METODA WERONIKI SHERBORNE
Weronika Sherborne tworząc metodę Ruchu Rozwijającego, opierała się przede wszystkim na teorii R. Labana oraz na doświadczeniach z własnej długoletniej pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo.
Wypracowany w latach sześćdziesiątych system ćwiczeń ma zastosowanie we wspomaganiu prawidłowego rozwoju dzieci i korygowaniu jego zaburzeń. Główna idea metody wyraża się w stwierdzeniu, że posługiwanie się ruchem jest narzędziem wspomagania rozwoju psychoruchowego dziecka i terapii zaburzeń tego rozwoju.
Opracowany przez W. Sherborne system ćwiczeń wywodzi się z naturalnych potrzeb dziecka, zaspokajanych w kontakcie z dorosłymi w trakcie tzw. "baraszkowania". Prostota i naturalność są głównymi walorami metody Weroniki Sherborne i stanowią o jej wartości i powodzeniu.
Założenia metody ruchu rozwijającego mówią o posługiwaniu się ruchem, jako narzędziem wspomagania rozwoju dziecka i terapii zaburzeń rozwoju. Celem metody jest doświadczenie ruchu, kontaktu fizycznego i emocjonalnego. Metoda W. Sherborne jest naturalna, prosta, można ją stosować w każdych warunkach. Uczestnikami zajęć prowadzonych metodą ruchu rozwijającego mogą być wszyscy, dorośli, młodzież, dzieci.
Poprzez stosowanie metody Ruchu Rozwijającego wspomagamy emocjonalny rozwój dziecka, rozwijamy świadomość schematu ciała i integrujemy poszczególne jego części, rozwijamy orientację przestrzenną. Wspomagamy także rozwój poczucia bezpieczeństwa, zaufania, pewności siebie, wiary we własne siły i możliwości. Kształtujemy pozytywne relacje z otoczeniem, partnerem w zabawie, bliskimi. Dążymy do rozwoju własnej inwencji, inicjatywy, spontaniczności.
WYKORZYSTANIE METODY W PRACY Z DZIEĆMI
Metodę stosuje się w Polsce w pracy z następującymi grupami dzieci:- upośledzonymi umysłowo,- autystycznymi,- z mózgowym porażeniem dziecięcym,- z zaburzeniami emocjonalnymi i zaburzeniami zachowania,- z niekorzystnych środowisk wychowawczych, np. domów dziecka, rodzin dysfunkcyjnych- głuchymi i niewidomymi.
Metoda ta bywa wykorzystywana jako wstępny etap do innych zajęć terapeutycznych. np. dla dzieci mających trudności w czytaniu i pisaniu lub jako część programu terapii psychologiczno - logopedycznej dzieci jąkających się lub psychoterapii dzieci nerwicowych.
ZASTOSOWANIE METODY W PRACY Z DIEĆMI UPOŚLEDZONYMI UMYSŁOWO
Metoda Weroniki Sherborne może przyczynić się do rozwoju tych dzieci w dwóch ważnych dziedzinach:
1.wykształcenia obrazu samego siebie-świadomość samego siebie, posiadania ciała, jego części jest podstawa do wyodrębniania własnej osoby z otoczenia i poczucia tożsamości.
2.nawiązania kontaktów społecznych - W.Sherborn tak charakteryzuje trudności typowe dla tych dzieci:
- brak reakcji na bodźce zewnętrzne (dzieci zamykają się w sobie, obojętne na otoczenie, ssą palec, kiwaj się), wskazane jest tu oddziaływanie głosem ludzkim, dotykiem, zabawa w wodzie.
- unikanie kontaktu wzrokowego (charakterystyczne dla dzieci autystycznych lub uciekanie od drugiej osoby), okazuje się jednak ze dzieci te jednocześnie pragną kontaktu i udziału w zabawie- lęk przed kontaktem fizycznym można wyeliminować dzięki radości płynącej z zabaw ruchowych, Np. huśtanie, podskakiwanie, wykonywanie ćwiczeń początkowo bez kontaktu wzrokowego którego dziecko się boi, wykonywanie ćwiczeń z zabawka, zanim zacznie ćwiczyć z żywa osoba;
- dominacja w kontaktach (nawiązywanie przez dziecko kontaktu tylko wtedy gdy może być strona dominująca), by to zmienić należy stosować zabawy ruchowe, które przyniosą dziecku odprężenie i dziecko nabierze zaufania do partnera oraz przeświadczenie, że może się poddać jego woli;
- brak inicjatywy, słaba aktywność , brak motywacji do działania(nie podejmują aktywnej roli w zabawie m.in. po to aby nie zmieniać, pozycji w której czują się bezpiecznie, lub też, gdy są niepewne swoich możliwości), dzieci takie potrzebują wsparcia i pomocy.
ZASTOSOWANIE METODY U DZIECI JĄKAJĄCYCH SIĘ
U dzieci jąkających się formy komunikacji funkcjonują nieprawidłowo. Występują też często zaburzenia osobowości, głównie w sferze emocjonalnej, pod postacią nadwrażliwości, nadpobudliwości emocjonalnej, lekowej postawy wobec otoczenia, stanów depresyjnych lub apatii. Wyniki przeprowadzanych badan i rozważań wykazują na potrzeby dzieci jąkających się:
-usprawnianie ruchowe,
-poprawa stanu emocjonalnego dziecka,
-poprawa funkcjonowania społecznego,
-poprawa z osobami z otoczenia, szczególnie w rodzinie.
Potrzeby te wykazują na przydatność takich form oddziaływania terapeutycznego, jak kinezyterapia (terapia ruchem) i psychoterapia, szczególnie stosowane w terapii indywidualnej
ZASTOSOWANIE METODY U DZIECI Z NADPOBUDLIWOŚCĄ RUCHOWĄ
Dzieciom z nadpobudliwością ruchowa trzeba pomóc w uświadomieniu sobie swojej nadmiernej energii i siły, tego co robią spontanicznie. Szereg ćwiczeń zawartych w metodzie Weroniki S. pomaga takim dzieciom w rozwijaniu właściwych zachowań. Ważne jest nauczenie dziecka koncentracji uwagi siły i energii, uspołecznienie ich. Zajęcia w grupie pomagają im w rozwijaniu empatii i uczeniu się współdziałania z innymi. W procesie terapeutyczno – wychowawczym metoda Weroniki S, jakkolwiek nie może być jedyną formą terapii dzieci nadpobudliwych psychoruchowo, zajmuje ważne miejsce.
ZASTOSOWANIE METODY U DZIECI Z ZABURZENIAMI EMOCJONALNYMI
Dzieci zaburzone emocjonalnie stronią od kontaktu z ludźmi, unikają go jeśli tylko jest to możliwe (dzieci zahamowane psychoruchowo, z lekowa postawa wobec otoczenia), aż do zupełnego wycofania się z otoczenia i wyobcowania (dzieci autystyczne), lub tez nawiązują kontakt w sposób przesadnie gwałtowny, natarczywy, czym zrażają sobie innych (dzieci nadpobudliwe emocjonalnie). Inna grupę stanowią dzieci reagujące negatywizmem, które nie potrafią współbrzmieć z otoczeniem (zbuntowane nastawione na „nie”, nie reagują na „prośby i groźby”, lub nastawione „anty”, robiące wszystko na przekór). Najważniejsza sprawa dla pokonania lęku i zahamowania jest dostarczenie dziecku pozytywnych doświadczeń. Doskonała okazja do zdobycia zaufania do siebie i innych oraz treningu zachowań społecznych dają zajęcia metoda Weroniki S.
Metoda Weroniki Sherborne jest skuteczna jako metoda:
1. Terapeutyczna- przede wszystkim w przypadkach upośledzenia umysłowego, u dzieci z zaburzeniami w sferze emocjonalnej i społecznej.
2. Wspomagająca rozwój- wykorzystywana przy wyrównywaniu opóźnień rozwojowych, przydatna u dzieci przebywających w placówkach wychowywania zbiorowego
3. Profilaktyczna- wykorzystywana jako forma pomocy dzieciom, młodziezy i dorosłym w trudnych sytuacjach. Zapobiega powstawaniu zaburzeń gdy jest włączona w program:
-przygotowania dziecka do pójścia do przedszkola
-zajęć integrujacych klasę w szkole
-przygotowania rodzin adopcyjnych i zastępczych do przyjęcia dziecka
-przygotowaniu młodych małżeństw do rodzicielstwa.
4. Odprężająca- wykorzystywana do zajęć odprężająco-relaksacyjnych
5. Wykorzystywana do pracy z dorosłymi- w celu stworzenia w grupie atmosfery zaufania, poczucia bezpieczeństwa, relaksu.
ZASADY CHARAKTERSTYCZNE DLA METODY W. SHERBORNE
Projektując zajecia ta metoda należy pamiętać ze maja one pomóc dziecku w poznawaniu siebie, w zdobywaniu do siebie zaufania, w poznawaniu innych i nauczeniu się ufania im, a przez to nabranie pewności siebie i wiary we własne możliwości- w nauczaniu się aktywnego twórczego życia.
Osoba prowadząca zajęcia powinna pamiętać o ogólnych normach prowadzenia terapii:
- uczestniczenie w zajeciach jest dobrowolne(możemy zachęcić dziecko, dodac mu odwagi,ale nie zmuszać),
- nawiązaniu kontaktu z każdym dzieckiem(pamiętamy o nawiązaniu i utrzymanie kontaktu wzrokowego)
- zajęcia powinny być dla każdego dziecka przyjemne i dawac możliwość przezywania radości z aktywności ruchowej, kontaktu z innymi ludźmi, satysfakcji z pokonania własnych leków
- prowadzący bierze udział we wszystkich cwiczeniach
- dziecko ma prawo do swoich decyzji
- nie krytykowanie dziecka
- chwalenie dziecka nie tyle za efekt co za podejmowanie wysiłku,starania
- unikanie sytuacji rywalizacji
-rozszerzenie kręgu doświadczeń społecznych(najpierw ćwiczenia w parach, potem w trójkach aż do ćwiczeń z cała grupa)
- większość ćwiczeń szczególnie początkowe prowadzimy na poziomie podłogi
- zaczynamy od ćwiczeń prostych stopniowo je utrudniając
- zmniejszenie swojego udziału na rzecz coraz aktywniejszego udziału dzieci w kształtowaniu programu
- stosowanie na przemian ćwiczeń dynamicznych i relaksacyjnych
- uczymy dziecko używania siły jak i delikatności i opiekuńczości w stosunku do drugiej osoby
- we wspólnych ćwiczeniach pamiętamy aby dziecko znalazło się tez w pozycji dominującej;( poprzez zamianę ról). Rodzice biorący udział w sesji nie musza dostosowywać się do prowadzącego.
- nie używajmy słów ćwiczenie, zabawa zastępujmy je słowami aktywność ruchowa, doświadczenie
- nazywamy, rozmawiamy z dziećmi zwykłym językiem- nie używamy metafor(nazywamy części ciała kierunki)
- dziecko podczas tych zajec uczy się własnego ciała i jego rytmu-nie używamy tu jednak muzyki
- w czasie aktywności ruchowej może wystąpić rozmowa i nazywanie doświadczeń
- dajemy odpowiednia ilość czasu na doświadczenie (wyczuwamy kiedy dziecko się zniechęca i przechodzimy do następnego etapu)
- na początek proponujemy ćwiczenia dające poczucie bezpieczeństwa a na zakończenie zajęć proponujemy ćwiczenia wyciszające , uspokajające)
W METODZIE WYRÓŹNIA SIĘ CZTERY GRUPY ĆWICZEŃ
Zakres każdego ćwiczenia może być mniej lub bardziej rozszerzony zgodnie z potrzebami z możliwościami i stopniem zaawansowania
RODZAJE ĆWICZEŃ
Wymienione ćwiczenia mogą występować w różnych formach jako zajęcia indywidualne z jednym dzieckiem, jako zajęcia w parach, gdy dorośli ćwiczą z dziećmi lub starsze dzieci partnerują młodszym, lub jako zajecia dla trzech bądź większej liczby osób.
ĆWICZENIA PROWADZĄCE DO POZNANIA WŁASNEGO CIAŁA
Poznanie własnego ciała oraz umiejętność kontrolowania go jest podstawową potrzebą każdego człowieka. W rozwoju wiedzy o własnym ciele możemy wyróżnić kolejne etapy: wyczuwanie własnego ciała, nazywanie części ciała, utrwalanie wiedzy o naszym ciele. Na tej podstawie wykształca się świadoma kontrola ciała i jego ruchów. Stopy, kolana, uda, nogi to części ciała, których poznanie i opanowanie powinno nastąpić jak najwcześniej. Są one szczególnie ważne ze względu na rolę jaką pełnią. Kontrola ich jest niezbędna do utrzymania pełnej równowagi ciała. Ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała to ćwiczenia polegające na tzw. "wyczuwaniu
Pozycja wyjściowa: siad prosty lub skrzyżny, opiekun za uczniem. Należy zwrócić uwagę na dobra stabilizacje głowy i tułowia.
Ćw:
-klaskanie dłońmi pocieranie dłońmi
-uderzanie stopami o podłogę, pocieranie stopa o stopę,o podłogę
-uderzanie dłońmi o kolana, uda , stopy
-poklepywanie głowy, brzucha
- masaż pleców
-unoszenie rak do góry
-przesuwanie się do przodu i tyłu na pośladkach
-kręcenie się na pośladkach w prawo i lewo
Uwagi realizacji: Ruch prowadzony jest przez opiekuna. Wielokrotnie powtarzamy nazwę części ciała, która ćwiczymy. Wykorzystujemy wszystkie kierunki ruchu
MOGĄ BYĆ TO RÓWNIEŻ ĆWICZENIA INDYWIDUALNE
- leżenie na brzuchu
- leżenie na plecach
- ślizganie się w kółko to samo na plecach
- podciąganie kolan do siadu skulonego
- pchanie kolan do siadu prostego (pokonując opór)
- w siadzie prostym rozcieranie i oklepywanie kolan
- dotykanie palcami stóp podłogi
- uderzanie o podłogę piętami
- uderzanie o podłogę całą stopą
- dotykanie łokciem kolan
- dotykanie prawym łokciem lewego kolana i odwrotnie
- wytrzeszczanie i mrużenie oczu
- zabawne miny
- turlanie się (mięśnie naprężone i rozluźnione)
- leżenie z rękami wzdłuż tułowia (napinanie, rozluźnianie mięśni)
ĆWICZENIA POZWALAJĄCE ZDOBYĆ PWENOŚĆ SIEBIE I POCZUCIE BEZPIECZEŃSTWA W OTOCZENIU
Są to ćwiczenia ściśle związane z poprzednią grupą. Należy znać siebie, mieć pewność działania, aby nawiązywać kontakty z innymi osobami. Ćwiczenia te umożliwiają poznanie otoczenia, dzięki czemu dziecko może czuć się swobodnie i nie obawiać się go. Wykonywane są wyłącznie na podłodze. Mogą być przeprowadzane indywidualne, w parach lub w grupie.
Indywidualne:
Leżenie na plecach lub brzuchu (mięśnie rozluźnione). Często
stosowane jako odpoczynek po trudnych ćwiczeniach, odprężenie po
napięciach wewnętrznych, jako swego rodzaju wycofanie się z ćwiczeń
powodujących u niektórych wzrost niepokoju. Jeżeli ktoś jest przestraszony, powinien mieć możliwość wycofania się na krótką chwilę (bez zupełnego wyłączenia się z zajęć).
Wszystkie ćwiczenia dotyczące wyczuwania brzucha, pleców, pośladków,
całego ciała sprawiają, iż zaczynamy czuć się spokojniej i bezpieczniej w otoczeniu.
W parach:
- jedna osoba robi mostek, druga obchodzi ją na czworakach, przechodzi pod, przez, nad dookoła itp.
W grupie:
- grupa tworzy „tunel” (podpór przodem z wysoko uniesionymi biodrami) a reszta czołga się pod tunelem na plecach, na brzuchu itp.
Ćwiczenia te pozwalają nauczyć się współpracy w grupie, współdziałania
z innymi.
ĆWICZENIA UŁATWIAJĄCE NAWIĄZANIE KONTAKTU I WSPÓŁPRACY Z PARTNEREM I GRUPĄ
Ćwiczenia te polegają na zdobywaniu i wymianie wspólnych doświadczeń podczas sesji ruchowych. Ich pozytywny rezultat zależy od stopnia zaawansowania i zaangażowania ćwiczących. Są to ćwiczenia, w których partner „bierny" jest pod opieką osoby aktywnej.
Wymaga to wyczucia osoby będącej „pod opieką", jej potrzeb, przeżyć i tym samym umożliwia osiągnięcie pełnej harmonii i współpracy.
Omawiany typ ćwiczeń pozwala uczestnikom poznać swą siłę fizyczną.
Osoba pasywna pozwala „przeciwnikowi" zbadać jego siłę, a jednocześnie ćwiczy, używając siły, która pozwala na współpracę z partnerem.
W ten sposób „strona pasywna" uczy się wyczucia tej „drugiej strony".
Ćwiczenia te dają możliwość przeżycia wspólnego wysiłku fizycznego, np. podczas pchania i stawiania oporu. Rozwijają i uczą koncentracji, zwracania uwagi na osobę, z którą współdziała się w czasie
ćwiczeń. Są one też dobrą zabawą, często towarzyszy jej śmiech, okrzyki. Takie reakcje pomagają ujść nagromadzonym emocjom, napięciom tkwiącym w uczestnikach.
Przykłady ćwiczeń:
Ćwiczenia „z" w parach (partner „aktywny" i partner „bierny"):
- pozycja siedząca, ćwiczący siedzi opierając się plecami o partnera (nogi ugięte w kolanach):
a) pcha plecami partnera starając się pokonać jego opór (zamiana ról)
b) pozycja jak wyżej, kładzenie się na przemian plecami na partenera z unoszeniem bioder
-pozycja stojąca (tyłem):
a) ćwiczący delikatnie kładzie się na plecach partnera, a ten stara się częściowo przyjąć ten ciężar
b) całkowite przyjęcie ciężaru tak aby współćwiczący mógł oderwać stopy od podłoża, wymaga to szczególnej ostrożności i wymaga czasem asekuracji terapeuty
- ciągnięcie za kostki ćwiczącego, leżącego na brzuchu lub na plecach
- ciągnięcie za przeguby rąk lub łokcie ćwiczącego leżącego na plecach
- prowadzenie „ślepca”, ćwiczący zamyka oczy i jest oprowadzany, wymagane jest zaufanie do drugiej osoby
- próby utrzymania równowagi i ciężaru ciała:
- ćwiczący leżąc na plecach (nogi zgięte) podtrzymuje za ręce współćwiczącego leżącego na brzuchu na jego goleniach
- ćwiczący leżąc na plecach (nogi podniesione i wyprostowane) podtrzymuje za ręce współćwiczącego leżącego na jego stopach
Są to ćwiczenia dość zaawansowane, dla osób wykazujących już
pewien stopień pewności ruchów. Przyzwyczajają one — co jest
ważne — do kontaktu wzrokowego.
— Odpoczynek: ćwiczący mogą sobie pomóc sami w osiągnięciu
relaksu przez:
a) masaż karku i ramion,
b) delikatne uderzanie i podszczypywanie kończyn,
c) delikatne obracanie partnera na plecy i brzuch.
Ćwiczenia „przeciwko” w parach:
- „skała”- ćwiczący staje stabilnie w rozkroku podpartym lub siedzi mocno podparty o podłoże, współćwiczący próbuje przesunąć skałę pchając lub ciągnąc w różnych kierunkach
- „worek”- to samo ćwiczenie ze współćwiczącym leżącym na plecach lub brzuchu, a także próbowanie przewrócenia współćwiczącego na drugą stronę
- „paczka”- dziecko zwija się w kłębek, a współćwiczący próbuje „rozwiązać paczkę”, ciągnąć za nogi i ręce; „paczka” może zostać uniesiona w górę (nie „rozwiązana”), co dowodzi dużej koncentracji energii i skupienia na zadaniu
- Ćwiczenia „razem” w parach (obydwaj partnerzy aktywni):
-partnerzy siedzą złączeni plecami po czym wstają , nie odrywając się od siebie, napierając na siebie plecami tak, aby obydwaj powstali
...
Anusia-fizjo88