1
Dietetyk
Kod klasyfikacji: 321401
Rozdział klasyfikacji: Ochrona zdrowia
Klasa klasyfikacji: Rechabilitacja ruchowa i odnowa biologiczna
Zadania i czynności
Celem pracy dietetyka jest opracowywanie, zgodnie z obowiązującymi zasadami żywienia oraz zaleceniami lekarskimi, właściwych dziennych racji pokarmowych i jadłospisów, dla różnych grup ludności (np. dzieci, młodzieży, dorosłych, sportowców) oraz dla chorych z różnymi schorzeniami (np. po operacjach czy z upośledzonym wchłanianiem pewnych składników pokarmowych).
Dietetyk wykorzystuje do tego celu swoją wiedzę na temat funkcji składników pokarmowych w organizmie człowieka, norm składników odżywczych i energetycznych, właściwych dla poszczególnych grup wiekowych, i o zasadach żywienia w wielu schorzeniach, między innymi chorobach przewodu pokarmowego, nerek, chorobach metabolicznych, układu krążenia i w stanach patologii ciąży. Dobiera produkty uwzględniając ich wartości odżywcze.
Po opracowaniu receptur potraw, dietetyk nadzoruje poszczególne etapy ich przygotowania. Odpowiada również za prawidłowość przebiegu procesów technologicznych. Umożliwia mu to znajomość technologii sporządzania potraw (z kasz, mleka i jego przetworów, z mięsa zwierząt rzeźnych, z podrobów, ryb, drobiu i dziczyzny, potraw bezmięsnych i półmięsnych, potraw z ziemniaków, warzyw, grzybów i owoców, zup, sosów, przekąsek, napojów i deserów oraz ciast), jak również znajomość obsługi narzędzi i urządzeń, takich jak: noże, piły, tasaki, obieraczki i krajalnice do warzyw, frytkownice, kotły parowe.
Zanim gotowe potrawy zostaną podane, dietetyk sprawdza ich jakość i estetykę wykonania. Następnie pobiera próbki potraw i zabezpiecza je na odpowiedni okres.
Do zadań dietetyka należy również prowadzenie dokumentacji rozliczeniowej zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji potraw.
Dietetyk nadzoruje i kontroluje jakość stosowanych do produkcji surowców oraz warunki ich przechowywania.
Uczestniczy w ocenie stanu odżywienia pacjentów i określonych grup ludności. Sporządza karty dietetyczne dla pacjentów opuszczających szpital (sanatorium).
Prowadzi działalność oświatową w zakresie prawidłowego żywienia
Środowisko pracy
materialne środowisko pracy
Praca dietetyka wykonywana jest w budynkach - w placówkach żywienia zbiorowego, w szpitalach (w działach żywienia, kuchniach, i bezpośrednio na oddziałach), w sanatoriach i domach wczasowych, wreszcie w zakładach przemysłu spożywczego - w działach kontroli prawidłowości stosowanych receptur i przy produkcji odżywek (dla sportowców, diabetyków itp.).
warunki społeczne
Praca dietetyka ma charakter głównie zespołowy. Dietetyk opracowuje jadłospisy, ale ich przygotowanie należy do podległego dietetykowi personelu.
Nadzoruje on pracowników zaplecza kuchennego i kuchni.
W szpitalach i sanatoriach dietetycy ściśle współpracują z lekarzami zlecającymi indywidualne diety dla pacjentów. Nawiązują kontakty z pacjentami i ich rodzinami, udzielając porad w zakresie żywienia. Szerzą oświatę zdrowotną z zakresu żywienia wśród wielu grup społecznych. Kontakty z innymi ludźmi są więc w tym zawodzie dość częste.
warunki organizacyjne
Godziny pracy dietetyków są zazwyczaj stałe, w ciągu dnia. Praca trwa na ogół 8 godzin.
Osoby zatrudnione w szpitalach i sanatoriach, ze względu na specyfikę pracy tych placówek, muszą niekiedy pracować w dni wolne od pracy i w święta.
Praca w zawodzie dietetyka jest nadzorowana okresowo, gdyż czynności podlegające kontroli, wykonuje się według standardowych procedur.
Osoba zatrudniona w tym zawodzie często pełni rolę zarówno kierownika (wobec podległego personelu), jak i podwładnego (wobec kierownika placówki, w której jest zatrudniona).
Praca dietetyka wiąże się z odpowiedzialnością za zdrowie i bezpieczeństwo powierzonych jego opiece ludzi.
Wymagania psychologiczne
Bardzo przydatne w pracy dietetyka są takie cechy, jak: łatwość nawiązywania kontaktów z ludźmi, którzy zwracają się o pomoc, informację i radę oraz umiejętność wczuwania się w ich problemy
Najwięcej czasu dietetyk poświęca na opracowywanie dziennych racji pokarmowych i jadłospisów. Jeśli ta praca ma przynosić satysfakcję, niezbędne są zainteresowania naukami przyrodniczymi (w szczególności fizjologią, fizjopatologią, biochemią) oraz dietetyką. Bardzo pożądane są zdolności plastyczne i wyczucie estetyczne, aby potrawy sporządzane pod jego nadzorem, miały apetyczny wygląd (kompozycja, kolorystyka).
Obróbka produktów spożywczych często wymaga posługiwania się różnymi narzędziami i urządzeniami kuchennymi (noże, piły, tasaki, obieraczki i krajalnice do warzyw, miksery, frytkownice, kotły parowe). Przydatne są do tego uzdolnienia techniczne, zręczność rąk i palców oraz dobra koordynacja wzrokowo-ruchowa.
Dietetyka powinna cechować spostrzegawczość (dostrzeganie istotnych informacji będących podstawą do sporządzania racji pokarmowych) i umiejętność logicznego myślenia (właściwy dobór produktów spożywczych do diet).
Przy sporządzaniu jadłospisów i dokumentacji rozliczeniowych, bardzo przydatne są uzdolnienia rachunkowe.
Dietetyk musi mieć świadomość, że im większa będzie placówka, w której podejmie zatrudnienie, tym bardziej prawdopodobne będzie oczekiwanie od niego umiejętności pracy w szybkim tempie, częstego przestawiania się z jednej czynności na inną, a zarazem zdolności koncentracji i podzielności uwagi.
Niezależnie od okoliczności, dietetyk musi wykonywać swą pracę wytrwale i dokładnie. Od prawidłowego żywienia zależy stan zdrowia ludzi, powierzonych jego opiece.
Od umiejętności kierowniczych dietetyka zależą właściwe relacje z podległym personelem i współdziałanie przy wykonywaniu zadań zawodowych.
Wymagania fizyczne i zdrowotne
Najbardziej istotne w pracy dietetyka są zmysły: wzroku, smaku i powonienia, pozwalające właściwie ocenić jakość surowców i potraw.
Dopuszczalne są: wady wzroku skutecznie skorygowane szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi oraz wady słuchu skorygowane odpowiednimi aparatami słuchowymi.
Względnymi przeciwwskazaniami do pracy w tym zawodzie są: skrzywienia kręgosłupa, niewydolność układów krążenia i oddechowego, zaburzenia równowagi, a także alergie kontaktowe.
Natomiast do przeciwwskazań bezwzględnych należy zaliczyć: nosicielstwo, (czerwonka, dur,), AIDS, czynną gruźlicę płuc, narkomanię, epilepsje, zaburzenia psychiczne, niedowłady kończyn, alergie pokarmowe, ślepotę, głuchotę, obniżoną sprawność zmysłów smaku i powonienia.
Warunki podjęcia pracy w zawodzie
Jedyną drogą do zdobycia kwalifikacji zawodowych w zawodzie dietetyka jest ukończenie jednej z kilkunastu szkół policealnych - Medycznych Studiów Zawodowych na Wydziale Dietetyki.
Medyczne Studia Zawodowe prowadzące Wydziały Dietetyki znajdują się między innymi w :Warszawie, Krakowie, Grudziądzu, Bytomiu, Gdyni, Zawierciu, Jaworze, Brzegu, Piszu, Biłgoraju. Są to szkoły kształcące wyłącznie w systemie dziennym. Przy większości szkół prowadzone są internaty i bursy.
Aby podjąć naukę w jednym z Medycznych Studiów Zawodowych, należy legitymować się świadectwem ukończenia liceum ogólnokształcącego. ¦wiadectwo maturalne nie jest wymagane.
Możliwości awansu w hierarchii zawodowej
W zawodzie dietetyka możliwości awansu zawodowego są ograniczone, gdyż nie ma formalnej struktury awansowania. Istnieją szanse podwyższenia pozycji zawodowej przez stałą aktualizację wiedzy fachowej (lektura publikacji, udział w kursach), stosowanie nowych rozwiązań w praktyce i osiąganie dzięki temu lepszych rezultatów własnej pracy.
Polskie Towarzystwo Dietetyki często organizuje szkolenia podnoszące kwalifikacje zawodowe.
Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych
W zawodzie dietetyka można podjąć pracę w późniejszym wieku. Dotyczy to sytuacji, gdy ktoś miał dłuższą przerwę w zatrudnieniu lub później zdobył odpowiednie kwalifikacje. Jeśli u kandydata do pracy uprawniony lekarz nie stwierdzi przeciwwskazań zdrowotnych, a ogólna kondycja fizyczna ubiegającego się o zatrudnienie jest dobra, górna granica wieku nie jest ograniczona.
Kształcenie w zawodzie dietetyka można rozpocząć przed ukończeniem 35. roku życia.
Polecana literatura
Biuletyn Informacyjny - kwartalnik, Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie
Żywienie Człowieka i Metabolizm - kwartalnik, Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie
Żywność, Żywienie a Zdrowie - kwartalnik, Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie.
Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS
demonofthefall