ZAGROŻENIA BIOLOGICZNE W OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW KOMUNALNYCH
Ścieki w oczyszczalni ścieków ZGK w Przechlewie to głównie wody zużyte w wyniku działalności człowieka oraz wody opadowe pochodzące z opadów deszczu i topnienia śniegu.
Ścieki ze względu na ich pochodzenie dzielimy na:
1. komunalne (bytowo-gospodarcze) – pochodzące z gospodarstw domowych, budynków gospodarczych, miejsc użyteczności publicznej(szpitali ,szkół, restauracji) oraz małych zakładów rzemieślniczo-usługowych
2. przemysłowe –powstające w czasie procesów technologicznych w zakładach przemysłowych
3. opadowe – są to wody opadowe spływające i zbierane z powierzchni zabudowanych lub terenów o trwałej, nieprzepuszczalnej nawierzchni (miast, terenów przemysłowych, dróg parkingów).
W zależności od pochodzenia ścieki mają różny skład jakościowy. Ścieki komunalne zawierają dużą ilość zawiesin (odchody, wydzieliny błon śluzowych ludzi i zwierząt, odpadki produktów spożywczych), związków organicznych (białka, tłuszcze, cukry) i nieorganicznych (związki biogenne, np. azot, potas). Ilość i rodzaj ścieków przemysłowych zależy od rodzaju przedsiębiorstwa, technologii produkcji i ilości zużywanej wody. W skład ścieków przemysłowych wchodzą zanieczyszczenia organiczne (białka, węglowodany, tłuszcze, oleje, żywice, barwniki, fenole, produkty naftowe, detergenty, pestycydy) i nieorganiczne (zasady, kwasy, metale ciężkie, chlor, siarkowodór, jony siarczanowe, chlorkowe, azotanowe, fosforanowe, węglanowe, amonowe).Ścieki opadowe mogą zawierać aerozole obecne w powietrzu, zanieczyszczenia uliczne (piasek, liście, produkty ropopochodne).
Ze względu na dużą szkodliwość biologiczną ścieków, zarówno komunalnych, jak i przemysłowych, przed odprowadzeniem do rzek powinno się je poddawać oczyszczeniu w oczyszczalni.
Proces oczyszczania ścieków składa się z dwóch podstawowych etapów – mechanicznego i biologicznego. Podczas pierwszego etapu większe zanieczyszczenia zawarte w ściekach zatrzymywane są kolejno na kratach, sitach, piaskowniku, osadnikach wstępnych i odtłuszczalnikach. Skutkiem tego etapu oczyszczania jest usunięcie ze ścieków zanieczyszczeń unoszonych – papierów i resztek żywności oraz piasku i innych zanieczyszczeń mineralnych, zawiesin łatwo opadających oraz tłuszczu i olejów.
W drugim etapie oczyszczania ścieków usuwane są pozostałe zanieczyszczenia – zawiesiny trudno opadające i substancje rozpuszczone (białka, tłuszcze, węglowodany).Oczyszczanie następuje metodą biologiczną w komorach z osadem czynnym, którego głównym składnikiem są bakterie i pierwotniaki.
Ścieki przemysłowe na ogół nie stanowią zagrożenia sanitarno-epidemiologicznego, gdyż nie zawierają bakterii chorobotwórczych. Wyjątek mogą stanowić ścieki z zakładów przemysłu spożywczego i zakładów utylizacji odpadów. Mogą one zawierać chorobotwórcze drobnoustroje w różnych postaciach (wegetatywnej i zarodnikowej). Ścieki komunalne mogą zawierać szkodliwe czynniki biologiczne i stanowić zagrożenie sanitarno-epidemiologiczne dla pracowników oczyszczalni. Szczególnie niebezpieczne pod względem mikrobiologicznym są ścieki pochodzące ze szpitali, sanatoriów, oddziałów leczniczych, jednak takie do oczyszczalni ścieków w Przechlewie nie trafiają.
Pracownicy oczyszczalni ścieków są narażeni na szkodliwe czynniki biologiczne:
Ø wirusy (gatunki z rodzaju polio, Coxsackie, ECHO, Rotawirusy, Adenowirusy, Norwalk oraz HAV, HIV i HCV),
Ø bakterie (np.: Escherichia, Proteus, Yersinia, Pseudomonas,Micrococcus,Salmonella spp, Legionella spp.,Mycobacterium spp.),
Ø grzyby (Aspergillus spp., Candida spp.,Cryptococcus spp., Penicillum spp., Cladosporium spp.,Alternaria spp.,Geotrichum spp.,Scopurialopsis brevicaulis)
Ø pasożyty.
Ścieki komunalne stanowią środowisko, w którym występują szkodliwe czynniki biologiczne (wirusy, bakterie, grzyby, pierwotniaki, robaki – formy dojrzałe, jaja i cysty) oraz produkty ich rozpadu (endotoksyny, glukany). Niektóre mikroorganizmy są eliminowane w procesie tlenowego oczyszczania ścieków. Znaczne ich ilości przechodzą jednak do osadów ściekowych, gdzie mogą przeżywać od kilku do kilkudziesięciu dni, a w niektórych przypadkach nawet do kilku lat, zachowując swoją wirulentność. Czas przeżywalności mikroorganizmów w ściekach i osadach ściekowych jest na tyle długi, że stanowią one potencjalne zagrożenie dla pracowników podczas całego procesu odbioru i oczyszczania ścieków. Narażenie pracowników na czynniki biologiczne może nastąpić: drogą inhalacyjną poprzez wdychanie bioaerozolu powstającego w procesie oczyszczania (np. grzyby – Scopula-riopsis brevicaulis wywołujący alergiczny nieżyt oskrzeli) drogą pokarmową wraz ze skażonym biologicznie pokarmem (np. Salmonella spp.), drogą dermalną przez wniknięcie do organizmu drobnoustrojów poprzez uszkodzoną skórę (np. laseczka zgorzeli gazowej).
Wyróżnia się cztery grupy szkodliwych czynników biologicznych występujących w oczyszczalniach komunalnych wirusy, bakterie, grzyby, robaki pasożytnicze przewodu pokarmowego.
Ø Wirusy stanowią istotne zagrożenia będące częstą przyczyną chorób i dolegliwości pochodzenia zawodowego. Wśród wirusów przeważają infekcyjne gatunki z rodzaju polio (choroba Heinego-Medina), Coxsackie (zapalenie spojówek, zapalenie mięśnia sercowego), ECHO (zapalenie opon mózgowych), Rotawirusy (stany zapalne żołądkowo-jelitowe),Adenowirusy (nieżyty nosa i gardła), Norwalk (stany zapalne żołądkowo-jelitowe) oraz HAV (wirusowe zapalenie wątroby typu A), HIV (zespół nabytego braku odporności) i HCV (wirusowe zapalenie wątroby typu C). Jednym z najbardziej niebezpiecznych schorzeń wywołanych przez wirusy, których źródłem mogą być ścieki, jest wirusowe zapalenie wątroby. Wirusy te są odporne na czynniki chemiczne i fizyczne, a zakażenie następuje drogą pokarmową (WZWA) lub przez uszkodzoną skórę (WZWB, WZWC).
Ø Bakterie stanowią bardzo zróżnicowaną grupę czynników biologicznych, zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym. Mogą powodować infekcje, zatrucia i symptomy alergii u pracowników oczyszczalni. Do najczęściej spotykanych rodzajów bakterii należą: ziarniaki (Micrococcus), liczne pałeczki (głównie z rodzaju Pseudomonas i Escherichia,Proteus, rsinia), laseczki z rodzaju Bacillus ,gronkowce, paciorkowce oraz ziarniaki Gram-ujemne (Acinatobacter). Większość bakterii nie stanowi zagrożenia zdrowotnego w normalnych warunkach środowiskowych, czyli przy niskich stężeniach tych mikroorganizmów, jednak część z nich wykazuje właściwości chorobotwórcze, alergizujące lub toksyczne. Wśród gatunków patogennych przeważają gronkowce hemolizujące (Staphylococcusaureus), paciorkowce hemolizujące (Streptococcus faecalis, Streptococcus pneumonice), Helicobacter pylori, Legionella pneumophilai Salmonella spp.. Szczególne ...
zanka97