Szkol_Stan-elektromonter3.doc

1

INSTRUKTAŻ STANOWISKOWY

dla pracowników zatrudnionych na stanowisku elektromontera

Założenia organizacyjno – programowe

Pracodawca obowiązany jest zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie BHP przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzić okresowe szkolenia w tym zakresie. Obowiązany jest również zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bhp dotyczącymi wykonywanych przez nich prac.

Cel szkolenia

Celem instruktażu stanowiskowego jest uzyskanie przez pracownika

1. Wiadomości i praktycznych umiejętności z zakresu bezpiecznego wykonywania powierzonej pracy.

2. Podstawowych wiadomości o zagrożeniach wypadkowych i zagrożeniach dla zdrowia występujących na danym stanowisku pracy i w jego bezpośrednim otoczeniu.

3. Sposobów ochrony przed zagrożeniami wypadkowymi w warunkach normalnej pracy i w warunkach awaryjnych.

Czas trwania

Instruktaż stanowiskowy odbywa się w czasie pracy. Jego czas trwania powinien być uzależniony od:

1. Przygotowania zawodowego pracownika.

2. Dotychczasowego stażu pracy.

3. Od rodzaju pracy i zagrożeń występujących na stanowisku pracy.

Jednak nie powinien być krótszy niż 8 godzin.

Egzamin

Zakończenie szkolenia wstępnego na stanowisku pracy (instruktaż stanowiskowy) dla danego pracownika powinno być zakończone egzaminem sprawdzającym przyswojenie przez niego:

1. Wiadomości objętych programem nauczania.

2. Umiejętności wykonywania i organizowania pracy zgodnie z przepisami i

zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zaświadczenia

Ukończenie przez pracownika instruktażu stanowiskowego powinno być potwierdzone zaświadczeniem wydanym przez pracodawcę - odpis zaświadczenia powinien być przechowywany w aktach osobowych pracownika. Instruktaż stanowiskowy przeprowadza osoba:

1. Wyznaczona przez pracodawcę.

2. Kierująca pracownikami.

3. Przeszkolona w zakresie metod prowadzenia instruktażu.

4. Posiadająca odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe.

RAMOWY PROGRAM SZKOLENIA

SZCZEGÓŁOWY PROGRAM SZKOLENIA

Definicje

Urządzenie energetyczne jest to takie urządzenie techniczne służące do przetwarzania paliw lub energii na paliwa lub energię innego rodzaju albo o zmiennych parametrach, przesyłania paliw lub energii, albo zużywające paliwa lub energię.

Instalacja energetyczna jest to zespół urządzeń technicznych wraz z układami połączeń między nimi, służący do przetwarzania lub przesyłania paliw i energii, albo zużywających paliwa i energię.

Energia jest do energia elektryczna i cieplna oraz inne postacie energii, które mogą być wykorzystywane do celów energetycznych.

Eksploatacja urządzeń energetycznych jest to eksploatacja urządzeń określonych definicją powyżej, z wyjątkiem urządzeń energetycznych powszechnego użytku, przeznaczonych na potrzeby ludności lub używanych w gospodarstwach domowych.

Prace przy urządzeniach i instalacjach energetycznych mogą być:

1. Zlecane tylko pracownikom.

2. Wykonywane przez pracowników, którzy mają dodatkowe wymagania kwalifikacyjne typu:

„E" – eksploatacji – do których zalicza się pracowników wykonujących prace w zakresie obsługi, konserwacji i napraw urządzeń i instalacji energetycznych oraz kontrolno – pomiarowych i montażowych.

„D" – dozoru – do których zalicza się pracowników technicznych, kierujących czynnościami osób zajmujących się bezpośrednio obsługą konserwacją bądź naprawami urządzeń i instalacji energetycznych oraz wykonywaniem prac kontrolno – pomiarowych i montażowych.

„K" – kierownictwa – do których zalicza się kierowników komórek organizacyjnych oraz pracowników sprawujących nadzór na eksploatacją urządzeń i instalacji energetycznych.

Wymagania dla elektryka - elektroautomatyka

Osoby zatrudnione na stanowiskach pracy przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych do 1 kV (zwane dalej elektrykami), zajmujące się eksploatacją tych urządzeń i instalacji oprócz wymagań wynikających z taryfikatorów kwalifikacyjnych ( umiejętności zawodowe) muszą:

a.     Posiadać dodatkowe wymagania kwalifikacyjne w zakresie gospodarki elektroenergetycznej.

b.     Być przeszkolone w zakresie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (szkolenie: wstępne – ogólne, podstawowe, stanowiskowe, okresowe – rodzaj szkolenia zależy od stażu pracy na danym stanowisku pracy).

c.      Posiadać aktualne orzeczenie lekarskie (wydane przez lekarza uprawnionego do badań profilaktycznych) stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku związanym z eksploatacją urządzeń i instalacji elektroenergetycznych.

d.     Elektrycy wykonują prace w zakresie:

-      obsługi

-      konserwacji i napraw urządzeń i instalacji elektroenergetycznych,

-      kontrolno - pomiarowe i montażowe.

Zagrożenia

Możliwość porażenia prądem elektrycznym występuje przy wszystkich obsługiwanych i eksploatowanych urządzeniach elektroenergetycznych.

1. Przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych niskiego napięcia pracuje i styka się z nimi duża liczba osób ( pracowników), znacznie większa niż przy na przykład urządzeniach wysokiego napięcia.

2. Istnieje fałszywa opinia, że rygorystyczne przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa przy urządzeniach i instalacjach niskiego napięcia jest przesadą.

3. Kwalifikacje zawodowe osób obsługujących i eksploatujących urządzenia i instalacje niskiego napięcia są zwykle niższe niż obsługujących urządzenia wysokiego napięcia.

Statystyki wypadków przy pracy wykazują że spośród urządzeń i instalacji eksploatowanych najwięcej wypadków przypada na:

* elektryczne urządzenia transportowe, np. suwnice, dźwigi, mosty przeładunkowe, przenośniki taśmowe itp. zasilane napięciem do 1 kV,

* maszyny, urządzenia i narzędzia ruchome ( przenośne, przewoźne i ręczne ) do 1 kV,

* rozdzielcze okapturzone, prowizoryczne instalacje i urządzenia zasilane napięciami do 1 kV,

* urządzenia wysokiego napięcia powyżej 1 kV.

Przyczyny wypadków występujących przy eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych są różnorodne i często bardzo złożone. Najczęstsze przyczyny to:

* nieostrożność, lekceważenie lub nieznajomość przepisów i instrukcji, w tym bezpiecznego wykonywania pracy,

* zbytnia brawura i rutyna,

* zła organizacja pracy,

* niedostateczny nadzór na wykonywaniem określonych prac,

* brak lub niestosownie właściwych środków ochronnych przed możliwością porażenia,

* brak kontroli (lub opieszała kontrola) stanu technicznego urządzeń elektroenergetycznych,

* niewłaściwa konserwacja instalacji i urządzeń elektroenergetycznych,

* nieterminowe, niestaranne i niesolidne wykonywanie (lub niewykonywanie w ogóle) pomiarów i badań wskazanych w szczegółowych przepisach i instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji elektroenergetycznych.

Warunki pracy Pomieszczenia pracy

Jednym   z   rodzajów   urządzeń   energetycznych   są   urządzenia elektroenergetyczne. Prace związane z eksploatacją urządzeń i instalacji elektroenergetycznych   mogą  być  wykonywane  w  pomieszczeniach przemysłowych, w których znajdują się urządzenia produkcyjne i pomocnicze oraz różnego typu instalacje elektroenergetyczne. Pomieszczenia przemysłowe można podzielić w zależności od:

a) rodzaju zainstalowanych urządzeń i instalacji,

b) warunków otoczenia,

c) możliwości dostępu dla pracowników zakładu.

Warunki środowiska w zależności od rodzaju przemysłu można ogólnie podzielić na:

a) normalne,

b) uciążliwe,

c) bardzo uciążliwe lub szkodliwe.

Podział pomieszczeń ze względu na dostęp pracowników zakładu, a więc sposób i warunki pracy elektryka, jest następujący:

a) pomieszczenia ogólnie dostępne

* pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt ludzi, w których przebywanie tych samych osób w ciągu doby trwa dłużej niż 4 godziny,

* pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt ludzi, w których przebywanie tych samych osób w ciągu doby trwa od 2 do 4 godzin.

