Tluszczowce i lipidy.doc

Tłuszczowce i lipidy

Grupa związków organicznych nierozpuszczalnych w wodzie.

1.      Tłuszczowce proste

a)     Lipidy niehydrolizujące

n      Kwasy tłuszczowe

n      Lipidy izoprenowe – terpeny i pochodne

n      Alkaloidy sterydowe

n      Glikozydy sterydowe

n      Sterydy

n      Karotenoidy

n      Połączenia terpenów z chinonami

b)     Estry proste

n      Woski

n      Tłuszcze właściwe

n      Ceramidy

n       

2.      Tłuszczowce złożone

a)     Fosfolipidy

b)     Glikolipidy

Monoterpeny

Występują w olejkach eterycznych, pełnią funkcję zapachową.

1. Mentol – zapach mięty, efekt chłodzenia

         dezynfekuje, łagodzi, działa przeciwświądowo

2. Kamfora – zapach kamfory, pozyskiwana z drewna Kamforowca Cinnamonum camphora

3. Azuleny – barwne substancje (zielone, niebieskie, fioletowe)

         działanie dezynfekujące, bakteriobójcze, przeciwzapalne, ściągające, obkurczające naczynia krwionośne

Inne: geraniol, linalol, nerol, pinen, limonen, cytral, terpinen

Półtoraterpeny (Seskwiterpeny)

1. Farnezol – zapach konwalii,

         Działanie dezodoryzujące i bakteriostatyczne

2. Bisabolol (składnik olejku rumiankowego)

         działanie przeciwzapalne, częsty składnik kosmetyków do skóry wrażliwej

Diterpeny

1. Kwasy żywiczne – występują w żywicy drzew iglastych i pozyskanej z niej terpentynie o kalafonii.

n      Kwas abietynowy

n      Kwas pimarowy

Triterpeny

1. Skwalen – naturalny składnik płaszcza tłuszczowego skóry

         działanie bakteriobójcze, grzybobójcze

         w celach kosmetycznych pozyskiwany z ryb i roślin

         częściej stosowany jest skwalan – stabilniejszy chemicznie, wykazuje działanie zmiękczające, hamuje przed TEWL oraz zwiększa przenikanie innych składników aktywnych

2. Saponiny

3.      Witaminy z grupy D

4. Sterydy roślinne, zwierzęce, np. cholesterol
5. Kwas azelainowy – działanie lecznicze w preparatach antytrądzikowych
6. Kwas ursolowy – występuje np. w rozmarynie, mięcie, lawendzie, oregano, tymianku.

n      działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne

n      poprawa stanu skóry i włosa

n      poprawa struktury kolagenu – zwiększenie sprężystości i elastyczności skóry

n      działanie rozjaśniające

Sterydy

1. Cholesterol – składnik błon komórkowych, sebum, cementu międzykomórkowego

o       Emolient

o       Poprawa wchłaniania innych składników

o       Kosmetyki dla skóry dojrzałej i odwodnionej, suchej

o       Odżywki do włosów

Cholesterol + wazelina (parafina) + alkohole lanolinowe à euceryna (baza do kremów)

2.      Hormony płciowe

Estrogeny stymulują rozwój tkanki skórnej, zmniejszają aktywność gruczołów łojowych, zwiększają grubość warstwy podstawnej naskórka

Źródło: wyciąg z łożyska (placenta), fitohormony

3. Kwas azjatykowy – regeneracja skóry, pobudzanie produkcji kolagenu

4.      Prowitamina D3 (7-dehydroksycholesterol)

5.      Niektóre azuleny

6. Fitosterole (sterydy roślinne)

Tetraterpeny (Karotenowce)

z     b-Karoten – zapewnia prawidłowy wzrost naskórka, reguluje proces złuszczania, przyspiesza gojenie, chroni przed UV

z     Barwniki roślinne

    Karoteny – pomarańczowe

    Karotenoidy (ksantyny, ksantofile) – żółte, czerwone

ŹRÓDŁA: Nagietek lekarski, Marchew zwyczajna, Jarząb pospolity, Głóg, Dzika róża, czerwone glony

Politerpeny

z     Kauczuk, Gutaperka - Substancje gumiaste – baza dla masek kosmetycznych.

Chinony

1. Chlorofil – pozyskiwany głównie z pokrzywy, nagietka, lucerny

o       działanie przeciwzapalne, łagodzące,

o       barwnik

2.      Juglon – brązowo – zielony pigment z liści i łupin orzecha włoskiego

         Stosowany w samoopalaczach i do nietrwałego barwienia włosów

3.      Henna – sproszkowane liście krzewu Lawsonia inermis

         lawson – kolor miedziano – czerwony

         w hennie kosmetycznej stosowany z dodatkiem reng – sproszkowane liście indygowca (kolor niebieski) lub solami Cu, Ag, Bi (kolor czarny)

4.      Szikonina – czerwony barwnik

5.      Ubichinon

6.      Tokoferole (wit. E), Filochinony (wit. K)

7.      Kwas kojowy

Źródła pozyskiwania terpenów

Olejki eteryczne – substancje otrzymywane z aromatycznych części roślin. Są to wonne i lotne mieszaniny węglowodorów, alkoholi, aldehydów i ketonów.

Balsamy – wydzieliny roślin (głównie drzew) będące naturalnymi roztworami żywic w olejkach eterycznych

Żywice – wydzieliny niektórych roślin, mieszaniny wieloskładnikowe (związki aromatyczne, kwasy, alkohole, estry, węglowodory)

o       działanie przeciwzapalne, ściągające, antyseptyczne.

Najczęściej stosowana jest żywica sosnowa pozyskiwana z Sosny pospolitej.

Balsam peruwiański

Substancja otrzymywana z kory drzew amerykańskich, charakteryzują się zapachem waniliowym.

z     działanie przeciwzapalne i dezynfekujące

z     stosowany w kosmetykach do pielęgnacji ciała i rąk

z     przemysł perfumeryjny

Zbyt duże stężenie balsamu może dawać uczulenia i podrażnienia naskórka.

Styraks

Żywica benzoesowa pozyskiwana z kory gałązek Styrakowca wschodniego.

z     r-r alkoholowy stosowany w preparatach na pleśniawki jamy istnej - działanie przeciwzapalne.

z     przemysł perfumeryjny – dostarcza składników zapachowych, np. kwas cynamonowy, wanilinę.

Mirra

Wonna żywica otrzymywana z balsamowca mirry (Commiphora abyssinica).

z     działanie dezynfekujące,

z     kosmetyki do pielęgnacji jamy ustnej,

z     przemysł perfumeryjny – zapachy orientalne.

Kamfora

Pozyskiwana z tzw. drewna kamforowego, dostarcza olejku kamforowego oraz kamfory naturalnej.

z     stymulacja mikrokrążenia,

z     działanie ściągające, odwadniające, odkażające,

z     działanie znieczulające i chłodzące,

z     przemysł perfumeryjny – dostarcza składników zapachowych

z     szerokie zastosowanie w kosmetyce.

Gumożywica Olibanum (kadzidło)

Otrzymywana z kadzidłowca Cartera.

z     pozyskiwany głównie olejek eteryczny – zastosowanie w przemyśle perfumeryjnym – nuty egzotyczne i orientalne

Bursztyn

Skamieniała żywica drzew iglastych

z     działanie uszczelniające naczynia,

z     działanie zmiękczające, nawilżające.

Substancje zapachowe pochodzenia zwierzęcego

1. Ambra – patologiczna wydzielina kaszalotów, główny składnik to ambreina
2. Wydzieliny gruczołów płciowych

z     Piżmo – pozyskiwana z gruczołów Piżmowca

z     Cybet – wydzielana z gruczołów Kota abisyńskiego

z     Kastoreum – wydzielina gruczołów bobrów syberyjskich i kanadyjskich.

Są to bardzo silne, intensywne zapachy, które nabierają przyjemnego zapachu po rozcieńczeniu. Oprócz nadawania zapachu, również skutecznie go utrwalają – fiksatory.

Syntetyczne odpowiedniki: ambreina, muskon, egzalton, Ladanum, olibanum

WOSKI

Mieszanina węglowodorów, które w temperaturze pokojowej są ciałami stałymi.

• Emolienty – zmiękczanie i wygładzanie naskórka,
• Emulgatory – tworzenie bardzo stabilnych emulsji,
• Kosmetyka kolorowa – szminki, ołówki, sztyfty.

1.      Woski naturalne (pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego)

2.      Woski mikrokrystaliczne (kopalne)

3.      Woski syntetyczne

Woski pochodzenia zwierzęcego:

         Wosk pszczeli

         Olbrot

         Lanolina

...