Widnokrąg to obszar w zasięgu wzroku obserwatora na otwartej przestrzeni, rozciągający się wokół obserwatora i widoczny w kształcie koła.
Linia widnokręgu to linia pozornego styku nieba z Ziemią.
Linia widnokręgu jest dobrze widoczna z brzegu morza
Kiedy słońce znajduje się nad linią widnokręgu trwa dzień.
Kiedy słońce się chowa za linią widnokręgu trwa noc.
Dzień i noc tworzą dobę
Ruch slońca po niebie jest pozorny. Jest to złudzenie obserwatora.
Wędrówka słońca rozpoczyna się rano po pojawieniu się jego tarczy na linii widnokręgu. Chwilę później słońce znajduje się już na tej linii widnokręgu – ten moment to wschód słońca. Z upływem czasu słońce wznosi się coraz wyżej. Około godziny 12.oo w południe góruje czyli jest najwyżej na swej drodze.
Następnie zniża się abu pod koniec dnia schowac się za linią widnokręgu jest to zachód słońca.
Wszystkie obiekty oświtlane przez słońce rzucają cień. Rankiem kiedy słońce znajduje się nisko nad widnokręgiem, cienie np. drzew, domów są długie.
W południe słoneczne, kiedy słońce góruje, czyli znajduje się najwyżej nad nami, cienie są najkrótsze.
Pod koniec dnia znów się wydłużają.
Przyczyną zmian dlugości cienii jest pozorna zmiana położenia słonca na niebie.
W Polsce wyróżnia się cztery pory roku:
Wiosnę, która rozpoczyna się 21 marca
Lato, które rozpoczyna się 22 czerwca
Jesień, która rozpoczyna się 23 września
Zimę, która rozpoczyna 22 grudnia.
Zmiany pór roku nastepują cyklicznie, to znaczy że powtarzają się każdego roku.
Latem Słońce długo oświetla Ziemię (Słońce wschodzi wczesnie i późno zachodzi), dlatego dni są długie i ciepłe.
Zimą Słońce krótko oswietla Ziemię (Słońce wschodzi późno i wcześnie zachodzi), dlatego dni są krótkie, a temperatura powiet
rza spada często poniżej 0 stopni.
Cała przyroda (ludzie, zwierzęta, rośliny) dostosowuje się do zmian związanych z porami roku.
Wiosna
temperatura rośnie
śnieg topnieje
ziemia nagrzewa się od promieni słonecznych
przyroda budzi się do życia: z pąków rozwijają się rośliny, zwierzęta dobierają w pary, naświat przychodzą młode zwierzęta.
Ludzie ubierają się lzej i chętnie przebywają na powietrzu.
Pierwszego dnia wiosny tj 21 marca słońce wschodzi dokładnie na wschodzie a zachodzi na zachodzie – dzień i noc trwają dokładnie po 12 godzin i jest to równonoc wiosenna.
Lato:
pierwszy dzień lata tj 22 czerwca jest najdłuższym dniem w roku – trwa prawie 17 godzin. W południe tego dnia Słońce znajduje się najwyżej nad widnokręgiem w ciągu roku, a jego droga pozornej wędrówki jest najdłuższa.
– temperatura powietrza rośnie – miesiące czerwiec, lipiec, sierpień są najcieplejszymi w roku
– rosliny są w pełni kwitnienia, a niektóre owocują
– zwierzęta mają potomstwo, które uczy się zdobywać pokram
– w lecie są wakacje i wypoczynek: kapiele wodne i słoneczne
– ludzie nosza lekkie ubrania.
Jesień
– 23 września kiedy rozpoczyna się jesień – dzień i noc mają po 12 godzin jest równonoc jesienna.
– Dni są krótsze
– słońce w południe jest coraj niżej na niebie.
– Dni są chłodniejsze, noce mogą być zimne
– liście na drzewach zmieniają barwę na zółtą i czerwoną, ponieważ drzewom trudniej pobierać wodę z ziemi,
– w sadach zbiera się owoce
– na polach zbiera się ziemniaki
– w laasach są grzybobrania
– zwierzęta gromadzą pokram na zimę np. wiewiórki
– niektóre ptaki np. bociany kukułki słowiki odlatują do ciepłych krajów
Zima
– 22 grudnia pierwszy dzień zimy jest najkrótszym dniem w roku bo trwa około 6 godzin
– słońce pojawia się nad linią widnokręgu nisko i na krótko słabo oświetla i nagrzewa Ziemię
– dni są krótkie i temperatura niska, często spada poniżej 0 stopni
– ciepło się ubieramy
– ogrzewamy domy
– zmarzają małe i większe zbiorniki wodne np. stawy i jeziora
– często pada snieg
– niektóre zwierzęta np. jeże susły zpadają w sen
Rozszerzalność temperaturowa ciał (stałych, cieczy , gazów) – kiedy wrazasta temperatura, dobiny ciał poruszają się szybciej i oddalają się od siebie co powoduje zwięszkanie się objętości ciał.
Natomiast gdy temperatura maleje drobiny ciał krążą wolniej i zbiliżają się do siebie ciała zmieniejszają swoją objętość.
Rozszerzalność cieczy została wykorzystana w termometrach cieczowych.
bianka_