b) pomieszczenia ruchu elektrycznego

Są to wydzielone pomieszczenia (tereny) lub części pomieszczeń (terenów), przestrzenie w budynkach lub poza budynkami, w których zainstalowane są urządzenia elektroenergetyczne. Pomieszczenia ruchu elektrycznego

powinny być zamknięte i dostępne tylko dla upoważnionych pracowników

Pracodawca obowiązany jest do ustalenia liczby, miejsca i sposobu przechowywania kluczy do tych pomieszczeń, wyznaczenia osób uprawnionych do ich pobierania oraz określenia sposobu ewidencjonowania i procedur związanych z wydawaniem kluczy. W pomieszczeniach ruchu elektrycznego wolno instalować takie urządzenia, które spełniają co najmniej ochronę przeciwporażeniową przed dotykiem bezpośrednim dla ochrony przed zbliżeniem się do urządzeń pod napięciem, zrealizowaną w postaci ogrodzeń, barier, ekranów, obudów, powłok izolacyjnych, umieszczenie części czynnych obwodów elektrycznych poza zasięgiem ręki oraz urządzeń różnicowe -prądowych, na przykład przekaźników o prądzie wyzwalającym 30mA i więcej (również jako uzupełnienie innych środków ochrony przed dotykiem bezpośrednim). Urządzenia elektroenergetyczne w tych pomieszczeniach najczęściej   nie   wymagają   dodatkowych   osłon   specjalnych,   np. przeciwwybuchowych,  bryzgoszczelnych  itp.W pomieszczeniach ruchu elektrycznego bez stałej obsługi, w których znajdują się urządzenia rozdzielcze różnych napięć, temperatura w okresie zimowym nie powinna być niższa niż + 5 °C, ze względu np. na prawidłowe działanie urządzeń, szczególnie wyłączników, przekaźników i aparatury kontrolno - pomiarowej.

Wszystkie  urządzenia elektroenergetyczne  po  przejęciu  do eksploatacji przez pracodawcę powinny posiadać:

1) kompletną dokumentację techniczną

2) pozytywne wyniki z pomiarów kontrolnych (w szczególności pozytywne wyniki z pomiarów skuteczności wszelkich ochron w tym ochron przeciwpożarowych) oraz rozruchu i ruchu próbnego (jeśli taki ruch jest wymagany w szczegółowych przepisach dotyczących przejmowania urządzenia elektroenergetycznego).__________

Stanowisko robocze

Prace przy urządzeniach elektroenergetycznych należy wykonywać po wyłączeniu urządzeń i instalacji spod napięcia. Bez wyłączenia napięcia mogą być wykonywane prace:

a) polegające na wymianie w obwodach o napięciu do 1 kV wkładek bezpiecznikowych i żarówek (świetlówek) o nie uszkodzonej obudowie i oprawie;

b) pomiarowe i przeprowadzanie prób w sposób określony w szczegółowych zakładowych instrukcjach eksploatacji;

c) inne prace, nie określone w powyższych podpunktach, wyłącznie po zastosowaniu środków specjalnych, przewidzianych w szczegółowych instrukcjach eksploatacji, zapewniających bezpieczne wykonywanie pracy.

Prace przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych oraz innych urządzeniach związanych z eksploatacją urządzeń elektroenergetycznych mogą być wykonywane:

bez polecenia Są to prace:

a) związane z ratowaniem zdrowia i życia ludzkiego oraz ratowania mienia, np) urządzeń przed zniszczeniem,

b) określone jako nie wymagające polecenia w instrukcjach (eksploatacji, stanowi skowych), wykonywane przez wyznaczonych pracowników;

na polecenie pisemne Są to prace:

- w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego, z wyjątkiem prac dopuszczalnych w instrukcjach (eksploatacji, stanowiskowych) do wykonywania:

- bez polecenia,

- na polecenie ustne i dyspozytorskie,

- przez pracowników z innych zakładów na urządzeniach elektroenergetyczne zakładu, którzy stale obsługują i eksploatują te urządzenia, z wyjątkiem prac, dla których wszystkie czynności związane z dopuszczeniem do pracy ustalono odrębnie na piśmie,

- dla których poleceniodawca uzna za niezbędne wydać polecenie pisemne. Polecenie pisemne powinno określać:

- zakres, rodzaj, miejsce i termin oraz metodę wykonania pracy,

- środki, za pomocą których praca powinna być wykonana i/lub inne istotne elementy dotyczące technologii według uznania wydające polecenie,

- podstawowe warunki i środki bezpiecznego wykonywania pracy i/lub inne istotne elementy dotyczące bezpieczeństwa według uznania wydającego polecenie,

- liczbę pracowników wyznaczonych do wykonywania pracy,

- pracowników odpowiedzialnych za organizację bezpiecznej pracy i jej wykonanie, spełniających funkcję:

1) koordynującego,

2) dopuszczającego,

3) nadzorującego,

4) kierującego zespołem, np. brygadzistę.

