Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

Polityka ochrony zdrowia

              Powszechne pojecie zdrowia, rozumiane jest jako „stan żywego organizmu, w którym wszystkie funkcje przebiegają prawidłowo.”(1)

              Zdrowie jest to stan pełnego fizycznego, umysłowego, społecznego samopoczucia, nie tylko sama obecność choroby lub niedołęstwa. Zdrowie definiowane jest jako pełnia dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak choroby lub lekarstwa. Zdrowie w ujęciu medycznym i prorodzinnym rozumie się jako zasób energii biologicznej umożliwiający fizjologiczne funkcjonowanie ustroju (fizyczny, psychiczny rozwój), rozmrażanie się wychowywanie potomstwa. Ochrona zdrowia wyraża się w zabezpieczeniu przed zniszczeniem, uszczerbkiem, na jego osłonie, opiece służącej zachowaniu stanu pełnego fizycznego, umysłowego i społecznego samopoczucia.

Polityka ochrony zdrowia jest immanentną dziedziną polityki społecznej, zorganizowaną działalnością państwa oraz współpracujących organizacji na rzecz pełnego zaspokojenia potrzeb zdrowotnych społeczeństwa.

              Zdrowotność społeczeństwa, czyli „ogólny stan zdrowotności społeczeństwa i jego poszczególnych grup” jest ściśle związana ze sprawnością funkcjonowania:

·         systemu opieki lekarskiej,

·         systemu ochrony człowieka przed szkodliwym działaniem środowiska naturalnego,

·         systemu oddziaływania na ogólną i zdrowotną kulturę człowieka.     

Ochrona zdrowia polega na realizacji zadań :

1.    Profilaktyka

-         postępowanie higieniczne umacniające zdrowie,

-         działanie zapobiegawcze, zmniejszenie skutków choroby,

-         przywracanie utraconych funkcji,

2.    Leczenie

-         zapobiegające rozwojowi choroby,

-         ograniczające chorobę,

-         rehabilitację,

3.    Opieka medyczno – społeczna

-         nad upośledzonymi fizycznie,

-         nad upośledzonymi psychicznie,

-         nad nieuleczalnie chorymi.

Polityce społecznej w zakresie ochrony zdrowia, a szczególnie dla identyfikowania i oceny zdrowotności, służy stosowanie statystycznych mierników.

·         Wskaźniki negatywne:

-         zapadalność na choroby – stosunek liczby masowych zachorowań na daną do liczby osób narażonych na ryzyko zachorowalności w przyjętym czasie,

-         chorobowość – stosunek liczby chorych na daną chorobę do liczby ludności na określonym obszarze w przyjętym czasie, 

-         śmiertelność – stosunek liczby do zgonów z powodu danej choroby do liczby chorych na tę chorobę w przyjętym czasie, na określonym obszarze,

-         umieralność – stosunek liczby zgonów do liczby ludności na danym obszarze w określonym czasie.

·         Wskaźniki pozytywne :

-         przeciętne dalsze trwanie życia,

-         wyniki badań ciężaru ciała, wzrostu dzieci,

-         liczba porad, zabiegów, wizyt lekarskich, stopień wyposażenia w sprzęt szpitali , przychodni,

-         wyniki badań zanieczyszczeń środowiska,

-         skala szczepień, badań diagnostycznych,

-         spożycie dóbr i usług, wykształcenie.

Na uwarunkowania zdrowia składaj się czynniki:

·         biologiczne – genetyczne, predyspozycje wrodzone , cechy systemu immunologicznego, fizjologiczne, anatomiczne,

·         zachowania jednostki- zwyczaje dietetyczne, palenie tytoniu, picie alkoholu, narkotyki, kultura w ruchu komunikacyjnym,

·         środowisko psychospołeczne – status społeczny i ekonomiczny, podatność na reklamę i modę,

·         środowisko: promieniowanie, hałas, niebezpieczne odpady,

·         zachowania – przestrzeganie diety, aktywność fizyczna rozładowywanie napięć i stresów,

·         służba zdrowia – dostępność i akceptacja opieki, organizacja opieki, jakość opieki.

W systemie finansowania ochrony zdrowia występuje pięć podstawowych typów:

TYPY FINANSOWANIA OCHRONY ZDROWIA

SYSTEMY

MIESZKALNE

KAPITACJA

OPŁATY ZA USŁUGI

BUDŻET

LOKALNY

BUDŻET

GLOBALNY

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: A. Koronkiewicz , Systemy finansowania ochrony                        zdrowia. Warszawa 1994, s. 6

Rynkowy system ochrony zdrowia zakłada rozwiązania wariantowe.

Wolny rynek charakteryzuje się brakiem pośrednictwa tzw. osoby trzeciej pomiędzy pacjentem a dostarczycielem usługi, pacjent decyduje o nabyciu konkretnego świadczenia medycznego. Prywatne ubezpieczenie zdrowotne polega na istnieniu specjalnych instytucji ubezpieczenia zdrowotnego ,które za opłaconą składkę  pokrywają koszty leczenia. Ubezpieczenie  zdrowotne  w systemie ubezpieczeń społecznych zakłada przymusowe ubezpieczenia zdrowotne wynikające z istnienia ustawowego obowiązku ubezpieczenia i opłacenia  składek.

Państwowy system zaopatrzenia  polega  na finansowaniu usług medycznych ze środków pochodzą z budżetu państwa, a w istocie – z podatków ogólnych. Nie występuje w nim idea solidaryzmu społecznego, ani powiązanie wysokości płaconego podatku i wielkości środków otrzymywanych przez służbę zdrowia. Cechą jego jest to, że państwo zapewnia bezpłatne lub płatne usługi, dysponenci otrzymują środki finansowe na potrzeby zdrowotne określonych osób i zarządzają nimi niezależnie od państwa.

              Ubezpieczenie zdrowotne jest to system organizacji zapewniający ubezpieczonym i członkom ich rodzin określone świadczenia lecznicze oraz środki materialne w przypadku zaistnienia zdarzeń losowych. Skuteczność systemu ubezpieczeń zdrowotnych zależy od zakresu podmiotowego ( rodzaj świadczonych usług ) i podmiotowego ( osoby objęte świadczeniami ).

Ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym wprowadza system oparty na zasadach :

·         powszechność i obowiązkowość ubezpieczenia

·         solidaryzmu społecznego

·         samodzielność kas chorych będących, jako osoby prawne, podmiotem prawa cywilnego

·         gwarancji państwa dla bezpieczeństwa ubezpieczonych

·         kontraktowania świadczeń jako podstawy stosunków między kasami chorych a zakładami świadczącymi usługi zdrowotne

·         składki ubezpieczeniowe kompensowanej z podatku dochodowego od osób fizycznych poprzez pobieranie na poczet tego podatku zaliczek

Świadczenia z ubezpieczenia zdrowotnego ( Art. 31) są następujące:

1.    zdrowotne służące zachowaniu, przywracaniu, poprawy i promocji zdrowia oraz ratowaniu życia, badania, porady, zabiegi lekarskie, badania diagnostyczne, leczenie, rehabilitacja, opieka pielęgnacyjna, szczepienia ochronne i planowe działania zapobiegawcze,

2.    orzekanie o stanie zdrowia,

3.    opieka nad kobietą w okresie ciąży, porodu, połogu, opieka prenatalna nad płodem i noworodkiem,

4.    w zakresie stomatologii,

5.    zaopatrzenie w materiały medyczne i leki,

6.    zaopatrzenie w materiały ortopedyczne i środki pomocnicze,

7.    lecznictwo uzdrowiskowe,

8.    opiekuńczo lecznicze,

9.    przewozy środkiem transportu sanitarnego,

Dla usprawnienia działania wdrażanego systemu konieczne są działania o charakterze naprawczym, a przede wszystkim dotyczące :

·         bazy informacyjnej,

·         lepszej wiedzy i umiejętności kas chorych, które powinny pracować na rzecz pacjenta.

              Restrukturyzacja systemu i wzrost udziału sektora prywatnego w produkcji świadczeń zdrowotnych oraz założenie, że przyczyni się to do zwiększenia efektu zdrowotnego na jednostkę ponoszonych nakładów powinny być traktowane z ostrożnością, gdyż w wielu wysokorozwiniętych krajach widać, że publiczna forma organizacji świadczeń zdrowotnych zdecydowanie przewyższa prywatną.

              Samorządy regionalne w większości są właścicielami szpitali, z czym wiąże się odpowiedzialność za ich funkcjonowanie. Ponieważ instytucje te nie posiadają na ten cel wystarczających środków, a nadzieje na to, że szpitale same wypracują środki na swój rozwój są nie realne, za najlepsze rozwiązanie w tej sytuacji uznaje się ich prywatyzację.

              Współczesna polityka społeczna musi rozwiązać problem „koszyka świadczeń” w zakresie ochrony zdrowia. Jest to niebywale trudnym problemem, przede wszystkim dla tego, że występuje, nie tylko w ostatnich latach brak równowagi miedzy zapotrzebowaniem na świadczenia a możliwościami ich zaspakajania. Aby uniknąć stosowania nie efektywnych rozwiązań, systemy ochrony zdrowia uciekają się do prywatyzacji części świadczeń w rezultacie takich rozwiązań sektorowi na których spoczywa wysiłek zaspokojenia potrzeb zdrowotnych, przypada rola wprowadzenia różnych ograniczeń w celu utrzymania równowagi systemu.

              Krytyczne oceny reform ochrony zdrowia, odnoszące się do skuteczności świadczenia usług, stwarzają możliwość usprawniania procesów i wypracowania modelu osiągania standardów socjalnych, istniejących w państwach Unii Europejskiej.

Nowy, wprowadzony w 1999 roku w wyniku reformy, system opieki zdrowia, w opinii społecznej, i to nie tylko pacjentów, jest postrzegany jako wyjątkowo wadliwie zbudowany i takoż funkcjonujący, niespełniający  zapewnień składanych przez reformatorów, a tym bardziej oczekiwań społeczeństwa.

              Politycy społeczni, przedstawiciele nauki dociekający źródeł niepowodzeń podejmują próby udzielania odpowiedzi dotyczących sposobów wyjścia z tego stanu, wskazując na cele, którym powinny służyć pożądane rozwiązania. Celami tymi powinny być:

·               zwiększenie poczucia bezpieczeństwa obywateli w sytuacji choroby,

·               powstrzymanie tempa wzrostu tak zwanych kosztów utopijnych, czyli wykreowanego    przez reformę marnotrawstwa,

·               zapewnienie profesjonalnego zarządzania środkami publicznymi przeznaczonego na  opiekę zdrowotną,

·               zwiększenie znaczenia w tworzeniu regulacji i w nadzorze systemu zdrowotnego tzw. regulacji korporacyjnych – roli profesjonalistów medycznych.

              W celu zapewnienia prawidłowej gospodarki finansowej systemu powszechnych ubezpieczeń społecznych , opartej na środkach pochodzących ze składki będącej daniną publiczną niezbędna jest nowelizacja ustawy finansowej, co może wiązać się z podniesieniem składki na ubezpieczenia  społeczne. W sferze profesjonalizacji zarządzania wielce pożądanym wydaje się być określenie jednolitych kryteriów dotyczących kwalifikacji, którymi należy kierować się przy wyborze członków rad i obsadzaniu stanowisk  dyrektorów kas oraz ich zastępców do spraw medycznych.

              Za pożądane w zarządzaniu finansami publicznymi, uznaje się przyśpieszenie prywatyzacji opieki zdrowotnej, wprowadzenie koordynacji opieki zdrowotnej za pomocą stawek kapitacyjnych, zarządzania publicznym opieki zdrowotnej przez firmę zarządzającą pochodzącą z wyboru .

              Dla podstawy zdrowotności społeczeństwa Unii Europejskiej realizowana jest wspólna polityka zdrowotna której podstawy prawne zostały uregulowane w Traktacie z Maastricht , a następnie konkretyzowane w decyzjach , dyrektywach Rady Europy.

              Wśród wspólnotowych rozwiązań program „Zdrowie publiczne” dotyczy zdrowia publicznego i skierowany jest na lepszą ochronę zdrowia społeczeństwa Wspólnot poprzez :

·         zwalczanie tytoniu,

·         narkotyków,

·         walkę z rakiem,

·         likwidacje hałasu,

·         pola magnetycznego,

·         źródeł wibracji,

·         przeciwdziałanie wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym.

LITERATURA:

1.    Frączkiewicz A. „Polityka ochrony zdrowia” Warszawa 1983

2.    Podolski K.; Turnowiecki W. „Polityka społeczna” Gdańsk 1997

3.    Golinowska S. „Polityka społeczna państwa w gospodarce rynkowej” Warszawa 1994

7