Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:
- podstawowe pojęcia z polityki społecznej;
- doktryny i modele polityki społecznej;
- system zabezpieczenia społecznego;
- przyczyny kryzysu i kierunki reformy ubezpieczeń społecznych i ochrony zdrowia;
- zadania pomocy społecznej;
- polityka społeczna wobec niepełnosprawnych, ludzi starszych, rodzin specjalnej troski;
- społeczne aspekty rynku pracy – problem bezrobocia;
- społeczne koszty transformacji;
- polityka społeczna w innych krajach.
CEL DYDAKTYCZNY PRZEDMIOTU:
Wiadomości: poznanie zakresu zainteresowania polityki społecznej i jej zadań wynikających ze zmian zachodzących w gospodarce i społeczeństwie;
Umiejętności: identyfikowanie celów polityki społecznej oraz wzajemnych uwarunkowań pomiędzy sferą gospodarczą a społeczną.
SŁOWA KLUCZNOWE:
Polityka społeczna,
Poziom i jakość życia,
System zabezpieczenia społecznego,
Bezrobocie,
Zjawiska patologii społecznej.
LITERATURA:
1) Zadania społeczne. Red. Z. Pisz, AE Wrocław 1999
2) Zabezpieczenie społeczne. Red. Z. Pisz, AE Wrocław 1998
3) Golinowska St.: Polityka społeczna w gospodarce rynkowej, PWE 1994
4) Czasopisma:
- „Polityka społeczna” – miesięcznik;
- „Praca i zabezpieczenie społeczne” – miesięcznik.
ZALICZENEI PRZEDMIOTU:
Egzamin z całości przedmiotu.
1. Polityka społeczna (PS) jako działalność praktyczna oraz dyscyplina naukowa
2. Zakres przedmiotowy polityki społecznej
3. Cele polityki społecznej
4. Interdyscyplinarność polityki społecznej
5. Doktryny jako system wartości polityki społecznej
6. Modele polityki społecznej
7. Podmioty polityki społecznej
8. Zmiany w polityce społecznej po roku 1989
Ad 1. PS jako działalność praktyczna oraz dyscyplina naukowa
Geneza – polityka społeczna – działalność praktyczna i dyscyplina naukowa, jest kategorią historyczną, powstałą w II poł. XIX w. w ustroju kapitalistycznym.
1) Rozwój kapitalizmu zaostrzył istniejące sprzeczności między interesami klas;
2) Zjawisko industrializacji wywołało negatywne skutki – narastały problemy społeczne;
3) Zmieniająca się rzeczywistość rodziła potrzebę naukowego wyjaśnienia procesów przemian.
Jest wiele definicji polityki społecznej, choć istota ta sama.
& J. Rosner’a: polityka społeczna to działalność państwa i organizacji społecznych w dziedzinie kształtowania warunków bytu i pracy, zmierzająca do optymalnego zaspokojenia indywidualnych i społecznych potrzeb ludności.
& K. Szuberta: polityka społeczna to celowe oddziaływanie państwa, związków zawodowych i innych organizacji na istniejący układ stosunków społecznych zmierzające do poprawy warunków bytu i pracy szerokich warstw ludności, usuwanie nierówności społecznych oraz podnoszenie kultury życia.
& K. Secomski: polityka społeczna – jako działalność jej podmiotów - zmierza do najbardziej efektywnego wykorzystania środków materialnych w celu podniesienia poziomu życia ludności oraz rozbudowy infrastruktury społecznej.
Definicja Rosner’a i Szuberta są do siebie podobne, definicja Secomskiego podkreśla aspekt ekonomiczny.
Wszystkie definicje PS ukazują ją jako działalność praktyczną (ujęcie praktyczne).
- Jako działalność praktyczna PS obejmuje swoim zasięgiem zadania opiekuńcze (osłonowe) skierowane do grup ekonomiczne najsłabszych, a z drugiej strony – zapobieganie powstawania zagrożeń tj. prognozowanie zmian.
- Jako dyscyplina naukowa (drugi aspekt) – bada społeczno-ekonomiczne problemy związane z działalnością mającą na celu zaspokojenie potrzeb człowieka, rozpoznanie prawidłowości i zależności występujących w organizacji tej części procesu gospodarczego. Zajmuje się ona też diagnozowaniem bieżącej sytuacji socjalnej, wyjaśnia genezę, wskazuje możliwości-perspektywy rozwiązań itp.
Def.: PS jako nauka – jest zobowiązana do badania, we współdziałaniu z innymi dziedzinami nauki, warunków bytu i pracy społeczeństwa między innymi pod kontem ustalenia ich wpływu na rozwój gospodarczy oraz zapobiegania lub ograniczania zagrożeń związanych z tym rozwojem.
Ad 2. Zakres przedmiotowy PS
- powinien odpowiadać ludzkim potrzebom, może być rozpatrywany w kategoriach teoretycznej lub praktycznej działalności.
Kategorie teoretycznej działalności:
o analiza zmieniających się bieżących potrzeb;
o badanie stopnia zaspokojenia potrzeb;
o prognozowanie rozwoju potrzeb
Kategorie praktycznej działalności:
o celowe, racjonalne, zgodne z zasadami sprawiedliwości społecznej wykorzystanie środków materialnych i niematerialnych do zaspokojenia tych potrzeb.
Potrzeby odpowiadające PS:
1. praca zgodna z kwalifikacjami – polityka zatrudnienia
2. zapewnienie odpowiedniego dochodu z pracy – polityka zatrudnienia
3. bezpieczne i higieniczne warunki pracy – polityka zatrudnienia
4. ochrona zdrowia – polityka zdrowotna
5. odpowiednie warunki mieszkaniowe
6. możliwość wypoczynku i kulturalnego rozwoju w czasie wolnym od pracy.
Sfery zainteresowań PS:
1. warunki życia ludności (materialne, pozamaterialne)
2. stosunki międzyludzkie (w środowisku pracy, zamieszkania itp.)
3. struktura społeczna (wyrównywanie różnic społecznych)
Sfery zainteresowań wg Supińskiej:
1) praca
2) dobrobyt
3) kultura społeczna
4) ład społeczny
Ad 3. Cele PS jako działalności są następujące:
I. wyrównywanie warunków życia i pracy poprzez zaspokojenie potrzeb ludności w różnym wieku, optymalnie w danych warunkach;
II. tworzenie równego dostępu w korzystaniu z obywatelskich praw;
III. usuwanie nierówności społecznych (ochrona ekonomicznie i socjalnie najsłabszych grup ludności);
IV. kształtowanie stosunków społecznych (organizowanie postępu społecznego w skali mikro i makro);
V. asekurowanie przed ryzykami życiowymi;
VI. zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa socjalnego;
VII. zwalczanie i zapobieganie patologii społecznej.
(Interdyscyplinarność – korzystanie z dorobku innych nauk)
Polityka społeczna wyłoniła się z ekonomii w II połowie XIX w. – „córka ekonomii”, miała realizować poprawę warunków życiowych najsłabszych grup społecznych.
Występują zależności pomiędzy polityką społeczną a polityką ekonomiczną (gospodarczą), (następuje sprzężenie zwrotne) – polityka ekonomiczna dostarcza określonych środków dzielonych przez PS, które przyczyniają się do rozwoju gospodarczego (np. kursy dla bezrobotnych).
Polityka społeczna powiązana jest również z innymi dziedzinami naukowymi i wykorzystuje uzyskane wiadomości z tych nauk, tzn.:
Powiązania:
- ze statystyką [analiza zjawisk w oparciu o dane statystyczne i przy pomocy statystycznych interpretacji],
- z historią [w ramach PS poszukuje się pewnych prawidłowości, sięga się do historii aby poznać istniejące rozwiązania],
- z aksjologią – nauka o wartościach [wartościowanie rzeczywistości społecznej, równość, sprawiedliwość społ.],
- z socjologią [wykorzystywanie technik badań],
- z demografią [uzyskiwanie pierwotnych danych ze społeczności].
II. KATOLICYZM
III. SOCJALIZM
IV. KONSERWATYZM
Funkcje doktryn:
1) Demaskują i oceniają dolegliwości życia społecznego (zbiorowego);
2) Konstruują programy poprawy istniejącej rzeczywistości;
3) Wprowadzają ład w chaos społeczny i regulują stosunki międzyludzkie,
4) Odgrywają rolę przewodnika wyznaczającego cele i kierunki działania;
5) Prowadzą do zjawiska rozpowszechniania w społeczeństwie danych systemów wartości (np. idei sprawiedliwości społecznej, równości, solidarności, samodzielności).
Doktryna ta charakterystyczna jest dla ustroju kapitalistycznego, w okresie wolnej konkurencji.
Opiera się na zasadach:
- wolności jednostki,
- własności prywatnej,
- bogacenia się,
- elastyczności ról życiowych.
Liberałowie podkreślają, że człowiek nieskrępowany w swej inicjatywie dąży do zaspokojenia swoich ambicji (do samorealizacji), czyli do max zysku i min. Strat.
Państwo powinno spełniać rolę stróża nocnego, a jego ingerencja może ograniczać elastyczność jednostki lub ją ubezwłasnowolnić.
Realizowana jest tu polityka empiryczna :
- polega na rozwiązywaniu bieżących problemów;
- jej celem nie jest przeprowadzenie z góry założonych zmian w istniejącym w istniejącym ustroju lecz uzyskanie w jego ramach doraźnych efektów rozwiązujących istniejące napięcia;
- jest rozwiązywana przede wszystkim na poziomie stosunków ekonomicznych, pozostaje w ścisłym związku z ekonomicznymi możliwościami państwa;
- liberalizm odrzuca jakąkolwiek ingerencję państwa, państwo nie może ingerować w politykę pracy i politykę społeczną;
- regulacje siłami rynkowymi;
- ustawodawstwo socjalne jest bezcelowe, bo to obciążenie kosztami Skarbu Państwa;
- nierówności społeczne są złe, lecz w drodze ewolucji mogą zostać usunięte np. przez progresję podatkową;
- PS powinna wynikać z życia, a nie powinna być realizowana w oparciu o odgórne założenia.
Doktryna ta odpowiada socjalistycznej gospodarce rynkowej.
W ustroju tym możliwa jest interwencja państwa w życie społeczne, w mechanizm ryn...
stary_hipis