której tacy Łukasze Burchowie polegają i w

którą wierzą, chociaż nie pragną być obecni, kiedy zaistnieje konieczność jej okazania. W

dwa tygodnie później jeszcze raz wspięła się na okno. Tym razem szło jej trochę trudniej.

“Gdyby mi wtedy szło tak ciężko, nie potrzebowałabym teraz tego robić” — pomyślała.

Mogła odejść drzwiami w świetle dnia. Nikt by jej nie zatrzymywał. Może wiedziała o tym.

Ale wolała odejść nocą przez okno. Niosła wachlarz z palmowych liści i mały tobołek,

zawinięty schludnie w wielką, kolorową chustkę. Zawierał on, pomiędzy innymi rzeczami,

trzydzieści pięć centów w piątkach i dziesiątkach. Buty należały do jej brata. Dostała je od

niego. Były mało noszone, bo latem żadne z nich nigdy nie nosiło obuwia. Kiedy poczuła pył

drogi pod stopami, zdjęła buty i poniosła je w ręce.

Szła już tak prawie cztery tygodnie. Te wołające z oddali cztery tygodnie poza nią są

cichym korytarzem, wybrukowanym nie opadającą, spokojną wiarą i zaludnionym dobrymi,

bezimiennymi twarzami i głosami: Łukasz Burch? Nie znam. Nie znam w okolicy nikogo o

tym nazwisku. Ta droga? Prowadzi do Pocahontas. On może tam być. To możliwe. Tu jest

wóz, który ma jechać kawałek w tamtą stronę. Zabierze cię. Odwija się teraz poza nią długi,

monotonny szereg spokojnych, równych przemian, z dnia w ciemność i znów z ciemności w

dzień, przez które przesuwa się w jednakowych, bezimiennych i powolnych wozach, jak

gdyby przez szereg skrzypiących i kołyszących się wcieleń. Była jak coś poruszającego się

wiekuiście po powierzchni urny.

Wóz wspina się ku niej pod górę. Wyminęła go o milę stąd. Stał przy drodze. Muły

spały w uprzęży. Głowy ich wskazywały kierunek, w którym szła. Po drugiej stronie płotu

zobaczyła dwóch mężczyzn, siedzących w kucki przy stodole. Spojrzała na wóz i na ludzi

tylko raz, jednym, wszechobejmującym spojrzeniem, szybkim, niewinnym i dokładnym. Nie

zatrzymała się. Było bardzo prawdopodobne, że mężczyźni po drugiej stronie płotu nie

zauważyli nawet jej spojrzenia, skierowanego na nich i na wóz. Nie obejrzała się za siebie.

Zniknęła im z oczu, idąc wolno z butami rozsznurowanymi na kostkach — póki nie osiągnęła

szczytu pagórka o milę dalej. Wtedy usiadła nad brzegiem płytkiego rowu, opuściła nogi i

zdjęła buty. Potem usłyszała wóz. Słyszała go przez pewien czas. A później zobaczyła go,

gdy wspinał się na pagórek.

Ostry i zgrzytliwy trzask i stukot jego wyschniętego i nie naoliwionego drzewa i

żelastwa jest powolny i przeraźliwy. Jest to szereg suchych, leniwych odgłosów, niosących

się na pół mili poprzez gorące, nieruchome, tęskne milczenie sierpniowego popołudnia.

Chociaż muły wloką się miarowo w nieprzemijającej hipnozie, pojazd zdaje się nie posuwać.

Tak nieznaczny jest jego ruch naprzód, że wydaje się na zawsze zawieszony pośrodku dali,

jak lichy paciorek na miękkim, czerwonym sznurku drogi. Wrażenie jest tak bardzo

prawdziwe, że patrząc nań, oko gubi go, a jego obraz zaciera się i zlewa z całą tą drogą i jej

wszystkimi spokojnymi, jednostajnymi przemianami, które płyną między nocą a dniem, jak

raz już odmierzona nić, nawijana z powrotem na szpulkę. Aż wreszcie odgłos ten zdaje się

nadchodzić z jakiegoś nieistotnego, nie istniejącego miejsca, leżącego poza przestrzenią —

powolny, straszliwy ł bez znaczenia, jak gdyby pochodził od ducha, który wyprzedza o pół

mili swe własne ciało. “Z tak daleka go słyszałam, zanim go zobaczyłam” — myśli Lena.

Myśli o tym, że znów się posuwa naprzód, że znów jedzie. A równocześnie myśli: W ten

sposób jadę przez pół mili, a nie wsiadłam nawet jeszcze na wóz. Wóz nie dojechał jeszcze

nawet do miejsca, w którym czekam. A kiedy mnie już w nim nie będzie, wtedy będzie mnie

wiózł jeszcze przez pół mili. Czeka teraz, nie patrząc nawet na wóz, a myśli biegną łatwo,

szybko i spokojnie, wypełnione łagodnymi twarzami i głosami: Łukasz Burch? Mówisz, że

szukałaś w Pocahontas? Ta droga? Prowadzi do Spring-vale. Zaczekaj tu. Niedługo będzie

tędy przejeżdżał wóz i zabierze cię w tamtą stronę. I równocześnie myśli: Jeżeli ten wóz

jedzie do Jefferson, to Łukasz Burch usłyszy mnie, zanim mnie zobaczy. Usłyszy wóz, ale nie

będzie wiedział. Więc będzie jedna osoba w obrębie jego słuchu, zanim ją zobaczy. A potem

zobaczy mnie i będzie podniecony. A wtedy zobaczy dwie osoby, zanim sobie o tym

przypomni”.

Siedząc w cieniu pod ścianą stodoły Armstid i Winter-bottom zauważyli ją, kiedy

przechodziła drogą. Zauważyli od razu, że jest młoda, w ciąży i obca.

— Ciekaw jestem, skąd wzięła to brzucho? — powiedział Winterbottom.

— Ciekaw jestem, z jak daleka przydźwigała je piechotą? — powiedział Armstid.

— Myślę sobie, że odwiedzała kogoś w okolicy — powiedział Winterbottom.

— Myślę sobie, że nie. Słyszałbym o tym. Nie była też u nikogo w moich stronach,

bobym też o tym słyszał.

— Myślę sobie, że ona wie, dokąd idzie — powiedział Winterbottom. — Wygląda na

to.

— Nie ujdzie daleko, a już będzie miała towarzystwo — powiedział Armstid.

Kobieta minęła ich już, niosąc swoje wyraźne, wzdęte brzemię. Żaden z nich nie

zauważył nawet jej spojrzenia, gdy przechodziła w swej workowatej, wypłowiałej niebieskiej

sukience, niosąc wachlarz z liści palmowych i mały, zawinięty w chustkę tobołeczek.

Faulkner William - Swiatlosc w sierpniu.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: