Cele edukacyjne
Wspomaganie umiejętności porozumiewania się i wprowadzanie uczniów w świat kultury przez:
a) kształcenie sprawności mówienia, słuchania, czytania i pisania w zróżnicowanych sytuacjach komunikacyjnych prywatnych i publicznych, a zwłaszcza ważnych dla życia w państwie demokratycznym i obywatelskim; rozwijanie zainteresowania uczniów językiem jako składnikiem dziedzictwa kulturowego,
b) ujawnianie zainteresowań, możliwości i potrzeb oraz językowych i czytelniczych umiejętności uczniów po to, aby wyznaczać stosowne dla nich cele, dobierać treści i materiały, projektować odpowiednie działania gwarantujące skuteczność edukacji,
c) rozbudzanie motywacji czytania i rozwijanie umiejętności odbioru dzieł literackich i innych tekstów kultury, także audiowizualnych, a przez nie przybliżanie rozumienia człowieka i świata; wprowadzanie w tradycję kultury narodowej i europejskiej,
d) uczenie istnienia w kulturze, przede wszystkim w jej wymiarze symbolicznym i aksjologicznym, tak by stawała się wewnętrzną i osobistą własnością dziecka.
Treści nauczania
Treści nauczania powinny być podporządkowane funkcji wspierającej wypowiadanie się, bez konieczności posługiwania się definicjami.
a) Pojęcia nadawcy i odbiorcy, sposoby rozpoznawania intencji wypowiedzi (np. pytam, odpowiadam, informuję, proszę).
b) Właściwości opowiadania, opisu, dialogu oraz prostych form użytkowych.
c) Wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, w tym zdania i równoważniki zdań.
d) Związki wyrazów w zdaniu, w tym rola podmiotu i orzeczenia.
e) Odmienne i nieodmienne części mowy oraz podstawowe kategorie fleksyjne.
f) Związki znaczeniowe między wyrazami.
g) Budowa słowotwórcza wyrazów.
h) Rodzaje głosek.
i) Akcent wyrazowy, intonacja.
j) Pojęcia: fikcja literacka, świat przedstawiony, nadawca, odbiorca, podmiot mówiący, narracja, przenośnia, rytm.
k) Różnice między językiem potocznym a językiem literatury oraz językiem regionu.
l) Terminy: bohater, wątek, akcja, autor, narrator, epitet, porównanie, wyraz dźwiękonaśladowczy, rym, zwrotka, refren, baśń, opowiadanie, powieść, proza, poezja.
m) Terminy związane z przekazami ikonicznymi, radiem, telewizją, filmem, teatrem, prasą.
Osiągnięcia
1. Mówienie:
a) do rzeczywistych i wyobrażonych słuchaczy, z przejrzystością intencji, z uwzględnianiem różnorodnych sytuacji, ról i kontaktów międzyludzkich (oficjalnych i nieoficjalnych),
b) na temat otaczającej rzeczywistości, własnych zainteresowań, literatury, innych (niewerbalnych i mieszanych) tekstów kultury,
c) na temat zaobserwowanych zjawisk językowych (przy użyciu elementarnej terminologii językoznawczej wprowadzanej zależnie od możliwości uczniów),
d) z precyzją znaczeniową, ze świadomością emocjonalnego nacechowania wypowiedzi oraz próbami ich oceny (zwłaszcza etycznej),
e) płynne, z poprawną i wyraźną artykulacją oraz dykcją, akcentowaniem, intonacją, pauzowaniem i tempem (w tym wygłaszanie tekstów z pamięci).
2. Słuchanie:
a) uważne i ze zrozumieniem,
b) rozmaitych wypowiedzi, w różnych celach i sytuacjach,
c) z rozróżnianiem mowy i tła akustycznego w przekazach audiowizualnych.
3. Czytanie:
a) głośne i wyraziste, z uwzględnieniem zasad kultury żywego słowa,
b) ciche ze zrozumieniem,
c) różnych rodzajów tekstów z uwzględnianiem celu (np. informacja, przeżycie, perswazja itp.).
4. Pisanie:
a) tekstów kierowanych do różnych adresatów i w różnych celach,
b) w związku z potrzebami codziennej komunikacji, ekspresji własnych doznań, z literaturą i tekstami kultury wysokiej oraz masowej,
c) w różnych prostych formach,
d) z troską o kompozycję (plan, tytuł, akapit), sprawność stylistyczną oraz poprawność gramatyczną, interpunkcyjną i ortograficzną, a także estetykę tekstu.
5. Odbiór tekstów kultury:
a) z dążnością do odkrywania ich dosłownego, przenośnego i symbolicznego sensu,
b) z uwzględnieniem obserwacji swoistości ich tworzywa,
c) ze wskazywaniem na różne elementy świata przedstawionego,
d) z odróżnianiem fikcji artystycznej od rzeczywistości,
e) z próbami określania funkcji różnych elementów tekstu przy użyciu odpowiedniej terminologii (wprowadzanej zależnie od możliwości uczniów),
f) z wykorzystaniem różnych kontekstów,
g) z uwzględnieniem odrębności regionalnej i etnicznej.
Kaacha91