Polecenie pisemne mogą wydawać osoby kierownictwa (uprawnienia typu „K )

lub dozoru (uprawnienia typu „D") upoważnione przez pracodawcę.

Na polecenie ustne. Są to wszystkie prace z wyjątkiem nie wymagających

polecenia pisemnego. Polecenie ustne powinno składać się z takich samych

elementów jak polecenie pisemne. Polecenia ustne dotyczące wykonywanych

prac powinny być ewidencjonowane.

Na polecenie dyspozytorskie. Są to prace wykonywane przez personel tzw

ruchu, określone w instrukcjach eksploatacji i stanowiskowych. Polecenia na

prace mogą być wydawane bezpośrednio, telefonicznie lub drogą radiową przy

czym te dwa ostatnie rodzaje poleceń powinny być nagrywane i

przechowywane, przynajmniej do czasu całkowitego zakończenia prac

związanych z wydanym poleceniem.

Wyłączenie urządzenia lub instalacji elektroenergetycznej powinno być dokonane w taki sposób, aby była uzyskana widoczna przerwa w obwodach zasilających urządzenie lub instalację. Widoczność przerwy z miejsca wykonywania prac nie jest warunkiem koniecznym. Za widoczną przerwę należy uważać:

a) widoczne otwarcie zestyków łącznika na odległość bezpieczną,

b) wyjęcie wkładek bezpiecznikowych,

c) zdemontowanie części obwodu elektrycznego.

Przed rozpoczęciem prac przy urządzeniach i instalacjach wyłączonych spod napięcia należy:

- sprawdzić brak napięcia w wyłączonym obwodzie,

- zastosować odpowiednie zabezpieczenie przed przypadkowym wyłączeniem napięcia,

- uziemić wyłączone urządzenie,

- wywiesić odpowiednie tablice ostrzegawcze, nakazu, zakazu i informacyjne,

- miejsca, gdzie wykonywane prace mogą stworzyć zagrożenie dla zdrowia lub życia osób postronnych (np. innych pracowników nie wykonujących prac przy urządzeniach elektroenergetycznych), należy odpowiednio zabezpieczyć, np. przez zastosowanie ogrodzenia i oznaczenie miejsca prac odpowiednimi tablicami ostrzegawczymi, nakazu, zakazu i informacyjnymi.

Przed przystąpieniem do wykonywania jakichkolwiek czynności przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych - sprawdź brak napięcia w obwodzie.

Odpowiednim zabezpieczeniem przed przypadkowym włączeniem napięcia jest wstawienie wkładek izolujących między otwarte styki łączników; w razie dokonania wyłączenia przez wyjęcie wkładek bezpiecznikowych, zastosowanie wkładek izolujących nie jest konieczne.

Uziemienia wyłączonych urządzeń i instalacji elektrycznych należy wykonać po obu stronach miejsca pracy, przy czym co najmniej jedno uziemienie powinno być widoczne z miejsca pracy. Do uziemienia urządzenia lub instalacji można przystąpić tylko po jego wyłączeniu z pracy i sprawdzeniu braku napięcia z użyciem odpowiedniego sprzętu ochronnego.

Wykonywanie prac przy wyłączonych i nieuziemionych urządzeniach elektroenergetycznych jest dopuszczalne, jeżeli rodzaj czynności lub rozwiązania konstrukcyjne nie pozwalają na założenie uziemiaczy, a dla wykonania pracy zostaną zastosowane inne środki ochrony przeciwpożarowej zapewniające pełne bezpieczeństwo; w poleceniu pisemnym na wykonanie pracy powinien być dokonany odpowiedni zapis.

Częściowe lub całkowite zajęcie uziemiaczy w miejscu pracy jest dopuszczalne, jeżeli jest to konieczne dla wykonania prób; w poleceniu pisemnym na wykonywanie pracy powinien być dokonany odpowiedni zapis.

Zamknięcie uziemników i założenie uziemiaczy przenośnych powinno być każdorazowo odnotowane w dzienniku operacyjnym i odwzorowane na schemacie operacyjnym urządzeń, jeżeli taki schemat istnieje.

Tablice ostrzegawcze...