Niżanski Jożo - Pani na Czachticach.pdf

(2705 KB) Pobierz
1093019688.001.png
Jožo Nižnánsky
Urodzony w roku 1903, zadebiutował jako poeta w 1928, później po-
chłonęło go dziennikarstwo. Pismu, w którym pracował, w roku 1932 zagro-
ziło rozwiązanie, toteż redaktor naczelny, próbując je ratować, zwrócił się do
współpracowników o napisanie rozrywkowej powieści, która drukowana
w odcinkach zwiększyłaby poczytność, w ten sposób powstała Pani ma
Czachticach. Czytelników zachwyciła fabuła i... czasopismo zostało uratowane, a Jožo Nižnánsky
odnalazł się w tym gatunku. W szybkim tempie po-
wstawały kolejne powieści, m.in. Dobrodružstvá Móricka Beňovského
(Przygody Maurycego Beniowskiego, 1933), Spišske tajomstvo (Spiska tajemnica, 1934), Krásna
Hedviga (Piękna Jadwiga, 1935), Právo prvej noci
(Prawo pierwszej nocy, 1937). W czasie drugiej wojny światowej i tuż po
wojnie nie publikował. Dopiero w roku 1960 powrócił do literatury cyklem
powieści dla młodzieży oraz z powieścią Lásky Žofie Bośniakovej (Miłość Zofii Bosniakowej,
1960). Zmarł w roku 1976.
Jego twórczość, choć niezbyt ceniona przez krytyków literatury, ma do dziś
wiernych czytelników. Na podstawie powieści Pani na Czachticach Węgrzy
nakręcili film, a Przygody Maurycego Beniowskiego posłużyły za materiał
do słowackiego serialu telewizyjnego.
1
>>Książnica<<
Kieszonkowa
2
Jožo Nižnánsky
Pani na Czachticach
Z języka słowackiego przełożyła
Cecylia Dmochowska
Wydawnictwo ,, Książnica"
3
Tytuł oryginału
Ćachticka pani
Koncepcja graficzna serii
Marek J. Piwko
Logotyp serii i projekt okładki
Mariusz Banachowicz
Na okładce wykorzystano fragment obrazu
Triumf Śmierci Pietera Breughla
© BRIDGEMAN/INDIGO
Copyright © Heirs of Jožo Nižnánsky For the Polish edition
Copyright by Wydawnictwo „Książnica", Katowice 2003
Wszelkie prawa zastrzeżone. Bez uprzedniej pisemnej zgody wydawcy
żaden fragment niniejszego utworu nie może być reprodukowany ani przesy-
łany za pośrednictwem urządzeń mechanicznych lub elektronicznych. Niniej-
sze zastrzeżenie obejmuje również fotokopiowanie oraz przechowywanie
w systemach gromadzenia i odtwarzania informacji.
ISBN 83-7132-862-1
978-83-7132-862-6
Wydawnictwo „Książnica" Sp. z o.o.
Al. Korfantego 51/8
40-160 Katowice
tel. (032) 203-99-05, 254-44-1 9
faks (032) 203-99-06
Sklep internetowy: http://www.ksiaznica.com.pl
Katowice 2006
Skład i łamanie:
Z.U. „Studio P", Katowice
4
1 . W cieniu szubienicy
Nocny gość
W późny marcowy wieczór roku 1610 senior Jan Ponice-
nus-Ponicky,
proboszcz
kościoła
ewangelickiego
w Czachticach, niezmordowany głosiciel Słowa Bożego, opu-
ścił izbę czeladną w stanie ogromnego wzburzenia.
Ponoć Turcy znów wtargnęli z południowych obszarów
do górnej części kraju, grabią i łupią. Nie na rozkaz paszy,
lecz tak, na własną rękę, bez wiedzy wezyrów, którzy przy-
najmniej od oka starają się dochować rozejmu zawartego po
śmierci Mohameda u ujścia Żitvy. Tureckie hordy, gwałcąc
1093019688.002.png
zbrojny pokój, wpadły niespodzianie niczym zawierucha,
grabią wszystko, co zdołają unieść, hańbią dziewczęta, pory-
wają dobytek.
Lecz lud nie tylko w strachu przed Turkami szuka u Jana
Ponicenusa pociechy. W izbie czeladnej znów posłyszał mnó-
stwo przerażających opowieści o tym, co dzieje się na zamku.
Parafianie opowiadali rzeczy wprost niewiarygodne. Czy to
możliwe, aby tutaj, o krok zaledwie od plebanii, możną opły-
wająca w dostatki, szlachetnie urodzona pani na Czachticach
J a n P o n i c e n u s — według źródeł historycznych Jan Poniken,
duchowny ewangelicki z Czachtic, który pod koniec 1610 r. publicznie
oskarżył Elżbietę Batorównę przed sądem oktawialnym (patrz przyp,) które-
mu przewodniczył palatyn Jerzy Thurzo.
P o Ś mi erci M oh am ed a — tj. po śmierci sułtana tureckiego Mo-
hameda III (1566 - 1603). Był to syn Murada III, a panował od roku 1593.
R o z e j m u u j ś c i a Ż i t v y — rozejm ten został zawarty
przez wysłańców Rudolfa II i sułtana Ahmeda i w dniach od 20 p a ździerni-
ka do I1 listopada l666r. Turcy zrzekli się rocznego haraczu za dar 200 000
talarów i uznali Rudolfa II jako cesarza.
5
okrutnie pozbawiała życia młode dziewczęta, depcząc wszel-
kie boskie i ludzkie prawa?
Nie, to niemożliwe. To są bajdy, oszczerstwa wymyślane
przez poddańczy lud nienawidzący surowej pani.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin