Przyroda_Sudetw_9_2006.pdf
(
3652 KB
)
Pobierz
Tom 9
2006
EUROREGION
NEISSE - NISA - NYSA
Projekt jest dofinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Inicjatywy Wspólnotowej
INTERREG IIIA Wolny Kraj Związkowy Saksonia – Rzeczpospolita Polska
(Województwo Dolnośląskie), w Euroregionie Nysa oraz budżet państwa.
oraz
Wojewódzki Fundusz
Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Wodnej
we Wroc³awiu
1
MUZEUM PRZYRODNICZE w JELENIEJ GÓRZE
ZACHODNIOSUDECKIE TOWARZYSTWO PRZYRODNICZE
PRZYRODA
SUDETÓW
ROCZNIK
Tom 9, 2006
JELENIA GÓRA 2006
2
PRZYRODA SUDETÓW
t. 9(2006): 3-6
Jacek Urbaniak
Redaktor wydawnictwa
ANDRZEJ PACZOS
Stanowisko
Nitella syncarpa
(T
h u i l l
.) C
h e v a l l
. 1827 (Charophyta)
w masywie Gromnika
Redaktor naczelny
BOŻENA GRAMSZ
Zespó³ redakcyjny
BO¯ENA GRAMSZ (zoologia)
CZES£AW NARKIEWICZ (botanika)
ANDRZEJ PACZOS (przyroda nieożywiona)
Recenzenci
TOMASZ BLAIK (Opole), ADAM BORATYŃSKI (Kórnik),
MAREK BUNALSKI (Poznań), ANDRZEJ CHLEBICKI (Kraków),
ANDRZEJ HUTOROWICZ (Olsztyn), LUDWIK LIPIŃSKI (Gorzów Wlkp.)
ADAM MALKIEWICZ (Wrocław), PIOTR MIGOŃ (Wrocław),
ROMUALD MIKUSEK (Kudowa Zdrój), JULITA MINASIEWICZ (Gdańsk),
Wstęp
TADEUSZ MIZERA (Poznań), KRYSTYNA PENDER (Wrocław),
ŁUKASZ PRZYBYŁOWICZ (Kraków), PIOTR REDA (Zielona Góra),
TADEUSZ STAWARCZYK (Wrocław), EWA SZCZĘŚNIAK (Wrocław),
W polskiej florze
ramienic (Charophyta)
występuje pięć z sze-
ściu rodzajów z tej
wysoko uorganizowa-
nej gromady glonów,
a mianowicie:
Chara
,
Nitella
,
Nitellopsis
,
Tolypella
i
Lychno-
thamnus
. Najbardziej
rozpowszechnionym,
nie tylko w Polsce, ale
i w całej Europie, jest
rodzaj
Chara
, którego
niektórzy przedsta-
wiciele są dość po-
spolicie znajdowani
w większości typów
zbiorników wodnych.
Gatunki z pozosta-
łych rodzajów gromady Charophyta są dużo
rzadsze.
Na terenie Dolnego Śląska, a w tym i Su-
detów, zasobność flory ramienic prezentuje się
bardzo słabo. Głównym powodem wydaje się
być brak odpowiednich siedlisk – naturalnych
zbiorników wodnych (jezior). Na przestrzeni
około 200 lat od kiedy datują się pierwsze
znaleziska ramienic na Dolnym Śląsku (B
r a u n
1876), odnaleziono tu około 17 gatunków
należących do rodzajów
Chara
,
Nitella
i
Toly-
pella
(u
r B a n i a k
2005). Do dnia dzisiejszego, na
tych samych stanowiskach zachował się jednak
niewielki procent ówcześnie notowanych
gatunków. Podobnie jest z górską częścią Dol-
nego Śląska, gdzie niezmiernie rzadki gatunek
w skali Polski –
Nitella translucens
P
e r s
. odna-
leziony przez S
c h r ö d e r a
(1921, 1926) w okolicy
Podgórzyna koło Jeleniej Góry (WRSL,BRSL;
GLM – skróty za H
o l m g r e n
i H
o l m g r e n
1998),
ANDRZEJ TRACZYK (Wrocław), WANDA M. WEINER (Kraków),
JAN ŻARNOWIEC (Bielsko-Biała)
T³umaczenie streszczeñ
(na j. niemiecki)
ALFRED BORKOWSKI
(na j. czeski)
JIØÍ DVOØÁK
Dtp
„AD REM”, tel. 075 75 222 15, www.adrem.jgora.pl
Opracowanie
kartograficzne
„PLAN”, tel. 075 75 260 77 (str. 72, 146, 148)
Druk
ANEX, Wrocław
Nak³ad
1200 egz.
Wydawnictwo
MUZEUM PRZYRODNICZEGO w JELENIEJ GÓRZE
oraz
ZACHODNIOSUDECKIEGO TO WA RZY STWA PRZYRODNICZEGO
Fot. 1.
Nitella syncarpa
(T
H u i l l
.) C
H e v a l l
. 1827 (fot. J. Urbaniak).
wyginął bezpowrotnie. Wiele innych gatunków,
w tym opisywany w niniejszej pracy
Nitella
syncarpa,
było podawanych tylko z jednego
stanowiska.
Adres redakcji:
58-560 Jelenia Góra, ul. Wolnoœci 268
tel./fax 075 75 515 06, tel. 075 75 574 00
e-mail: muzeum@muzeum-cieplice.pl
www.muzeum-cieplice.pl
Wydawca
: MUZEUM PRZYRODNICZE
w Jeleniej Górze
ISSN
1895-8109
Na ok³adce: Stawy Podgórzyńskie koło Jeleniej Góry (fot. B. Gramsz).
Fot. 2. Stanowisko
Nitella syncarpa
(fot. J. Urbaniak).
4
5
JACEK URBANIAK
Stanowisko
Nitella syncarpa
(Charophyta) w masywie Gromnika
męskich raz podzielone, rośliny dwupienne;
gametangia liczne i okryte galaretowatą otocz-
ką; oospora czarna (580
m długa i 420
m
szeroka); co pozwoliło na zakwalifikowanie
ich jako
Nitella syncarpa.
Nitella syncarpa
spotykana jest w Polsce
w różnych typach zbiorników wodnych: w głę-
bokich jeziorach, stawach i innych zbiornikach
o spokojnej wodzie jak i rowach melioracyjnych
i ciekach nizinnych o wolnym nurcie. W Sude-
tach gatunek ten był bardzo nielicznie notowa-
ny, i jak dotychczas odnaleziony jedynie przez
S
c h r ö d e r a
(1926) na Stawach Podgórzyńskich
w okolicy Jeleniej Góry. Prezentowane stano-
wisko jest drugim na przestrzeni prawie 100
lat, jakie udało się odnaleźć na terenie Dolnego
Śląska. Stwierdzono je, podobnie jak pierwsze,
w stawie, co nie oznacza bynajmniej, iż jest to
środowisko preferowane przez
Nitella syncarpa
.
Jak wspomniano wyżej, jest to jeden z typów
siedlisk, w jakich ten gatunek może występować.
Wynika to raczej z niewielkiego zróżnicowania
typów zbiorników wodnych na Dolnym Śląsku.
Stawy rybne są bowiem w całej Polsce połu-
dniowo-zachodniej największymi rezerwuarami
wody i związanych z nimi gatunków.
Nitella syncarpa
nie należy do najbardziej
zagrożonych gatunków ramienic. Według
„Polskiej czerwonej listy glonów zagrożonych
w Polsce” (S
i e m i ń S k a
1992), gatunek ten zaliczo-
ny jest do kategorii I (gatunki o nieokreślonym
statusie), choć ze względu na niewielką czę-
stość występowania w kraju powinna być zali-
czona co najmniej do kategorii R (rzadkie).
Odnalezione okazy roślin znajdują się
w prywatnej kolekcji autora.
Literatura
B
r a u n
A. 1876. Characeen (Armleuchter-Gewächse).
[w:] C
o H n
. (red.). Kryptogamen – Flora von
Schlesien, erster Band. J. U. Kern’s Verlag, Bres-
lau: 355-411.
H
o l m g r e n
P. k., H
o l m g r e n
n. H., 1998. Onwards
(continously updated), Index Herbariorum, New
York Botanical Garden, http://sciweb.nybg.org/
science2/IndexHerbariorum.asp
S
c h r ö d e r
B. 1921. Die Characeen Schlesiens. Mitt.
Märk. Mikrobiol. Ver. Berlin, 2: 57-65.
S
c h r ö d e r
B. 1926. Neue Beiträge zur schlesischen
Characeenkunde. Abh. Naturf. Ges. Görlitz,
29 (3): 52-61.
S
i e m i ń S k a
J. 1992.
Czerwona lista glonów zagrożo-
nych w Polsce. [w:] Z
a r Z y c k i
k., w
o Je w o d a
w.
& H
e i n r i C H
Z. (red.). Lista roślin zagrożonych
w Polsce (wyd.2), Instytut Botaniki im. W. Sza-
fera, PAN, Kraków: 7-19.
u
r B a n i a k
, J. 2005. Z dotychczasowych badań nad
fykoflorą ramienic (
Charophyta
) na Śląsku.
Annales Silesiae, Wrocław, 34: 25-29.
Ryc. 1.
Nitella syncarp
a w masywie Gromnika. Strzałką zaznaczono lokalizację stanowiska.
Podczas badań terenowych na Przedgórzu
Sudeckim odnaleziono nie notowane dotych-
czas stanowisko
Nitella syncarpa
. Można
zatem ten gatunek dopisać do listy aktualnych
składników flory Sudetów.
Nitella syncarpa
została znaleziona około
2 m od brzegu (dno muliste) na głębokości
1-1,5 m, w wodzie mętnej (widzialność krążka
Secchiego 0,6 m) o pH = 6,8. Przewodnictwo
właściwe wody wynosiło 360
S, twardość
9
o
d, zawartość P-PO4
4
0,5 mg/l, a zawar-
tość N-NH
4
0,06 mg/l. Rośliny rosły na dnie
pojedynczo. Oprócz
Nitella syncarpa
, na
stanowisku odnotowano także występowanie
Phragmites australis
(C
a v
.) T
r i n
., Typha latifolia
L.
, Polygonum amphibium
L. i mchu
Fontinalis
antipyretica
h
e d w
.
Zebrane okazy posiadały następujące ce-
chy: rośliny średniej wysokości (30-40 cm),
delikatne; średnica międzywęźli od 0,20 do
0,25 mm; okółki sterylnych nibyliści oraz roślin
żeńskich niepodzielone; nibyliście w okółkach
Ein Standort der Armleuchteralge
Nitella syncarpa
(T
h u i l l
.) C
h e v a l l
. 1827 (Charophyta)
im Massiv Gromnik (Kreis Strzelin)
Zusammenfassung
Die Armleuchteralge
Nitella syncarpa
(T
H u i l l
.) C
H e v a l l
. 1827 (Charophyta) gehört zu den
sehr seltenen Algen in den Sudeten. Der Fischteich im Massiv Gromnik bei dem Dorf Biały
Kościół im Kreis Strzelin (Strahlen) ist der zweite Standort dieser Alge in den Sudeten.
Die Exemplare der erwähnten Armleuchteralge wurden auf dem mulmigen Grund eines
Fischteiches in einer Tiefe von 1-1,5 m in trübem Wasser gefunden. Die Art wurde in Polen
nicht nur in stehenden, aber auch in langsam fließenden Gewässern, in Wassergräben und in
Seen gefunden. Fischteiche werden von dieser Alge in der Regel gemieden.
Opis stanowiska i wnioski
Okazy
Nitella syncarpa
(fot. 1) odnalezio-
no w 2004 roku na stanowisku znajdującym
się w administracyjnych granicach wsi Biały
Kościół w powiecie strzelińskim, w zanie-
dbanym stawie administrowanym przez PZW
– Koło Strzelin u podnóża masywu Gromnika
(fot. 2, ryc. 1). Jej obecność na tym miejscu
potwierdzono rok później, pod koniec sierpnia
2005 r.
Plik z chomika:
majkel1887
Inne pliki z tego folderu:
Atlas Motyli (pdf).rar
(9636 KB)
Przyroda_Sudetw_9_2006.pdf
(3652 KB)
Wyślepki_Fauna-Polski-t7.pdf
(12072 KB)
Widelnice_Kat-Faun-Polski-t59.pdf
(9801 KB)
Świerszcze Polski_Frag-Faun-Nr-12.pdf
(5639 KB)
Inne foldery tego chomika:
1. NOWOŚCI
Afryka HD
Alfabet polskich rzek
Australia - podróż w czasie + inne dokumenty o Australii
Bobaki. Na stepach Kazachstanu
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin