Mahfuz Nadżib - Opowieści starego Kairu.pdf - książki - dotadota

NADŻIB MAHFUZ

OPOWIEŚCI STAREGO KAIRU

Przełożyła Jolanta Koztowska

Państwowy Instytut Wydawniczy 1989

Obudziła się koło północy, jak zwykle, bez budzika, pod wpływem jakiegoś

wewnętrznego nakazu, który kazał jej budzić się co noc dokładnie o tej porze. Chwilę leżała

bez ruchu niepewna przebudzenia, a pod powiekami senne widzenia mieszały się z szeptami

zmysłów. Nagły niepokój, że sen, zdrajca, znowu ją ogarnie, sprawił, że potrząsnęła lekko

głową i otworzyła oczy na gęstą ciemność pokoju. Nic jej nie mówiło, która to godzina. Ulica

pod oknami pokoju sypialnego żyje aż do wschodu słońca. Hałasy z okolicznych kawiarni,

głosy ich bywalców i właścicieli sklepów dochodziły do niej zarówno wieczorem, jak i koło

północy i nad ranem. Jedynie jej głos wewnętrzny, czujny i dokładny jak wskazówka zegara,

upewniał ją, że pora się obudzić, a cisza panująca w domu mówiła, że mąż nie zapukał

jeszcze do drzwi i jego laska nie uderzyła o stopnic schodów.

Budziła się tak koło północy od wczesnych lat młodości, a zwyczaj ten przyswoiła

sobie wraz z innymi obyczajami życia małżeńskiego. Budziła się i czekała na męża, który o

tej porze wracał zwykle z nocnych libacji, i pozostawała na jego usługach, dopóki nie położył

się spać. I teraz usiadła bez wahania na łóżku, żeby przezwyciężyć pokusę ciepłego snu,

pomodliła się i wyśliznęła spod kołdry. Szukała po omacku drogi kierując się kolumnami

łóżka i okiennicami, aż znalazła drzwi i otworzyła je. Do pokoju wkradło się słabe światło

lampy stojącej na konsolce w salonie, a na suficie pojawiło się drżące kółko, odbicie

okrągłego otworu lampy, w otoczce cienia. Zabrała lampę i postawiła ją na stoliku

naprzeciwko kanapy. Światło oświetliło duży, kwadratowy, wysoki pokój z belkowanym

sufitem. Ukazały się ciemne meble, dywan

z Szirazu, duże łóżko z czterema miedzianymi kolumnami, ogromna szafa i długa

kanapa pokryta małym kilimem w różnokolorowe wzory. Podeszła do lustra i zobaczyła, że

jej kasztanowe włosy wysunęły się spod zawiązanej dokoła głowy brązowej chustki i

rozsypały nad czołem. Rozwiązała chustkę, przygładziła włosy i starannie ją znowu

zawiązała. Przetarła twarz dłońmi, jakby chcąc zetrzeć z niej resztki snu. Miała czterdzieści

lat; raczej niewysoka, wyglądała na szczupłą, ale ciało miała pełne, świeże, harmonijnej

budowy. W owalnej twarzy o delikatnych rysach i szerokim czole zwracały uwagę małe

piękne oczy ospojrzeniu słodkim i łagodnym, mały, kształtny nos rozszerzający się nieco przy

nozdrzach, usta drobne, pod nimi zaostrzony podbródek. Cerę miała jasną, świeżą, na

policzku pieprzyk o czystej, głębokiej czerni.

Narzuciła pośpiesznie szal i wyszła na maszrabijję. Przez małe okrągłe szparki w

zamkniętych okiennicach spoglądała na prawo i na lewo. Pod maszrabijją schodzą się dwie

ulice: AnNahhasina opadająca ku południowi i Bajna alKasrajni wznosząca się iku północy.

Uliczka po lewej stronie jest wąska, kręta, owinięta w ciemność gęstniejącą w jej górnej

części, na którą wychodzą okna śpiących domów, i słabnącą w dolnej, na którą padają

światełka latarek przy ręcznych wózkach, światła kawiarni, klubów i sklepów

przeciągających swoje wieczorne żyoie aż do świtu. Uliczka po prawej stronie cała tonie w

ciemności, bo nie ma tam kawiarni, a wielkie firmy handlowe wcześnie zamykają podwoje.

Wzrok przyciągają tu tylko minarety meczetów Kalawuna i Barkuka czuwające ja’k widma

olbrzymów w blasku jaśniejących gwiazd. Widok tych meczetów i uliczek towarzyszył jej

samotności przez długie dwadzieścia pięć lat, przywykła do niego i wcale nie była nim

znudzona, przeciwnie, pokochała go jak bliską osobę. Zresztą, chyba nie wiedziała nawet co

to nuda, mimo monotonnego życia, jakie wiodła.

Zaprzyjaźniła się z tym widokiem, jeszcze zanim przyszły na świat dzieci. W wielkim

domu o dwóch piętrach, na których znajdowały się duże, wysoko sklepione pokoje,

posiadającym piaszc2yste podwórze z głęboką studnią, przebywała zupełnie sama większą

część dnia i nocy. Wyszła za mąż nie mając jeszcze czternastu lat i wkrótce, po śmierci

teściowej i Starszego Pana, sama została panią tego ogromnego domu.

Miała do pomocy starą kobietę, która wraz z zapadnięciem zmroku udawała się do

swojego pokoju przy kuchni w podwórzu, zostawiając ją samą w świecie nocy pełnym

duchów i zjaw, zapadającą w drzemkę na godzinkę, to czuwającą następną, dopóki nie wróci

jej potężny mąż z przeciągającej się hulanki. Żeby się trochę uspokoić, przywykła obchodzić

przed snem dom ze służącą trzymającą lampę w wyciągniętej ręce. Rzucała uważne,

trwożliwe spojrzenia w kąty pokoi, potem zamykała mocno jeden pokój po drugim, od

pierwszego do ostatniego piętra, odmawiając przy tym zapamiętane sury Koranu, które

odpędzały złe duchy. Wchodziła wreszcie do sypialni, zamykała drzwi i szybko wślizgiwała

się do łóżka, nie przestając mamrotać wersetów Koranu, dopóki nie zmorzył jej sen. Jakże się

bała początkowo przebywania w tym domu nocami. Nie opuszczała jej myśl - znała przecież

świat dżinnów znacznie lepiej niż świat ludzi - że nie mieszka w tym domu sama, że zle

duchy muszą przecież błądzić po tych starych, ogromnych, pustych pokojach. Być może

schroniły się tu, zanim jeszcze ona się wprowadziła, może nawet zanim ujrzała światło

dzienne. Ileż to razy dochodziły do jej uszu ich szepty, ileż razy budził ją żar ich oddechów.

Odmawiała wtedy szybko AlFatihę albo AsSamadijję, albo wybiegała na maszra - bijję i

poprzez jej szpary błądziła wzrokiem po światłach wózków i kawiarni i łowiła uchem

śmiechy lub kaszel, które ją uspokajały. Potem przyszły na świat dzieci, jedno po drugim, ale

drobne, bezbronne ciałka nie odsunęły od niej lęków ani nie przyniosły spokoju. Przeciwnie,

strach jej podwoił się jeszcze, a duszę wypełniła litość dla nich i obawa, żeby nie spotkało ich

co złego. Tuliła je w ramionach i pieściła, w dzień i w nocy, otaczała pancerzem z sur, czarów

i talizmanów. Prawdziwego spokoju zaznawała dopiero wtedy, kiedy nieobecny mąż wracał z

nocnej hulanki. Czasami, kiedy była sama i usypiała dziecko lub je pieściła, chwytała je nagle

na ręce, przyciskała gwałtownie do piersi i nasłuchiwała pełna strachu i niepokoju, a potem

zaczynała krzyczeć, jakby ktoś jeszcze był w pokoju: „Zostaw nas! Nie ma tu dla ciebie

miejsca, jesteśmy muzułmanami, wierzymy w jednego Boga.”

Iw pośpiechu, żarliwie, odmawiała znowu AsSamadijję. Z biegiem czasu stałe

obcowanie z duchami sprawiło, że przestała się ich bać do tego stopnia, że nawet

przekomarzała się z nimi nie obawiając się, że przyniesie to coś złego, a kiedy poczuła koło

siebie dżinna, mówiła tonem nie pozbawionym kokieterii: „Cóż to, nie masz szacunku dla

sług Miłosiernego? Bóg stoi między nami, więc, szanowny panie, zostaw nas w spokoju.”

Prawdziwy spokój odzyskiwała jednak tylko wtedy, kiedy wracał mąż. Sama jego obecność w

domu, nawet kiedy spał, dawała poczucie bezpieczeństwa, niezależnie od tego, czy drzwi

były zamknięte, czy nie, lampa zgaszona czy zapalona.

Kiedyś, w pierwszym roku ich pożycia, przyszło jej do głowy zganić go grzecznie za

ciągłe nocne libacje. I co wtedy zrobił? Chwycił ją mocno za uszy i powiedział tonem

surowym i stanowczym: „Jestem mężczyzną, ja tu rozkazuję, nie zinoszę żadnych uwag co do

mojego zachowania, ciebie obowiązuje tylko bezwzględne posłuszeństwo, strzeż się, żebym

nie musiał cię wychowywać.” Zrozumiała z tej lekcji i innych, które po niej nastąpiły, że

zniesie wszystko, nawet obcowanie z ifritami, z wyjątkiem jego oczu płonących z gniewu na

nią. Talk, winna mu jest bezwzględne posłuszeństwo. I ‘była posłuszna. Do tego stopnia, że

nawet w duebu nie znosiła robienia mężowi wymówek /i wpoiła sobie raz na zawsze, że

despotyzm, nocne hulanki i męsikość to jedno. Z biegiem czasu zaczęła być wręcz dumna ze

wszystkiego, cokolwiek doznała od męża, czy było to przykre, czy radosne, i w każdych

okolicznościach pozostawała posłuszną, uległą i kochającą żoną. Ani dnia nie żałowała

wyboru takiego postępowania. Jaikąikolwiek chwilę życia przywoływała w pamięci, widziała

w niej tylko dobro i radość, a strachy i smutki, które pojawiały się nieraz przed jej oczami jak

puste zjawy, zasługiwały tylko na uśmiech politowania. Bo czyż mąż nie przeżył z nią

dwudziestu pięciu lat, czyż nie dał jej dzieoi, źrenicy jej oka, i domu darzonego dobrem i

błogosławieństwem boiżym, i żyoia dostatniego i szczęśliwego? A wszystkie ifrity

przeminęły tak, jak każda noc przemijała w końcu w spokoju i żaden z nich nigdy nie

wyciągnął ręki do niej ani do jej dzieci, nigdy nie zrobił im nic złego, jedynie przekomarzał

się z nimi i żarty sobie z nich stroił. Nie ma więc powodu do narzekań i chwała, największa

chwała Bogu, który swoim zrządzeniem uspokoił jej srece, a swoim miłosierdziem

ustabilizował jej życie. Nawet tę chwilę oczekiwania, która wyrywała ją z błogiego snu i

Mahfuz Nadżib - Opowieści starego Kairu.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: