Kwestionariusze skriningowe
- czy jestem uzależniony od alkoholu?
Autor jest psychoterapeutą, prowadzi indywidualną psychoterapię osób dorosłych w podejściu integratywnym. Rekomendowany trener warsztatu umiejętności psychospołecznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Absolwent Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie. Zobacz także: www.kurelacji.pl.
Zapraszam do zmierzenia się z kilkoma testami, które w prosty i jasny sposób mogą pokazać czy nasze picie prowadzi do uzależnienia. Jak to w przypadku testów, wynik może zależeć od naszej uczciwości przy odpowiadaniu na pytania. Sama jednak chęć nagięcia odpowiedzi, może być dla nas sygnałem ostrzegawczym. Bądźmy więc czujni. Nie dajmy się oszukać przez samych siebie.
Do rozpoznawania tego czy ktoś ma problem alkoholowy służą używane już od 50-ciu lat kwestionariusze diagnostyczne, inaczej zwane testami skryningowymi (przesiewowymi). Ich zadanie polega na tym aby "wskazać wśród osób które wydają się nie mieć problemów alkoholowych (np.: uzależnienie od alkoholu), tych które prawdopodobnie je maja" (Babor T.F. i in. 1996, s. 5). Istnieją różne testy skryningowe, jedne koncentrują się na wykryciu osób z poważnymi problemami alkoholowymi inne służą jedynie do diagnozy wstępnej. Korzyści płynące ze stosowania metod przesiewowych dla rozwiązywania problemów alkoholowych są niebagatelne, autorzy pozycji opisującej jeden z takich testów wymieniają:
1. Edukację osób pijących na temat ryzyka związanego z nadmiernym piciem.
2. Rozpoznawanie problemów poprzedzających rozwój uzależnienia.
3. Dostarczanie pacjentom motywacji do zmiany ich zachowań dotyczących picia alkoholu
4. Poddanie osób pijących w sposób ryzykowny, szybkim lecz efektywnym działaniom interwencyjnym przez pracowników podstawowej opieki zdrowotnej." por. (Babor T.F. i in.1996, s.5).
Testy te przeznaczone są do wykorzystywania przez personel lekarski podstawowej służby zdrowia lub w poradniach odwykowych przy wstępnej rozmowie z pacjentem.
Do najbardziej rozpowszechnionych testów diagnostycznych należy:
1. Michigan Alcoholism Screning Test (MAST)
2. CAGE
3. Test Baltimorski
4. Karty Jellinka
5. AUDIT
Michigan Alcoholism Screning Test (MAST)
Jest on przeznaczony do wypełniania podczas badania przez lekarza. Może jednak w rozmowie z pacjentem skorzystać z niego inna osoba z personelu medycznego. Istnieją wersje do samodzielnego wypełniania przez pacjenta, oraz wersja skrócona. W przypadku pacjentów zaprzeczających problemowi alkoholowemu najlepszą metodą jest zadawanie pytań i dyskutowanie odpowiedzi, poprawia to rzetelność narzędzia. Test ten jest szczególnie przydatny do przekonania pacjenta o realnym problemie alkoholowym. Świadczą o tym wyniki często kilkakrotnie przekraczające normę wynoszącą w tym przypadku poniżej 4 punktów.
1. Czy uważa Pan/Pani, że pije Pan/Pani w normie (mniej lub tyle co inni)?
2 pkt za "nie"
2. Czy kiedykolwiek wstał Pan/Pani rano po piciu poprzedniego dnia i nie pamiętał Pan/Pani części poprzedniego dnia?
2 pkt za "tak"
3. Czy Pana/Pani małżonka (-ek) rodzice albo ktoś z bliskiej rodziny miał do Pana/Pani żal lub pretensję o picie?
1 pkt za "tak"
4. Czy potrafi Pan/Pani przerwać picie po wypiciu jednego lub dwóch kieliszków?
5. Czy miał Pan/Pani kiedyś poczucie winy z powodu picia?
6. Czy przyjaciele uważają Pana/Panią za pijącego w normie (mniej lub tyle samo co inni)?
7. Czy zawsze potrafi Pan/Pani przerwać picie, kiedy tego Pan/Pani chce?
8. Czy kiedykolwiek był Pan/Pani na zebraniu Anonimowych Alkoholików lub podobnego ruchu?
5 pkt za "tak"
9. Czy kiedykolwiek brał Pan/Pani udział w bójce po wypiciu alkoholu?
10. Czy Pana/Pani picie było kiedykolwiek przyczyną konfliktów między Panem/Panią a małżonkiem rodzicami albo krewnymi?
11. Czy Pana/Pani małżonek albo inny członek rodziny kiedykolwiek zwracał się o pomoc z powodu Pana/Pani picia?
12. Czy kiedykolwiek stracił Pan/Pani przyjaciela z powodu picia?
13. Czy kiedykolwiek miał Pan/Pani kłopoty w pracy lub szkole z powodu picia?
14. Czy kiedykolwiek stracił Pan/Pani pracę z powodu picia?
15. Czy kiedykolwiek nie dotrzymał Pan/Pani zobowiązań opuścił dom, lub pracę na 2 dni lub więcej z powodu picia alkoholu?
16. Czy pije Pan/Pani dość często do południa?
17. Czy ktoś powiedział Panu/Pani, że ma Pan/Pani chorą wątrobę (np. marskość)?
18. Czy miał Pan/Pani kiedyś po dłuższym piciu majaczenie alkoholowe (Delirium tremens), albo silne drżenia mięśniowe, albo słyszał Pan/Pani głosy lub widział rzeczy, których naprawdę tam nie było?
5pkt za majaczenie alkoholowe,
2 pkt za pozostałe
19. Czy kiedykolwiek zgłaszał się Pan/Pani do kogoś o pomoc z powodu picia?
20. Czy kiedykolwiek był Pan/Pani w szpitalu z powodu picia?
21. Czy kiedykolwiek był Pan/Pani pacjentem oddziału psychiatrycznego, a picie było przynajmniej częściową przyczyną, dla której tam się Pan/Pani znalazł?
2pkt za "tak"
22. Czy kiedykolwiek zwracał się Pan/Pani do szpitala, poradni lekarza, psychologa lub duchownego z powodu kłopotów emocjonalnych, które przynajmniej częściowo były związane z alkoholem?
23. Czy kiedykolwiek był Pan/Pani zatrzymany za jazdę po pijanemu?
2 pkt za każde zatrzymanie
24. Czy był Pan/Pani zatrzymany lub osadzony w areszcie, choćby na kilka godzin z powodu zachowań spowodowanych alkoholem?
Suma punktów :________
Jeśli uzyskał Pan/Pani w skali 5 punktów lub więcej - spełnia Pan/Pani kryteria alkoholizmu.
Jeśli uzyskał Pan/Pani 4 punkty - prawdopodobnie jest Pan/Pani alkoholikiem.
Jeśli uzyskał Pan/Pani poniżej trzech punktów prawdopodobnie nie jest Pan/Pani alkoholikiem.
( źródło: Selcer M. L.:Am.J. Psychiatry. 1971, 127, 1653-1658) za (Habrat 1996 s.66)
Zawiera on tylko 4 pytania, ale swoją czułością i trafnością dorównuje innym obszerniejszym narzędziem przesiewowym. Innymi słowy test ten wychwytuje najmniejsze różnice w miedzy ludźmi, związane z konsekwencjami picia alkoholu.
1. Czy czuł Pan/Pani kiedykolwiek, że powinien Pan/Pani przerwać picie?
2. Czy ludzie sprawiali Panu/Pani przykrość przez krytykowanie Pana/Pani picia?
3. Czy czuł się Pan/Pani kiedykolwiek źle lub winny z powodu Pana/Pani picia?
4. Czy kiedykolwiek po obudzeniu pierwszą Pana/Pani myślą była myśl o wypiciu alkoholu, aby uspokoić nerwy albo przerwać objawy przepicia?
Jeśli odpowiedział Pan/Pani "tak" na jedno z pytań świadczy to o tym, że istnieje u Pana/Pani podejrzenie problemów alkoholowych.
Jeśli odpowiedział Pan/Pani "tak" na 2 lub więcej pytań jest wielce prawdopodobne, że ma Pan/Pani poważne problemy alkoholowe.
(Mayfield D.G., McLeod G., Haall P.: Am. J. Psychiatry 1974, 131, 1121-1123) za (Habrat 1996 s.69)
Jest dość popularny w Polsce, pierwszy raz zastosowany w szpitalu Johns Hopkins Uniwersity w Baltimore (USA), stąd jego nazwa. W Polsce jest dość często wykorzystywany.
1. Czy pijesz w pracy?
2. Czy Twoje picie ma ujemny wpływ na życie domowe?
3. Czy pijesz dlatego że jesteś nieśmiały/a wobec innych?
4. Czy Twoje picie ma wpływ na negatywną opinię o Tobie?
5. Czy miałeś/aś kiedykolwiek wyrzuty sumienia z powodu picia?
6. Czy wskutek picia miałeś/aś kiedykolwiek kłopoty finansowe?
7. Czy Twoje picie jest powodem zmartwień rodziny?
8. Czy pijąc stajesz się mniej ambitny/a?
9. Czy odczuwasz potrzebę picia codziennie o określonej porze?
10. Czy jest Ci obojętne z kim pijesz?
11. Czy po piciu jednego dnia odczuwasz potrzebę picia nazajutrz?
...
Bejituga