3. Starożytność II Kreta Mykeny Grecja.pdf

Starożytność II

Sztuka Kreteńska (od ok. 2000r. p.n.e)

CECHY:

- lekka wytworna architektura,

- pomieszczenia o maksymalnej wygodzie, z łazienkami, przestronnymi

tarasami,

- elegancja, wyrafinowanie,

PAŁAC W KNOSSOS:

- pokrywa powierzchnię ok. 3 hektarów,

- zawiły układ komnat, przejść tarasów,

- liczne malowidła ścienne,

- posiada kanalizację i wodociągi,

- typowa dekoracja minojska,

CECHY MALARSTWA:

- malarstwo ścienne,

- płaskie sylwetowe ujęcie postaci,

- oko tors przedstawiane na wprost, nogi i głowa profilem,

- gruba linia konturowa,

CERAMIKA:

- motywy zaczerpnięte z fauny i flory morskiej- waza z ośmiornicą,

- ceramika typu kamares- od miejsca pochodzenia, zdobiona

malowidłami, ornamentami,

Sztuka Mykeńska (od ok. 1400r. p.n.e)

Megarony:

- twierdze z olbrzymich głazów,

- sztuka surowa, prosta,

- jedynym otworem świetlny były drzwi,

- ściany zdobione freskami,

TOLOSY- dziś puste, nie wiadomo jaką miały spełniać funkcję, (skarbiec lub miejsce spoczynku króla)

BRAMA LWIC- jedyna

monumentalna płaskorzeźba

KAPŁANKA Z WĘŻAMI:

- delikatny modelunek,

- zróżnicowana kolorystyka,

RZEMIOSŁO- złota maska z Myken

Cywilizacja pałacowa przyjmowała pokój, a odrzucała

wojny. Podstawowym wymiarem życia Kreteńczyków było

dobro- wszystko co służyło życiu.

Mykeńczycy natomiast przyjmowali charakter wybitnie

wojowniczy, dominują zamki otoczone wielkimi murami.

Starożytna Grecja

Porządki architektoniczne starożytnej Grecji.

Dwa różne środowiska ewolucji wpłynęły na wykształcenie się 2 podstawowych typów (porządków) świątyń:

w porządku doryckim (Grecja lądowa, Wielka Grecja - Italia) i w porządku jońskim (Azja Mniejsza). Budowle

w stylu korynckim wykształciły się w późnym okresie klasycznym i występowały przede wszystkim w okresie

hellenistycznym (hellenizm) i rzymskim. Najlepiej zachowaną świątynią dorycką jest Hefajstejon wAtenach, a

jońską - świątynia Nike na Akropolu ateńskim.

Porządki architektoniczne to określone kierunki stylistyczne, według których konstruuje się budowle. Określają

one podstawowe wymogi i założenia dotyczące kształtu i dekoracji poszczególnych elementów budowli. Trzy

podstawowe porządki wykształciły się w starożytnej Grecji: dorycki i joński - około 600r. p.n.e. oraz koryncki

około 200 lat później. Najłatwiej je rozpoznać po kształtach głowic kolumn (kapitel).

Dorycki

Porządek dorycki jest najstarszym porządkiem, w którym elementy drewniane zastąpiono

kamiennymi. Cechują go ciężkie proporcje, surowość i monumentalność. Kolumny są grube

w stosunku do wysokości i odległości między nimi. Często więc określa się go jako męski.

Kolumna dorycka nie ma bazy (2) (stoi bezpośrednio na stylobacie (1) - najwyższym stopniu

podbudowy świątyni), a jej trzon (3) (zwężający się ku górze) jest lekko wybrzuszony po środku

(entazis). Głowica (kapitel) (4) składa się z poduszki (echinus) przykrytej kwadratową płytą -

abakusem. Na abakusie kolumny spoczywa dolna, gładka część belkowania - architraw (5), nad

którą znajduje się część środkowa - fryz (6). Fryz dorycki składa się z naprzemiennie

występujących tryglifów (z pionowymi żłobieniami) i metop - często pokrytych płaskorzeźbami.

Górną część belkowania stanowi gzyms (7) zakończony często rynną.

Porządek dorycki rozpowszechniony był głównie na greckim stałym lądzie i w koloniach Wielkiej

Grecji (południowa Italia, Sycylia). Ze względu na trudności w stosowaniu porządku doryckiego

we wielkich budowlach od okresu hellenistycznego zaniechano jego stosowania.

Joński

Porządek joński powstał w tym samym okresie co dorycki, na terenie Azji Mniejszej (Jonia).

Cechuje go lekkość, smukłość proporcji i ozdobność. Kolumny jońskie są smuklejsze od

doryckich stąd też stosuje się ich więcej. Styl joński określany jest często jako kobiecy. Kolumna

stoi na profilowanej bazie (2), a jej trzon jest również lekko wybrzuszony po środku - ale mniej

niż w kolumnie doryckiej. Pionowe żłobkowania trzonu (kanelury) są gęstsze i drobniejsze niż

w kolumnie doryckiej. Również zwężenie górnej części trzonu kolumny jest mniej wyraźne.

Głowica (4) kolumny posiada charakterystyczne woluty w kształcie zwiniętych liści. Przypomina

to trochę rogi baranie. Belkowanie składa się z kilkustopniowego architrawu (5), rzeźbionego

fryzu (6) - biegnącego wokół całego budynku (bez podziału na tryglify i metopy) oraz gzymsu

(7). Styl joński dominował głównie w miejscu swego powstania (Azja Mniejsza) ale też

spotykany był na Sycylii, w Italii czy na ateńskim Akropolu. Czasem też budowano świątynie

doryckie, które miały joński wystrój wnętrza (świątynia Apollina w Bassaj czy Ateny

w Paestum).

Koryncki

Porządek koryncki wykształcił się na przełomie V i IVw. p.n.e., a rozwinął się w okresie

panowania rzymskiego. Trzon (3) i podstawa (2) kolumny korynckiej są podobne do jońskich,

zupełnie inna jest jednak głowica (4). Ma ona kształt kosza okolonego rzędami liści akantu

(barszcz zwyczajny), z małymi wolutami przypominającymi jońskie. Być może taki wyraźny

element roślinny jest nawiązaniem do drzewa i gaju, związanych z genezą świątyni greckiej.

Kilkuwarstwowe belkowanie (5,6,7) świątyni korynckiej niekiedy pozbawione jest rzeźbienia.

Porządek koryncki określany jest czasem jako dziewczęcy.

Grecji starożytnej świątynia

Świątynie uważane były w starożytnej Grecji za mieszkania bóstwa). Typ ich ustalił się już ok. VII - VI w. p.n.e.

Świątynie były orientowane zgodnie ze stronami świata, frontem ku wschodowi.

Budowano je na planie megaronu (początkowo z drewna i gliny, potem z kamienia). Składały się z niewielkiej

celli ( naos ) z płaskim stropem i przedsionkiem ( pronaos ). Potem świątynia została rozszerzona o

opistodomos (świątynia z antami) wznoszona na trójstopniowej podstawie ( krepidoma ). Od VII w. p.n.e.

otoczona była kolumnadą( perystaza ), która dźwigała belkowanie. Na nim spoczywał dwuspadowy dach.

Trójkątną przestrzeń między dachem a belkowaniem wypełniał tympanon , zwykle z rzeźbami

figuralnymi. Architraw (część belkowania) podzielony był na metopy (z płaskorzeźbami) i tryglify .

W stylu jońskim zamiast metop i tryglifów był rzeźbiony fryz. Detale były polichromowane. Różne rodzaje

świątyni w zależności od układu perystazy (kolumnady): prostylos, amfiprostylos, peripteros, dipteros,

pseudodipteros, monopteros.

1. In antis (typ świątynie w Amtach)

2. In antis (podwójne)

3. prostylom

4. amfiprostylos

5. Periptelos

6. Dipteros

7. dipteros

8 Pseudodipteros

9. pseudodipteros

10 -11 . monopteros/ tolos

Malarstwo starożytnej Grecji

O malarstwie antycznej Grecji wiemy dziś bardzo niewiele, ponieważ

zachowały się tylko nieliczne prace naścienne w Pompejach oraz malowidła

na wazach. Również fasady oraz wnętrza świątyń pokryte były kolorową

polichromią. O technikach malarskich, a także o samych malarzach ich

preferencjach możemy się przekonać jedynie dzięki dokumentom

historycznym i przekazom literackim z tamtego okresu. Starożytni malarze,

zdobiący wnętrza świątyń posługiwali się metoda al fresco, natomiast ikony

wykonywano za pomocą techniki temperowej. W szczytowym okresie

rozwoju starożytnego malarstwa greckiego rozwinięto technikę

enkaustyczną, polegającą na rysowaniu suchymi patyczkami na woskowej

powierzchni, odpowiedniego następnie preparowaniu cieplnym uzyskanego

dzieła tak, by osiągnęło odpowiedni koloryt. W dalszym rozwoju sztuki

malarskiej zaczęto tworzyć mozaiki, wykonywano je także na wewnętrznych

ścianach prywatnych domów.

Antyczne malarstwo greckie nie znało (jak możemy przypuszczać)

perspektywy ani modelunku światłocieniowego, było więc zupełnie płaskie,

dwuwymiarowe.

Malarstwo starożytne pozostaje wielką tajemnicą historii sztuki, niewiele o

nim wiadomo, nie sposób ustalić jego przebiegu, nie wiadomo, w jakim

tempie się rozwijało i przez jakie przechodziło stadia. Niewątpliwie jednak

osiągnęło ono wysoki poziom artystyczny, świadczą o tym wazy zachowane

tamtego okresu i wieków nieco późniejszych, posiadające bogata dekorację.

Greckie malarstwo wazowe

Styl protogeometryczny (Xw. p.n.e.)

Pierwsze naczynia ceramiczne cechowały się wielkim bogactwem motywów

ornamentalnych z elementami wzorowanymi na żywej przyrodzie.

Początkowo zdobnictwo było polichromowane (wielobarwne) starające się

realnie przedstawić motywy przyrodnicze. W kolejnych okresach daje się

zaobserwować dążenie do coraz większej stylizacji i dekoracyjności, lecz bez

użycia tak dużej palety barw. Naczynia te podzielone były poziomymi liniami

na pasy o bogatym zdobnictwie. Choć przyroda była głównym motywem

dekoracyjnym, to występowały także motywy linearne (np. spirale). Starano

się wypełnić ornamentami całą powierzchnię naczynia. Najbardziej

reprezentatywnymi okazami tego stylu są amfory i wysokie na 2 metry

beczki, służące do przechowywania wina i oliwy.

Styl geometryczny (IX-VIIIw. p.n.e.)

Styl geometryczny stanowił rozwinięcie stylu protogeometrycznego. Naczynia

zdobione były pasowo układanymi (poziomo) zgeometryzowanymi postaciami ludzi i

zwierząt oraz elementami czysto geometrycznymi (trójkąty, meandry, gwiazdy,

zygzaki itp.). Linie ornamentu łamały się przeważnie pod ostrym kątem. Pojawiły się

pierwsze sceny z życia ludzi: podróże morskie, bitwy, sceny pogrzebów, walk n

pięści, zawodów tanecznych itp. Postacie były jednak tak dalece zgeometryzowane, że

często bardziej przypominały znaki niż żywe istoty. Najciekawszymi okazam

geometrycznego są wazy dipylońskie (znalezione w nekropoli ateńskiej za bramą

Dipylon). Są to głównie wielkie amfory i kratery (do 2 metrów wysokości), bez dna,

umieszczane na grobach jako pomniki. Centralną część naczyń zajmowały figuralne

sceny z uroczystości pogrzebowych.

i stylu

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: