Dostojewski Fiodor - Bracia Karamazow.pdf - Ebooki Obyczajowe,klasyka,młodzieżowe,bajki - j.nowak59

FIODOR DOSTOJEWSKI

BRACIA KARAMAZOW

(Tłumaczył Aleksander Wat)

Annie Grigoriewnie Dostojewskiej

Zaprawdę, zaprawdę mówię wam: Jeśli ziarno pszeniczne wpadłszy w

ziemię nie obumrze, samo zostawa; lecz jeśli obumrze, wielki owoc

przynosi.

Ewang. św. Jana, XII, 24

OD AUTORA

Przystępując do życiorysu mojego bohatera, Aleksego Fiodorowicza Karamazowa, odczuwam

niejakie zakłopotanie. Bo i w rzeczy samej: chociaż Aleksego Fiodorowicza nazywam moim

bohaterem, wiem przecież sam, że Aleksy Fiodorowicz nie jest wcale człowiekiem wybitnym, toteż

przewiduję nieuniknione pytania w rodzaju: czymże wyróżnia się ów Aleksy Fiodorowicz, żeś go

pan sobie pasował na bohatera? Co właściwie zdziałał? Kto o nim wie i co? Czemuż to ja,

czytelnik, mam tracić czas na poznawanie faktów z jego życia?

Ostatnie pytanie jest najfatalniejsze, ponieważ mam na nie tylko jedną odpowiedź: „Może

sami dowiecie się z powieści.” No, a jeśli ludzie przeczytają powieść i nie zobaczą tego, nie

zgodzą się z tym, że mój Aleksy Fiodorowicz jest godny uwagi? Mówię o tym, ponieważ z żalem

przewiduję ten wypadek. Według mnie Aleksy Fiodorowicz zasługuje na uwagę, ale bardzo wątpię,

czy potrafię tego dowieść czytelnikowi. Chodzi o to, że Aleksy Fiodorowicz jest co prawda

działaczem, ale nieokreślonym i niewyklarowanym. Zresztą trudno w takich czasach jak nasze

wymagać od ludzi jasności. Jedno chyba jest niewątpliwe: mój bohater jest człowiekiem dziwnym,

a nawet dziwacznym. Dziwność zaś czyjaś i dziwaczność raczej przeszkadzają, niż pomagają w

skupieniu na tym kimś uwagi, zwłaszcza gdy wszyscy dążą do łączenia szczegółów i starają się

znaleźć bodaj jakikolwiek wspólny sens w powszechnym bezsensie. A dziwak to w większości

wypadków szczegół, i raczej odosobniony. Prawda?

Otóż jeśli nie zgadzacie się z tą ostatnią tezą i odpowiecie: „nieprawda” albo: „to nie zawsze

prawda”, wówczas nabiorę może większego przekonania o doniosłości mojego bohatera Aleksego

Fiodorowicza. Bo nie tylko dziwak „nie zawsze” jest odosobnionym szczegółem, ale przeciwnie,

nieraz ma w sobie rdzeń jakiejś całości, pozostałych zaś ludzi jego epoki - wszystkich innych -

jakiś przygodny wiatr nie wiadomo dlaczego oderwał od niego na krótką chwilę...

Zresztą nie wdawałbym się w te bardzo nieciekawe i mętne wyjaśnienia, zacząłbym

zwyczajnie i po prostu bez wstępu: spodoba się, to i tak przeczytają, lecz w tym bieda, że mam

jeden życiorys, a powieści dwie. Zasadnicza jest druga powieść - działalność mojego bohatera w

naszych czasach, w obecnej, bieżącej chwili. Pierwsza zaś powieść dotyczy zdarzeń, które

rozegrały się trzynaście lat temu, i właściwie nie jest nawet powieścią, lecz epizodem z wczesnej

młodości mojego bohatera. Nie mogę jednak tej powieści pominąć, bez niej bowiem druga powieść

byłaby w wielu miejscach niezrozumiała. Ale wskutek tego pierwotne moje kłopoty jeszcze się

zwiększają: jeżeli nawet ja sam, autor życiorysu, uważam, że tak skromny i nieznaczny bohater

może nie zasługuje nawet na jedną powieść, czemu więc przynoszę dwie powieści? I jak sobie

wytłumaczyć takie zuchwalstwo z mojej strony?

Nie mogąc sobie poradzić z rozwiązaniem tych kwestii, zostawiam je bez odpowiedzi.

Oczywiście wnikliwy czytelnik już dawno się domyślił, że do tego właśnie od samego początku

zmierzałem, i tylko dąsał się na mnie, że marnotrawię słowa i drogi czas. Na ten zarzut odpowiem

szczegółowo: marnotrawiłem słowa i drogi czas po pierwsze, przez grzeczność, a po drugie, z

przebiegłości: ,,Bądź co bądź, jakoś tam z góry o czymś uprzedzałem.” Co więcej, po namyśle

zaczynam się nawet cieszyć, że moja powieść rozpadła się sama przez się na dwie powieści,

złączone „zasadą jedności”; poznawszy bowiem pierwszą, czytelnik sam będzie mógł ocenić, czy

warto zasiadać do drugiej. Ma się rozumieć, czytelnik nie ma względem autora żadnych

zobowiązań, może rzucić książkę nawet po dwóch stronicach i nigdy już jej nie otwierać. Ale

istnieją przecież i tacy delikatni czytelnicy, którzy zechcą na pewno przeczytać ją do końca, aby

ustrzec się omyłek przy wydawaniu bezstronnej oceny; do nich autor zalicza na przykład

wszystkich rosyjskich krytyków. Względem tych właśnie czytelników uspokoiłem swoje sumienie:

pozwalam im bez ujmy dla ich dokładności i lojalności odrzucić tę książkę po przeczytaniu

pierwszego epizodu. Otóż i cała przedmowa. Chętnie przyznaję, że jest zbędna, ale skoro ją

napisałem, to niech już sobie zostanie. A teraz do rzeczy.

Dostojewski Fiodor - Bracia Karamazow.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: