Bodhidharma - Kazania tłum z języka angielskiego Michał Fostowicz-Zahorski.pdf - Bodhidharma - morefaya2006

Bodhidharma

Kazania

Tłum. z języka angielskiego

Michał Fostowicz - Zahorski

WSTĘP

Buddyzm pojawił się W Chinach 2000 lat temu. Już w 65 n.e. odnotowuje się istnienie

wspólnoty buddyjskiej pod cesarskim patronatem w północnej części prowincji Kiag-su,

nieopodal miejsca urodzenia Konfucjusza, a pierwsi mnisi przybyli prawdopodobnie sto lat

wcześniej. Od tego czasu dziesiątki tysięcy mnichów z Indii i Centralnej Azji podróżowały

do Chin drogą morską i lądową, lecz żaden z tych, którzy przynosili nauki Buddy nie miał

tak wielkiego wpływu jak Bodhidharma.

Za życia znany tylko w ścisłym gronie uczniów, Bodhidharma jest patriarchą milionów

buddystów zen i adeptów kung fu. Stał się postacią wielu legend. Między innymi

przypisuje mu się sprowadzenie do Chin herbaty. By nie zasypiać podczas medytacji odciął

sobie powieki, które upadając na ziemię, zamieniły się w herbaciane krzewy. Od tego czasu

herbata stała się napojem znanym nie tylko wśród mnichów na całym Wschodzie. Zgodnie

z tą tradycją artyści niezmiennie przedstawiają Bodhidharmę z wytrzeszczonymi,

pozbawionymi powiek oczami.

Jak zazwyczaj w wypadku legend, niemożliwością jest oddzielić fakty od zmyślenia. Daty

jego życia są niepewne, istnieją buddyjscy uczeni wątpiący nawet w jego istnienie.

Jednakże, ryzykując, że piszę o kimś, kto nigdy nie istniał, naszkicowałem jego ewentualną

biografię, wykorzystując najwcześniejsze zapisy oraz własne przeświadczenia, by stworzyć

jakieś tło dla przypisywanych mu kazań.

Bodhidharma urodził się około roku 440 w Kanczi, stolicy południowo-indyjskiego

księstwa Pallawa. Był z urodzenia braminem, trzecim synem króla Simhawarmana. W

młodości przeszedł na buddyzm i następnie otrzymał instrukcje w dharmie od Pradżnatary,

którego jego ojciec zaprosił ze starożytnego buddyjskiego kraju Magadha. To również

Pradżnatara polecił Bodhidharmie wybranie się do Chin. Ponieważ droga lądowa była za-

blokowana przez Hunów, a Pallawa posiadała handlowe powiązania z Południową Azją,

Bodhidharma wyruszył okrętem z pobliskiego portu Mahaballipuram. Po opłynięciu

wybrzeża Indii i Półwyspu Malajskiego, co zajęło około trzech lat, dotarł w końcu do

południowego wybrzeża Chin w roku 475.

W tamtym czasie kraj dzieliły dynastie Wei na północy i Liu Sung na południu. Taki

podział rozpoczął się w trzecim wieku i trwał aż do ponownego zjednoczenia przez

dynastię Siu pod koniec szóstego wieku. Właśnie w tym okresie podziału i konfliktów

buddyzm hinduski przekształcił się w buddyzm chiński, z większym podkreśleniem

medytacji i właściwości magicznych przez wojowniczą północ, a upodobaniem do

filozoficznych dyskusji i intuicyjnego odkrywania zasad przez bardziej intelektualne

południe.

Kiedy Bodhidharma przybył do Chin, pod koniec piątego wieku, istniało mniej więcej

2000 buddyjskich świątyń z 6 000 mnichów na Południu. Na północy spis ludności z 477

zarejestrował 6 500 świątyń i blisko 80 000 mnichów. W niecałe pięćdziesiąt lat później

kolejny spis przeprowadzony na Północy podniósł te liczby do 30 000 świątyń i 2 000 000

mnichów, czyli około 5 procent całej populacji. Niewątpliwie zostało tam włączonych wielu

ludzi próbujących uciec przed podatkiem, poborem do armii lub poszukujących protekcji

świątyni z innych, niereligijnych powodów, oczywiste jest jednak, że buddyzm

rozpowszechnił się wśród zwykłych ludzi żyjących na północy od rzeki Jangcy. Podczas gdy

na Południu jego oddziaływanie ograniczało się do wykształconej elity co najmniej do

szóstego wieku.

Po wylądowaniu w porcie Nanhai, Bodhidharma prawdopodobnie odwiedził kilka

ośrodków buddyjskich na Południu i rozpoczął naukę języka chińskiego, jeśli nie zdołał

tego dokonać wcześniej podczas swojej drogi z Indii. Zgodnie z ,,Przekazaniem lampy”,

dziełem Tao-yuana zakończonym w 1002, Bodhidharma przybył na Południe dopiero w

520 i został zaproszony do stolicy w Czienkang na spotkanie z cesarzem Wu z dynastii

Liang, sukcesora Liu Sung. W czasie tego spotkania cesarz zapytał o zasługi płynące z

poświęcenia na rzecz religii, na co Bodhidharma przedstawił mu doktrynę pustki. Cesarz

nie zrozumiał więc Bodhidharma odszedł. Wcześniejsze zapisy nie odnotowują jednak

takiego wydarzenia.

W każdym razie Bodhidharma przekroczył Jangcy – jak powiada legenda, używając

pustej trzciny - i osiedlił się na Północy. Początkowo przebywał w pobliżu północnej

stolicy Wei o nazwie Pingczeng. Kiedy cesarz Hsiao-wen przenosił swoją stolicę w 494 do

Lojangu, położonego na północnym brzegu rzeki Lo, większość mnichów zamieszkujących

okolice Pingczeng udała się w ślad za nim i prawdopodobnie był tam również

Bodhidharma. Zgodnie z ,,Dalszymi żywotami wzorowych mnichów” Tao-hsuana, których

pierwszy szkic powstał w 645, Bodhidharma wyświęcił mnicha o imieniu Sheng-fu.

Kiedy stolica została przeniesiona do Lohangu Sheng-fu przewędrował na Wschód.

Ponieważ takie wyświęcenie normalnie wiązało się z trzyletnim okresem praktycznego

terminowania, Bodhidharma powinien był znajdować się na północy już około 490 i

dobrze znać język chiński.

Kilka lat później w 496 cesarz rozpoczął budowę świątyni Szaolin na górze Sung w

prowincji Honan na północny wschód od Lojang. Świątynia ta została zbudowana dla

innego mistrza medytacji, pochodzącego z Indii, a nie dla Bodhidharmy. Ale, podczas kiedy

różni mistrzowie zen przewijali się przez tę świątynię W ciągu 1500 lat, Bodhidharma jest

jedynym, którego buddyjscy historycy kojarzą z tym miejscem. Tu właśnie na zachodnim

wierzchołku Shao-shih, należącym do góry Sung, Bodhidharma miał spędzić dziewięć lat

na medytacji, siedząc przed ścianą jaskini oddalonej o milę od świątyni. Szaolin w

późniejszym czasie stał się sławny z treningu mnichów w kung-fu, a Bodhidharma jest

honorowany jako nauczyciel również tej sztuki. Pochodząc z Indii niewątpliwie uczył

swoich uczniów jakichś form jogi, jednak żadne wczesne zapisy nie wspominają by nauczał

jakichś ćwiczeń, czy sztuki walki.

W roku 500 Lojang był jednym z największych miast na świecie z ponad półmilionową

liczbą ludności. Kiedy cesarz Hsuan-wu zmarł w 516, a kontrolę nad rządem przejęła

wdowa po nim, cesarzowa Ling, jednym z jej pierwszych zarządzeń była budowa świątyni

Jung-ning. Wzniesienie tej świątyni, z wysoką na 400 stóp pagodą, prawie opróżniło

cesarski skarbiec. Zgodnie z opisem świątyń Longu sporządzonym w 547 przez Jang

Hsuan-czih, złote wiatrowe kuranty zawieszone wzdłuż okapów świątyni mogły być

słyszane z odległości trzech mil, a iglicę pagody można było dostrzec nawet z dystansu

trzydziestu mil. Relacja Janga zawiera również komentarz odnośnie mnicha z Zachodu,

zwanego Bodhidharmą, jak się wyraził - najbardziej postawnego spośród znanych mu

ludzi. Ponieważ świątynia była zbudowana po 516, a została spalona w 554, Bodhidharma

musiał przebywać w stolicy około 520. Wczesne relacje mówią, że podróżował on po

okręgu Lojang, wyruszając i powracając zależnie od pory roku. Jednakże w stolicy musiał

mieszkać w świątyni Jung-ming. Nie należy jej mylić ze świątynią Jung-ning, została

zbudowana parę lat wcześniej, na początku szóstego wieku, przez cesarza Hsuan-wu jako

kwatera dla zagranicznych mnichów. Przed masową ewakuacją miasta podczas klęski

dynastii Wei w 534, według istniejących relacji, świątynia przyjmowała ponad 5000

mnichów z krajów nawet tak odległych jak Syria.

Mimo tak wielkiej popularności buddyzmu w Chinach, Bodhidharma znalazł tylko paru

uczniów. Poza Szeng-fu, który przeniósł się na południe wkrótce po wyświęceniu, jedyni

uczniowie, których się wymienia to Tao ju i Hui-k'o, którzy mieli być uczniami Bodhidharmy

przez pięć do sześciu lat. Wspomina się, że Tao-ju rozumiał Drogę ale nigdy nie nauczał. To

Hui-k'o Bodhiddharma powierzył szatę i miskę swojej linii oraz zgodnie z relacją Tao-

hsuana, kopię przekładu Gunabhadra Sutry Lankavatara. W kazaniach tutaj przełożonych,

jednakże, Bodhidharma cytuje przeważnie sutry Nirwana, Awatamsaka i Wimilakirti, nie

używając terminologii charakterystycznej dla Lankavatara. Być może więc, to Hui-k'o a nie

Bodhidharma opierał się w większym stopniu na tej sutrze.

Tao-juan pisze W ,,Przekazaniu lampy", że wkrótce po udzieleniu przekazu swojej linii

Hui-k'o Bodhidharma zmarł w 528, piątego dnia dziesiątego miesiąca, otruty przez

zazdrosnego mnicha. Znacznie wcześniejsza biografia napisana przez Tao-hsuana mówi

tylko, że zmarł on na brzegu rzeki Lo, nie wspominając daty ani przyczyny śmierci. Zgodnie

z Tao-juanem szczątki Bodhidharmy zostały pochowane koło Lojangu w świątyni Tinglin na

górze Niedźwiedziego Ucha. Dodaje on, że trzy lata później pewien urzędnik spotkał

Bodhidharmę idącego poprzez góry Środkowej Azji. Niósł kij, na którym powieszony był

pojedynczy sandał i poinformował urzędnika, że wraca do Indii. Relacja o tym zdarzeniu

wzbudziła ciekawość mnichów, którzy w końcu postanowili otworzyć grób. Ale wewnątrz

był jedynie pojedynczy sandał i od tego czasu Bodhidharma zawsze jest przedstawiany z

kijem i zawieszonym na nim jednym sandałem.

Wraz z zamordowaniem cesarza Hsiao-wu w 554, północna dynastia Wei podzieliła się

na linię wschodnią i zachodnią, a Lojang został wzięty szturmem. Ponieważ potężna

rodzina Ko ze Wschodu znana była z popierania buddyzmu, wielu mnichów żyjących w

Lojang włącznie z Hui-k'o, przeprowadziła się do stolicy wschodniej prowincji Jeh. Tam

prawdopodobnie Hui-k'o spotkał T'an-lina. T'an-lin pracował najpierw w Lojang potem w

Jeh, pisząc przedmowy i komentarze do nowych przekładów buddyjskich sutr. Gdy spotkał

Hui-k'o, zainteresował się podejściem Bodhidharmy do buddyzmu i dodał krótką

przedmowę do ,,Wstępu do praktyki”. W przedmowie tej pisze, że Bodhidharma przybył z

południowych Indii i po przybyciu do Chin znalazł jedynie dwóch wartościowych uczniów,

Hui-k'o i Taoju. Pisze również, że Bodhidharma nauczał medytacji przed ścianą i czterech

praktyk opisanych we ,,Wstępie”.

Jeśli to jest wszystko, co wiemy o Bodhidharmie, dlaczego więc jest on najbardziej

sławny spośród milionów mnichów, którzy studiowali i nauczali dharmy w Chinach?

Przyczyną jest to, że tylko jemu jednemu przypisuje się zasługę przeniesienia zen do tego

kraju. Oczywiście zen, jako medytacja, był nauczany i praktykowany przez szereg stuleci

przed pojawieniem się Bodhidharmy. A wiele z tego, co powiedział on odnośnie doktryny

zostało już powiedziane wcześniej - przez Tao-szenga chociażby sto lat wcześniej. Ale

podejście Bodhidharmy do zenu było wyjątkowe. Jak powiada on w tych kazaniach:

,,Widzenie własnej natury jest zenem. Nie myślenie o czymkolwiek jest zenem. Wszystko co

robisz jest zenem.” Podczas gdy inni widzieli zen jako oczyszczenie umysłu albo etap na

drodze do stanu buddy, Bodhidharma zrównuje go ze stanem buddy - a stan buddy z

umysłem, codziennym umysłem. Zamiast nakazywać uczniom oczyszczać umysły, kieruje

ich ku kamiennej ścianie, ku poruszeniom tygrysów i żurawi, ku pustej trzcinie płynącej w

poprzek Jangcy, ku pojedynczemu sandałowi. Zen Bodhidharmy był zenem mahajany a nie

hinajany - mieczem mądrości, a nie poduszką do medytacji. Jak czynili to inni mistrzowie,

zapewne on również ćwiczył swoich uczniów w dyscyplinie, medytacji i doktrynie, lecz

używał miecza, otrzymanego od Pradżnatary, by odcinać ich umysły i czynić wolnymi od

Bodhidharma - Kazania tłum z języka angielskiego Michał Fostowicz-Zahorski.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: