Łado.doc

(17 KB) Pobierz

Łado

Niebiański bóg mocarz, pan słońca, ognia i ładu. Czczony także pod imionami Swarożyc i Dadźbóg. Dawca światła słonecznego - koniecznego do sprawienia urodzaju. Swoim ciepłem roztapia zimowe śniegi. Umożliwia tym samym zasiewy pól, a jeśli zajdzie taka potrzeba rozpoczęcie zaplanowanych wcześniej działań wojennych. Wspiera wtedy wiernych mu władców i wojowników obdarzając ich odwagą i triumfem. Również patron ładu, prawa i umów małżeńskich. W Boże Narodzenie witany jako Bożyc - rodzący się młody ogniowy bóg. Według kronik staropolskich jest bogiem młodszym od Jasza (w relacji Jowisz - Mars), a więc bezpośrednim wykonawcą jego woli, przejmującym jego moce oraz imiona. Łado wraz z boginią Ładą-Lelą jest patronem małżeństwa i zakochanych. Na wiosnę ku ich czci odbywa się procesja i taniec z mieczami, często wykonywany wyłącznie przez dziewczęta. Obrzęd ten zapewnia obfitość przyszłych plonów. W najstarszych przekazach Łado wymieniany jest zawsze jako pierwszy, co może odzwierciedlać szczególną cześć jaką w Polsce oddawano słońcu (uznawane za oko boga i witane modlitwą). Święty i najważniejszy symbol Łado to krzyż. Jego święte zwierzęta to biały rumak i witający słońce kogut. Drzewo poświęcone Ładzie to dąb (w polskich wierzeniach ludowych dąb to najważniejsze drzewo słońca), a miejsca jego byłych świątyń to między innymi Łysa Góra oraz Skałka w Krakowie, gdzie znana jest relacja o świątyni pogańskiej oraz wezwanie św. Michała (w inkulturacji zwykle zastępujący bogów solarno-ogniowych, podobnie jak św. Piotr z mieczem).


Źródła historyczne:

- Koźmińczyk (1405-1412), (bóstwo Lado/Lada).
- Statua provincialia (1420), (Lado).
- Sermones Cunradi (1423), (Lado).
- Postilla Husitae przed (1450) (Alado).
- Glosa przy S.Adalberti (vita ~1450), (Alado).
- Roczniki Długosza (1455), (bóg Lyada/Łada jako odpowiednik rzymskiego Marsa).

Powiązania:

- Okrzyk "Łado!" na cześć triumfujących wodzów i określenie męża wojownika (L.Kolankiewicz).
- Imiona solarnego boga: Dadźbog (1414) i Daćbóg (1461-96) występują w mazowieckim rodzie Ładziców herbu Łada.
- Centralny element polskich herbów Łada i Pobóg to krzyż równoramienny i podkowa symbolizująca kosmiczną górę.
- Symbolika nawiązująca do herbu Łada widoczna jest na wizerunku boga Jarowita oraz na denarze Mieszka.
- Dosłowne nawiązanie do herbu Łada/Pobóg widoczne jest na tamgach ludów Wielkiego Stepu oraz starożytnych pieczęciach perskich, a identyczny krzyż pojawia się na wyobrażeniach greckich, skandynawskich i celtyckich.
- Wmurowane pozostałości (świątyni pogańskiej) w kościół farny w Sierpcu (symbol Łada/Pobóg, ogniowy kogut, koło-krzyż) to najprawdopodobniej święte żarna, por. żarna świątynne w Pustynnej nad Dnieprem (B.Rybakow).
- Porzekadło ludowe "Gdzie nasz kogut pochodzi, tam się żytko urodzi!", por. kogut jako emblemat boga Mitry (G.Niedzielski) i kogut wskazujący na symbol Łada/Pobóg w Sierpcu.
- Św. Wit z wezwania kościoła farnego w Sierpcu jako młodzieniec (dodatkowo związany z ogniem/roztopionym ołowiem) odpowiada młodemu bóstwu solarno-ogniowemu.
- Łada lub Król jako partner królowej Ljelji w serbskim i chorwackim tańcu z mieczami - co ważne Koźmińczyk poświadcza taki taniec dla Polski (L.Kolankiewicz).
- Łado czyli również "ładzący" jako zaprowadzający (również militarnie) porządek prawny/polityczny.
- W polskich wierzeniach ludowych dąb to najważniejsze drzewo poświęcone słońcu (J.Bartmiński) (por. dąb poświęcony Apollinowi i ogniowy św. Michał w koronie dębu w legendach polskich).
- W polskich wierzeniach ludowych słońce to patron umów, małżeństwa i zakochanych (J.Bartmiński) (por. bóg Mitra), podobnie ogniowy św.Michał którego w Polsce do XVIII wieku proszono o udane zamążpójście (por. powyższe znaczenia imienia Łada).
- Didis Lado to jeden z najważniejszych bogów bałtyjskich (L.Kolankiewicz).
- Aulad, perski heros solarno-ogniowy, między innymi strzegący zasiewów (G.Niedzielski).

 

Zgłoś jeśli naruszono regulamin