Krishnamurti Jiddu - Jedyna rewolucja.pdf - Jiddu Krishnamurti - dida1979

Jiddu Krishnamurti

JEDYNA REWOLUCJA

przygotowała Mary Lutyens

The Only Revolution, Victor Gollancz 1970

przełożył Wojciech Sady

(jest to poprawiona tu i ówdzie wersja przekładu, który ukazał się nakładem

Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań, 1995.)

Na książkę składają się zapiski, jakie Krishnamurti sporządził

pod koniec lat sześćdziesiątych w Indiach, Kalifornii i Europie.

Aczkolwiek prowadzone niesystematycznie, wymagały

- jak zapewnia Mary Lutyens - niewielu zabiegów redakcyjnych.

INDIE

Medytacja nie jest ucieczką od świata, działalnością, która izoluje i zamyka w

sobie; jest raczej rozumieniem świata i jego zwyczajów. Świat ma niewiele do

zaoferowania prócz jedzenia, ubrań, dachu nad głową i przyjemności, którym

towarzyszą wielkie cierpienia.

Medytując oddalamy się od tego świata; nie wolno nam się z niczym wiązać. Wtedy

świat ma sens, a piękno nieba i ziemi nie przemija. Miłość nie jest wówczas

przyjemnością. To stanowi zalążek wszystkich działań, które nie są rezultatem

napięć, sprzeczności, poszukiwania samorealizacji czy powabów władzy.

Okno pokoju wychodziło na ogród, a jakieś dziesięć metrów poniżej płynęła szeroko

rozlana rzeka, dla jednych święta, dla innych zaś piękna płaszczyzna wody

skierowana ku niebu i ku chwale poranka. Widać było jej drugi brzeg, a dalej wioskę,

rozłożyste drzewa i niedawno zasianą ozimą pszenicę. Za oknem lśniła gwiazda

poranna, słońce łagodnie wschodziło ponad drzewami. I rzeka stała się dla słońca

złocistą drogą.

Po zmroku w pokoju panowały głębokie ciemności, a za szerokim oknem rozciągało się

całe południowe niebo. Pewnej nocy przez to okno wpadł - z głośnym trzepotem

skrzydeł - ptak. Zapaliłeś światło, wstałeś i ujrzałeś go pod łóżkiem. Wysoka na

jakieś pół metra sowa, miała niezwykle szeroko rozwarte, ogromne oczy i groźny

dziób. Przyglądaliście się sobie z bliska, oddaleni o jeden czy dwa metry. Bała

się światła i bliskości człowieka. Dość długo spoglądaliście na siebie bez

mrugnięcia powiek; sowa ani na chwilę nie straciła swego dostojeństwa i dzikiej

godności. Widziałeś jej okrutne szpony, jasne pióra i ściśle przywarte do tułowia

skrzydła. Chętnie byś jej dotknął, pogłaskał, ale by na to nie pozwoliła. Tak więc

zgasiłeś światło i czas jakiś w pokoju panowała cisza. Po czym rozległ się trzepot

skrzydeł - na twarzy poczułeś powiew - i sowa wyfrunęła przez okno. Nigdy nie

wróciła.

Powiadali, że ta starożytna świątynia miała ponad trzy tysiące lat, ale, jak

wiadomo, ludzie przesadzają. Z pewnością stała tu od wieków; kiedyś służyła

buddystom, a jakieś siedemset lat temu przekształcono ją w świątynię hinduistyczną,

umieszczając w miejscu Buddy jakieś indyjskie bóstwo. Wewnątrz panował głęboki mrok

i tajemniczy nastrój. W kolumnowych salach, długich korytarzach zdobionych

pięknymi płaskorzeźbami, unosił się zapach nietoperzy i kadzideł.

Wierni krążyli pojedynczo lub w małych grupach, świeżo wykąpani, ze złożonymi

dłońmi. Chodzili po tych korytarzach, a mijając posążek przyodziany w jaskrawe

jedwabie, padali na twarze. Kapłan w centralnym sanktuarium śpiewał; miło było

słuchać poprawnego sanskrytu. Nie spieszył się, słowa z głębi świątyni docierały

łagodne i dostojne. Przebywały tam dzieci, stare kobiety, młodzi mężczyźni. Ludzie

interesu zdjęli swoje europejskie garnitury i włożyli dhoti, a teraz przepojeni

wielką czcią siedzieli lub stali ze złożonymi dłońmi, z obnażonymi ramionami.

Do pełnej wody, świętej sadzawki wiodło w dół wiele stopni, a otaczały ją

wyrzeźbione w skale kolumny. Wszedłeś do świątyni z zakurzonej drogi, hałaśliwej

i zalanej jasnym, ostrym światłem słońca, wewnątrz zaś panowały mrok i cisza. Nie

było tam ani świec, ani klęczących wokół ludzi, a tylko pielgrzymi okrążający

sanktuarium, bezgłośnie poruszający wargami, pogrążeni w modlitwie.

Tego popołudnia ktoś do nas przyszedł. Przedstawił się jako wyznawca wedanty . Mówił

płynnie po angielsku, jako że ukończył jeden z uniwersytetów, miał żywy,

przenikliwy intelekt. Jako prawnik zarabiał doskonale, jego bystre oczy spoglądały

badawczo, uważnie i jakoś niespokojnie. Okazało się, że bardzo wiele przeczytał,

łącznie z pracami zachodnich teologów. Mężczyzna w średnim wieku, dość chudy i

wysoki, o godnej postawie prawnika, który wygrał wiele spraw.

"Słuchałem pańskiej mowy - powiedział - i to jest czysta wedanta, uwspółcześniona,

ale o prastarej tradycji". Zapytaliśmy go, co rozumie przez wedantę. Odparł:

"Twierdzimy, iż istnieje tylko brahman, stwarzający zarówno świat, jak i jego

złudny obraz, i że pochodzi też od niego - tkwiący w każdej ludzkiej istocie - atman.

Człowiek musi przebudzić się ze stanu tej codziennej świadomości zróżnicowania i

świata zjawiskowego, tak jakby budził się ze snu. Podobnie jak ten, który śni,

stwarza cały swój sen, tak indywidualna świadomość stwarza cały świat zjawiskowy

i innych ludzi. Pan tego wszystkiego nie mówi, ale z pewnością o to właśnie panu

chodzi, albowiem urodził się pan i wychował w tym kraju i, mimo spędzenia większości

życia za granicą, stanowi pan część tej starożytnej tradycji. Indie pana

uformowały, czy pan tego chce, czy nie; jest pan wytworem Indii i ma hinduski umysł.

Pańskie gesty, ten posągowy spokój w trakcie mowy i sam wygląd stanowią część tego

dziedzictwa. Nauczanie pańskie jest oczywistą kontynuacją tego, czego od

niepamiętnych czasów nauczali nasi starożytni".

Pomińmy to, czy mówca jest Hindusem wychowanym w tej tradycji, uwarunkowanym przez

tę kulturę i czy jednoczy w sobie to starożytne nauczanie. Przede wszystkim nie

jest Hindusem, to znaczy nie należy do tego narodu czy do społeczności braminów,

choć się w niej urodził. Odrzuca tę właśnie tradycję, którą mu pan przypisuje.

Przeczy temu, by jego nauczanie stanowiło kontynuację owych pradawnych nauk. Nie

czytał żadnej ze świętych ksiąg Indii czy Zachodu, ponieważ nie są one potrzebne

komuś, kto zdaje sobie sprawę z tego, co dzieje się w świecie - z zachowania ludzi,

z ich niezliczonych teorii, z zaakceptowanej propagandy trwającej od dwóch czy

pięciu tysięcy lat, która przeobraziła się w tradycję, prawdę, objawienie.

Dla człowieka, który całkowicie i w pełni odmawia zaakceptowania słowa, symbolu

wraz z jego uwarunkowaniami, prawda nie jest czymś zapożyczonym. Od samego początku

- o ile pan go słuchał - twierdził, że jakakolwiek akceptacja autorytetu jest samym

zaprzeczeniem prawdy i podkreślał, iż człowiek musi żyć poza wszelkimi kulturami,

tradycjami i społeczną moralnością. Gdyby go pan słuchał, to by pan nie twierdził,

iż jest on Hindusem lub że kontynuuje starożytną tradycję we współczesnym języku.

On całkowicie odrzuca przeszłość, jej nauczycieli i interpretatorów, jej teorie

i formuły.

Prawdy nie ma w przeszłości. Prawda przeszłości to prochy pamięci; pamięć dotyczy

czasu, a w martwych prochach dnia wczorajszego nie ma prawdy. Prawda jest czymś

żywym, nie należącym do dziedziny czasu.

Pominąwszy więc to wszystko, możemy teraz przejść do problemu zasadniczego, czyli

do postulowanego przez was brahmana. Z pewnością, widzi pan, samo to twierdzenie

jest teorią wymyśloną przez umysł o bujnej wyobraźni - Śankary czy współczesnego

uczonego teologa. Pan może doświadczyć teorii i powiedzieć, że to jest właśnie tak,

ale podobnie człowiek, który został wychowany w świecie katolickim i przezeń

uwarunkowany, doznaje wizji Chrystusa. Takie wizje stanowią, rzecz jasna,

projekcję jego własnych uwarunkowań; zaś ludzie wychowani w tradycji Kriszny mają

doznania i wizje zrodzone z ich kultury. A zatem doznania niczego nie dowodzą.

Uznanie wizji za Chrystusa lub Krisznę jest rezultatem uwarunkowanej wiedzy; tak

więc w ogóle nie jest ona realna, jest wymysłem, mitem spotęgowanym przez doznania,

czymś całkowicie nieprawomocnym. Dlaczego w ogóle pragniecie teorii i oferujecie

coś, w co należy wierzyć? To nieustanne utwierdzanie się w wierze jest symptomem

lęku - przed życiem codziennym, przed cierpieniem, przed śmiercią i przed

całkowitym bezsensem życia. Widząc to wszystko, wymyślacie teorię, a im bardziej

jest ona pomysłowa i uczona, tym większą przywiązujecie do niej wagę. A w wyniku

trwającej dwa czy dziesięć tysięcy lat propagandy ta teoria w sposób nieuchronny

i głupi staje się "prawdą".

Ale jeśli nie wysuwacie żadnego dogmatu, to stajecie twarzą w twarz z tym, co

faktycznie jest. "To, co jest" jest myślą, przyjemnością, cierpieniem i lękiem

przed śmiercią. Gdy zrozumiecie strukturę swego codziennego życia - pełnego

współzawodnictwa, chciwości, ambicji i dążenia do władzy - pojmiecie nie tylko

absurdalność teorii, zbawicieli i guru, ale być może położycie kres cierpieniu,

zniweczycie całą tę stworzoną przez myśl strukturę.

Wniknięcie w tę strukturę i zrozumienie jej jest medytacją. Wtedy pojmiecie, że

ten świat nie jest złudzeniem, ale straszliwą rzeczywistością, zbudowaną przez

człowieka wspólnie z innymi ludźmi. To właśnie musimy zrozumieć, a nie wasze

wedantyczne teorie powiązane z rytuałami i wszelkimi akcesoriami

zinstytucjonalizowanej religii.

Tylko umysł człowieka wolnego, nie powodowanego lękiem, zazdrością czy

cierpieniem, spontanicznie staje się cichy i spokojny. Wówczas nie tylko z chwili

na chwilę może on dostrzegać prawdę w życiu codziennym, ale jest w stanie wykroczyć

poza wszelkie postrzeżenia; w rezultacie znika obserwujący i to, co obserwowane,

i kończy się rozdwojenie.

A poza tym wszystkim - i nie jest to teoria - istnieje, nie związany z tą walką,

próżnością i rozpaczą, strumień, który nie ma początku ani końca; niezmierzony

ruch, którego umysł nie jest w stanie pochwycić.

Oczywiście, słuchając moich słów, spróbuje pan zrobić z tego teorię, a jeśli się

spodoba, będzie ją pan propagował. Jednak to, co propagowane, nie jest prawdą.

Prawda pojawia się tylko wtedy, gdy jest się wolnym od bólu, niepokoju i agresji,

które teraz wypełniają pańskie serce i umysł. Jeśli pan to wszystko ujrzy i napotka

to błogosławieństwo zwane miłością, wtedy pojmie pan prawdę tych słów.

W medytacji ważna jest jakość umysłu i serca. Nie to, co zyskujecie, nie

przypisywane sobie osiągnięcia, ale umysł, który jest nieskalany i bezbronny. Stan

pozytywny pojawia się dzięki negacji. Samo gromadzenie doświadczeń lub życie w ich

obrębie niweczą czystość medytacji. Medytacja nie jest środkiem wiodącym do

jakiegoś celu. Jest zarówno środkiem, jak i celem. Doznania nie mogą sprawić, by

umysł stał się nieskalany. To negacja doznań wywołuje ów pozytywny stan czystości,

którego myśl nie jest w stanie kształtować. Myśl nigdy nie jest czysta. Medytacja

ucisza myśl; nie dokonuje tego medytujący, on bowiem jest medytacją. Bez medytacji

żyjemy niczym ślepcy w cudownym świecie świateł i barw.

Wędruj brzegiem morza i pozwól, by ta medytacja na ciebie zstąpiła. Jeżeli tak się

stanie, nie podążaj za nią. To, za czym podążasz, będzie wspomnieniem tego, czym

ona była - a to, co było, zabija to, co jest. A kiedy wędrujesz wśród wzgórz, pozwól,

by wszystko wokół opowiadało ci o pięknie i bólu życia; w ten sposób uświadomisz

sobie własne cierpienie i położysz mu kres. Medytacja jest korzeniem, łodygą,

liśćmi, kwiatem i owocem. To słowa oddzielają owoc, kwiat, liście, łodygę i korzeń.

Gdy dokona się taki podział, działanie nie rodzi dobra: cnota jest postrzeganiem

całościowym.

Ta długa, wąska, cienista droga z drzewami rosnącymi po obu stronach, wiła się wśród

zielonych pól porośniętych lśniącym, dojrzewającym zbożem. Słońce rzucało ostre

cienie, a mijane wioski były brudne, niechlujne i udręczone biedą. Starsi ludzie

wyglądali chorobliwie i smutno, ale dzieci krzyczały, bawiły się w kurzu i rzucały

kamieniami w siedzące wysoko na drzewach ptaki. W ten przyjemny, chłodny ranek,

wśród wzgórz wiał ożywczy wiatr.

Ptaki od świtu robiły mnóstwo hałasu. Papugi, ledwo widoczne wśród zielonych liści

drzew, w tamaryndowcu miały kilka dziupli służących im za mieszkanie. Latały

zygzakiem, ochryple skrzecząc. Szpaki siedziały na ziemi. Nie zachowywały się zbyt

płochliwie, można było podejść dość blisko, nim odtruwały. A na drutach po

przeciwnej stronie drogi siedziała złocistozielona muchołówka. Poranek był piękny,

słońce jeszcze zbytnio nie przypiekało. W powietrzu unosiło się błogosławieństwo

i ten spokój, jaki panuje, nim człowiek zbudzi się ze snu.

Drogą przejeżdżał, ciągnięty przez konia, dwukołowy wóz; na jego platformie między

czterema słupkami rozpięto markizę. Pod nią, owinięte w białe i czerwone sukno,

leżały zwłoki, które wieziono nad rzekę, by je spalić na brzegu. Obok woźnicy

siedział człowiek, prawdopodobnie krewny zmarłego, a ciało podskakiwało na tym

wyboistym trakcie. Przyjechali zapewne z daleka, koń bowiem ociekał potem, a zwłoki

wyglądały na zupełnie zesztywniałe.

Mężczyzna, który nas tego dnia odwiedził, był - jak wyznał - instruktorem

artyleryjskim w marynarce wojennej. Przyszedł z żoną i dwójką dzieci, biła od niego

powaga. Po przywitaniu oznajmił, iż pragnie znaleźć Boga. Był mało elokwentny i

chyba nieśmiały. Jego dłonie i twarz świadczyły o pewnych uzdolnieniach, ale w

głosie i spojrzeniu dało się wyczuć jakąś surowość - w końcu uczył sztuki zabijania.

Zdawało się, że Bóg jest tak odległy od jego codziennych zajęć. Sprawiało to

niesamowite wrażenie, siedział tu bowiem człowiek, który twierdził, iż gorliwie

poszukuje Boga, a jednocześnie warunki życiowe zmuszały go do instruowania innych,

jak zabijać.

Powiedział, że jest człowiekiem religijnym i przeszedł przez wiele szkół różnych

tak zwanych świętych ludzi. Żaden z nich go nie zadowolił i oto podjął długą podróż

pociągiem i autobusem, aby się z nami spotkać, chciał bowiem dowiedzieć się, jak

odnaleźć ten dziwny świat, którego szukali ludzie i święci. Jego żona i dzieci

milczeli pełni szacunku, a na gałęzi tuż za oknem, delikatnie sobie gruchając,

przysiadł jasnobrązowy gołąb. Mężczyzna ani razu nie spojrzał na ptaka, a dzieci

i ich matka siedzieli sztywno, nerwowo i bez uśmiechu.

Nie można znaleźć Boga; nie ma na to sposobu. Człowiek wymyślił wiele dróg, religii,

wiar, wielu zbawców i nauczycieli, o których sądzi, że dopomogą mu znaleźć to

nieprzemijające szczęście. Niestety, poszukiwanie prowadzi do rozmaitych

umysłowych fantazji, do pewnych wizji, które umysł wytworzył i określił za pomocą

tego, co zna. Miłość, jakiej człowiek poszukuje, jest niweczona przez sposób jego

życia. Nie można w jednej ręce trzymać karabinu, a w drugiej Boga. Bóg jest jedynie

symbolem, słowem, które faktycznie straciło swój sens, zniszczyły go bowiem

kościoły i miejsca kultu. Oczywiście ten, kto nie wierzy w Boga, przypomina

wierzącego; obaj cierpią i przeżywają niedole krótkiego i bezcelowego życia; a

gorycze dnia codziennego pozbawiają to życie sensu. Rzeczywistość nie leży u kresu

strumienia myśli, a puste serce wypełniają pomyślane słowa. Stajemy się bardzo

przebiegli, wymyślamy nowe filozofie, a potem, gdy zawodzą, pogrążamy się w

rozpaczy. Wynaleźliśmy teorie mówiące, jak osiągnąć to, co ostateczne, a potem

wyznawca idzie do świątyni i pogrąża się w wytworach własnego umysłu. Ani mnich,

ani człowiek świątobliwy tej rzeczywistości nie znajdą, bowiem obaj stanowią część

tradycji, kultury, która uznaje ich za świętych i mnichów.

Gołąb odfrunął, a nad ziemią unosi się piękno spiętrzonej chmury. Prawda jest tam,

gdzie nigdy się nie spogląda.

W tym starym ogrodzie władców z dynastii Mogołów rosło wiele ogromnych drzew.

Wznosiły się tam wielkie budowle, ich mroczne wnętrza kryły marmurowe grobowce,

a deszcze i wiatry sprawiły, że kamienie ścian, a zwłaszcza kopuły, pociemniały.

Siedziały na nich setki gołębi walczących z krukami o miejsce. Niżej na kopule pełno

było papug zlatujących się zewsząd stadami. Zadbane trawniki starannie strzyżono

i podlewano. Panował tam spokój i, o dziwo, nie było zbyt tłocznie. Wieczorem

służący z okolicy przyjeżdżali na rowerach, by na trawniku pograć w karty. Oni tę

grę rozumieli, ale obserwator spoza ich kręgu nie mógłby się połapać w regułach.

W pobliżu innego grobowca bawiły się gromadki dzieci.

Krishnamurti Jiddu - Jedyna rewolucja.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: