Detroit 1763.pdf
(
5398 KB
)
Pobierz
WSTĘP
„CZARNE WAMPUMY GŁOSZĄ WOJNĘ”,
CZYLI CO O WOJNIE PONTIAKA NAPISANO PO POLSKU
Jedynym dziełem w języku polskim, poświęconym
w całości tak zwanej wojnie Pontiaka
1
jest książka
profesora Jana Szczepańskiego pod tytułem
Czarne wam
pumy głoszą wojną
. Napisana została przed blisko pięć
dziesięciu laty w oparciu o klasyczną pracę amerykań
skiego historyka Francisa Parkmana
History of the Con
spiracy of Pontiac.
Pisząc swą książkę profesor Szcze
pański korzystał również z
Das Grenzerbuch
Friedricha
von Gagern, która ukazała się u nas trzydzieści osiem
lat temu w pięknym przekładzie pani Lidii Zacharskiej
pod tytułem
Prawdziwe życie Skórzanej Pończochy
, a jeden
z jej rozdziałów „Pontiak prowadzi wojnę” mówi o in
teresujących nas wydarzeniach.
Cenię sobie pamięć profesora Szczepańskiego, gdyż był
bodaj jedynym w Polsce rzetelnym propagatorem historii
i kultury Indian północnoamerykańskich, po mistrzowsku
łączącym posiadaną wiedzę z niezwykle lotnym piórem,
czego nigdy nie potrafili dokonać interesujący się u nas tą
1
Znana w historiografii amerykańskiej również jako powstanie
Pontiaca (Pontiac’s Uprising) i konspiracja Pontiaka (Pontiac’s Conspiracy);
wszystkie te określenia nie odpowiadają w pełni prawdzie.
tematyką współcześni mu i potomni. Niemniej, pisząc swą
książkę, w sprawach ściśle historycznych oparł się tylko na
Parkmanie (z którego pełnymi garściami czerpał też von
Gagern) bez uwzględnienia nowszych badań amerykańskich
historyków, a w szczególności Howarda H. Peckhama.
Parkman pisał swe dzieła o indiańskich wojnach XVII
i XVIII wieku dla pokolenia Amerykanów wychowywanych
na romantycznych powieściach Jamesa Fenimore Coopera,
wolnych już od grozy najazdów Indian, o których dziadowie
opowiadali mrożące w żyłach krew historie, zafascynowa
nych odnajdywanymi na rodzinnych polach i łąkach cmen
tarzyskami i grotami strzał. Fascynacji tej uległ również
Parkman, toteż pisał w duchu iście cooperowskim. Nie
znaczy to jednak, że nie zasługuje on na zaufanie. Wręcz
przeciwnie, Parkman był niestrudzonym badaczem, po
trafiącym dotrzeć do wielu ludzi, których dziadowie czy
rodzice znali Pontiaka lub osoby z nim związane. Często
bezkrytycznie podchodził do ich informacji, ale też nie
miał powodu im nie wierzyć. Przede wszystkim nie mógł
jednak dotrzeć do wszystkich materiałów, jakie znalazły
się później w angielskich, francuskich, amerykańskich czy
kanadyjskich archiwach. Tak na przykład bezcenną kore
spondencję takich osobistości lat sześćdziesiątych XVIII
wieku jak generałowie wojsk brytyjskich Jeffery Amherst
i Thomas Gage odnaleziono dopiero w latach dwudziestych
XX wieku, a pewne papiery królewskiego pełnomocnika
do spraw Indian Williama Johnsona w roku 1957.
Czytelnik
Czarnych wampumów
, a tym samym dzieła
Parkmana, dostrzeże bez trudu różnice między tamtymi
książkami, a tą, którą trzyma w ręce. Polegają one głównie
na ocenie przyczyn i skutków indiańskiej wojny z lat
1763-1765, zwanej niezbyt trafnie wojną Pontiaka i na
ocenie roli, jaką odegrał w niej ów wielki przywódca.
Zabraknie tu także wielu dramatycznych scen, w jakie
obfitują narracje Parkmana i Szczepańskiego, ale Czytelnik
nic na tym nie straci, gdyż prawdziwe wydarzenia w niczym
nie ustępują dramaturgią wymyślonym czy też wyolb
rzymionym przez informatorów Parkmana. Ich bohaterowie,
a wśród nich oczywiście Pontiak, tylko zyskają na swym
odbrązowieniu.
Książkę tę mogłem napisać tylko dzięki korespondencji
z najwybitniejszymi historykami i antropologami z Kanady
i Stanów Zjednoczonych parającymi się tą tematyką i nad
syłanym przez nich materiałom. Należą do nich nieodżało
wani William J. Eccles, Howard H. Peckham i Clinton A.
Weslager oraz Colin G. Calloway, Ian K. Steele i cztery
wspaniałe kobiety, którym mą książkę zadedykowałem:
LaVerne H. Clark, Olive P. Dickason, Liz G. Dulany
i Nancy O. Lurie. Wszystkim im dzięki za okazaną pomoc
i serce, a Liz Dulany z Wydawnictwa Uniwersytetu Illinois
również za benedyktyński trud wyszukiwania tak dawno
nie wznawianych dzieł jak pamiętniki Alexandra Henry’ego,
jeńca Odżibuejów z 1763 roku.
Plik z chomika:
piotr.warrior
Inne pliki z tego folderu:
Samhorodek-Komarów 1920.pdf
(18470 KB)
Lepanto 1571.pdf
(5915 KB)
Detroit 1763.pdf
(5398 KB)
Verdun 1916.pdf
(6429 KB)
Kulikowe Pole 1380.pdf
(4370 KB)
Inne foldery tego chomika:
Biafra
Gazety Wojenne
Historia Polski
Historia powszechna
III Rzesza
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin