Tatry TPN 8.pdf

TATRY

TPN

Nr 2 (8)

Cena 9,90 z³ (w tym 0% VAT)

wiosna 2004

www.tatry.tpn.pl

ISSN 0867-4531 INDEX 378852

W NUMERZE:

Las tatrzañski

scenariusz pisze

Pan Bóg

Las tatrzañski

scenariusz pisze

Pan Bóg

Wielka Grañ

45 lat od pierwszego

zimowego przejcia

Wielka Grañ

45 lat od pierwszego

zimowego przejcia

Dobrodziej przyrody

rzecz

o Stefanie Cha³ubiñskim

Dobrodziej przyrody

rzecz

o Stefanie Cha³ubiñskim

To nie musia³o siê

zdarzyæ

mieræ groto³azów

w lawinie

To nie musia³o siê

zdarzyæ

mieræ groto³azów

w lawinie

DEBATA REDAKCYJNA

Przyrodnicy

kontra taternicy

TATRY

TPN

www.tatry.tpn.pl

Nr 2 (8)

Szafran spiski (krokus, Crocus scepusiensis )

to symbol tatrzañskiej wiosny. Jego kwiaty pojawiaj¹

siê w lad za topniej¹cym niegiem pokrywaj¹c ³¹ki

liliowofioletowymi kobiercami. W Tatrach szczególnie

licznie wystêpuje w Dolinie Chocho³owskiej i Kocie-

liskiej. Krokus jest endemitem zachodniokarpackim.

Ronie na ³¹kach, gdzie mo¿e utrzymaæ siê dziêki

tradycyjnemu u¿ytkowaniu koszeniu lub wypasa-

niu. Po przekwitniêciu staje siê trudn¹ do odró¿nie-

nia, niepozorn¹ trawk¹. Jego piêkny kszta³t stawa³

siê inspiracj¹ dla artystów, wszed³ te¿ do kanonu

zdobnictwa ludowego.

TATRY TPN

wiosna 2004

Pachnie wiosn¹

³oneczny poranek. Góry lni¹co bia³e, s³upek rtêci grubo

poni¿ej zera. nieg zlodzony nie skrzypi, tylko chrupie pod

nogami. Wci¹gamy g³êboko powietrze i wiemy to ju¿ nie

jest zima. Tatrzañsk¹ wiosnê najpewniej poznaæ mo¿na w³anie

po zapachu. Inne znaki bywaj¹ myl¹ce.

Koniec marca. Dolina Lejowa. nieg topi siê na potêgê, g³êbo-

kie koleiny w ¿ó³to-bia³ej mazi pe³ne wody. Wielka ka³u¿a po-

rodku drogi, nie jest zwyk³¹ ka³u¿¹. Pulsuje ¿yciem. Szare,

wodno-ziemne stworzenia z pomarañczowymi brzuszkami upra-

wiaj¹ mi³oæ. ¯abie gody kumaka górskiego.

Kwiecieñ. Siwa Polana. Kwiaty krokusów szczelnie poza-

mykane, wielkie, t³uste p³aty niegu sypi¹ siê gêsto na ledwie

co zazielenion¹ trawê. Po piêtnastu minutach ³¹ka ma kolor

rozbielonego seledynu. Po pó³ godzinie jest bia³a. Po trzech kwa-

dransach wiatr formuje ju¿ ca³kiem pokane zaspy. Zimowa

zadymka, scenografia czarno-bia³a. Tylko zapach powietrza ci¹-

gle ten sam, trudny do zdefiniowania, wymykaj¹cy siê fizyko-

chemicznemu opisowi. Tylko on ju¿ wiadczy o wionie.

Maj. Dolina Piêciu Stawów Polskich. S³oñce, du¿o wiat³a,

ciep³o. Woda z bulgotem toruje sobie drogê w rozleg³ych nie¿-

nych p³aszczyznach. Lód pêka na stawach, ods³aniaj¹c ciemn¹

g³êbiê. Próg stawiarski z Siklaw¹ wygl¹da jak krusz¹ce siê czo³o

lodowca.

Pocz¹tek czerwca. Prze³êcz Karb. Widaæ st¹d, jak na d³oni,

stromy próg pod Zadnim Stawem z wielkim p³atem niegu.

Na nim kilka kozic. Zje¿d¿aj¹ po niegu, podkurczaj¹c tylne

nogi i zaraz w kilkunastu susach wybiegaj¹ skalno-trawiastym

terenem w górê, aby powtórzyæ numer. Cz³owiek nie ma mono-

polu na zabawê.

Wiosna w Tatrach to fascynuj¹cy spektakl. Jestemy w po³o-

wie drugiego aktu. Sporo jeszcze przed nami. Wiosenny numer

Tatr nie zast¹pi prawdziwego przedstawienia w plenerze. Chce-

my tylko, aby uruchomi³ przytêpione zim¹ zmys³y. ¯eby ³atwiej

by³o odkryæ zapach wiosny w górach.

Redakcja

TATRY TPN

wiosna 2004

TATRY

TPN

Nr 2 (8)

Cena 9,90 z³ (w tym 0% VAT)

www.tatry.tpn.pl wiosna 2004

ISSN 0867-4531 INDEX 378852

Tatry

Pismo adresowane

do mi³oników Tatr

i ich przyrody

Tatrzañski Park Narodowy

Wydawca

Tatrzañski Park Narodowy

ul. Cha³ubiñskiego 42a

34-500 Zakopane

tel. (+48 18) 206 32 03

e-mail: kozica@tpn.zakopane.pl

www.tpn.pl

Wydawca

P Pr

P Projekt g

ojekt g

r af

a af

a aficzn

iczn

ojekt g

iczn

ppr

pprepr

epr

epress i pr

ess i pr

ess i produk

oduk

odukcja

cja

W numerze:

lookStudio

ul. Wielopole 17

31-072 Kraków

tel. (+48 12) 429 18 31

e-mail: lookstudio@kki.pl

www.lookstudio.pl

www.lookgaleria.pl

Rozmaitoci 612

Park w liczbach (6), Na nartach (6), Tragiczny pi¹tek (6), Warsztaty GIS (6), Zmiany w muzeum (6),

koda do testowania (6), Wstaj¹ niedwiedzie (7), Jubileusz tu¿, tu¿ (7), Tatry wewnêtrzn¹ granic¹ Unii (8),

Bruksela nie pomo¿e (8), Ekolodzy przegrali (8), Góry na wokandzie (9), Satelita nad Tatrami (9),

Natura 2000 (10), Wokó³ s¹siednich parków (10), Kolejk¹ na Babi¹ Górê? (11), Babiogórskimi cie¿kami (11),

mig³o dla Tatr (12), Z pieskiem za pazuch¹ (12)

Narciarstwo wysokogórskie 13

Zakopianka wicemistrzyni¹ wiata Maciej Krupa (13)

Z drugiej strony Tatr 1415

Przyroda Tatr Orawskich (14), Kronika (14), Jano Vernarcik (14), Otwarcie skalnego lata (15), Zorza

nad Tatrami (15), Krasy Dajamy (15)

Taternictwo 1617

Parszywa zima Artur Paszczak (16)

Wypadki górskie 1827

wistówka, Ma³a £¹ka, Rysy Adam Marasek (20), Tragedia pod Kop¹ Lodow¹ Marek Grocholski (21),

To nie musia³o siê zdarzyæ Adam Marasek (22), Spotkanie, którego nie bêdzie (26)

Przyroda 2831

Kolory wiosny Tadeusz Zwijacz (28), Tokowanie wród turystów Tomasz Zwijacz Kozica (30)

R ada r

ada r

edak

cyjna

yjna

dr Pawe³ Skawiñski

prof. Stefan Skiba

Wies³aw A. Wójcik

ada r

ada redak

edak

yjna

R edaguj¹

edaguj¹

Marek Grocholski (red. nacz.)

Zbigniew £adygin

Gra¿yna Mateja

Gra¿yna Mróz

edaguj¹

cji

ul. Cha³ubiñskiego 42a

34-500 Zakopane

tel. (+48 18) 206 32 03

w. 226 lub 229

e-mail: tatry@tpn.pl

www.tatry.tpn.pl

A dr

ddr

ddres r

es r

es redak

edak

edak cji

cji

Redakcja zastrzega sobie prawo

skracania i redagowania tekstów

oraz nadawania tytu³ów. Pogl¹dy

autorów nie zawsze pokrywaj¹ siê

z przekonaniami redakcji

i oficjalnym stanowiskiem wydawcy.

Materia³ów nie zamówionych

nie zwracamy.

TEMAT NUMERU

Nak³ad 3000 egz.

Las 3261

Scenariusz pisze Pan Bóg Tomasz M¹czka (34), ¯eby wróci³a buczyna Tomasz Skrzyd³owski (38),

Wiatr, korniki i Romowie Miroslav Jurco (40), Perpetuum mobile czyli rzecz o korniku Jan Holeksa (42),

Numer zamkniêto

16 kwietnia 2004 roku

Numer zamkniêto

PL ISSN 0867-4531

Nr indeksu 378852

TATRY TPN

wiosna 2004

Polana Chocho³owska

w kwietniu

Wysokogórska królowa Jan Chmiel (46), Im wy¿ej, tym bli¿ej Pawe³ Skawiñski (48), Las lasowi nierówny

Zbigniew Krzan (50), Kornik szuka podziemnych promieni Wies³aw Siarzewski (52), Skoruszyna i skoru-

niaki Magdalena ¯ywiec (53), Zmiany szaty rolinnej Doliny Bystrej Marcin Guzik (54), Halny jak tajfun

Marceli Marchlewski (55), By³ las Urszula Janicka-Krzywda (56), Przestrzeñ grozy Jacek Kolbuszewski (58)

Inne góry 6263

Duch Wielkiej Fatry Marek Grocholski (62)

Szko³a górska 6467

Wych³odzenie Sylweriusz Kosiñski (64)

Debata redakcyjna 6877

Przyrodnicy kontra taternicy (68)

Historia 7895

Wielka Grañ Zbigniew £adygin (78), Krwawa smuga z Koziego Krystyna Sa³yga-D¹bkowska (92),

Krywañ Ivan Bohu (94)

Ludzie tatr 9699

Dobrodziej przyrody Gra¿yna Mróz (96)

Nasi poprzednicy 100101

Jubileusz, do czego mo¿e siê przydaæ Wies³aw Siarzewski (100)

Lektury 102106

Tatry z chmur widziane (102), Tatrzañskim tropem Lidera (102), Narciarstwo bez ograniczeñ (104),

Przegl¹d prasy (105), Pozdrowienia z Karkonoszy (105), Podtatrzañskie roczniki (106)

Publicystyka 107109

Rêce precz od Tatr ks. Roman E. Rogowski (107), Rzecz o tatrzañskich resztkach totalitaryzmu

W³adys³aw Cywiñski (108)

Pierwsza strona ok³adki

Droga wspinaczkowa

Wish you were here

na Kazalnicy Miêguszowieckiej

Fot. Jakub Radziejowski

Druga strona ok³adki

Pierwsza strona ok³adki

Druga strona ok³adki

Szafran spiski ( Crocus scepusiensis )

Fot. Milan Kapusta

Druga strona ok³adki

ona ok³adki

Dolina Piêciu Stawów Spiskich

z Baraniej Prze³êczy,

w g³êbi Gierlach

Fot. Mieczys³aw Kar³owicz

ze zbiorów Centralnej

Biblioteki Górskiej PTTK

Czwarta strona ok³adki

r zecia s

zecia s

zecia str

ttr

ttrona ok³adki

ona ok³adki

Czwarta strona ok³adki

Tatry Wysokie od po³udnia,

z lewej Koñczysta i Gierlach,

w centrum S³awkowski Szczyt,

po prawej w chmurach £omnica

Fot. Milan Kapusta

Czwarta strona ok³adki

Nasze s

asze s

asze str

ttr

ttron

oon

oony int

y int

y inter

eer

eerne

nne

www.tpn.pl

www.tatry.tpn.pl

War

aar

aarunki pr

unki pr

unki pr enumer

enumer

enumeraty

aty

w int

w inter

eer

eernecie

necie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: