II rok, II st. studia niestacjonarne, KPSW, EO
Polityka fiskalna
Wykład IX.
Skuteczność (nieskuteczność) polityki fiskalnej
Polityka fiskalna będzie skuteczna, gdy:
……….
Nieskuteczność polityki fiskalnej
polityka fiskalna państwa może być nieskuteczna zasadniczo w dwóch zakresach:
a) stabilizowania gospodarki
b) wpływu instrumentów tej polityki na wzrost gospodarczy
Stabilizowanie gospodarki
instrumenty polityki fiskalnej są nieskuteczne ze względu na efekt opóźnień czasowych
Opóźnienia czasowe
· opóźnienia wynikają z obiektywnych przyczyn związanych z mechanizmem powstawania zakłóceń i mechanizmem podejmowania decyzji
· mogą mieć charakter rozpoznanych opóźnień wewnętrznych, jak i opóźnień zewnętrznych
· opóźnienia wewnętrzne związane są z kształtowaniem polityki fiskalnej i jej dostosowaniem do warunków gospodarczych
· opóźnienia zewnętrzne dotyczą samego procesu podejmowania decyzji
Wpływ instrumentów polityki fiskalnej na wzrost gospodarczy
• nieskuteczność polityki związana jest z:
• działaniem mnożnika wydatków publicznych
• paradoksem niezrównoważonego budżetu
Mnożnik wydatków
• polega na tym, że przyrostowi jednostki pieniężnej wydatków publicznych towarzyszy szybszy przyrost dochodu narodowego, co prowadzi do „odzyskania” poniesionych wydatków, a ponadto do wzrostu dochodów
• mnożnik jest więc ważnym narzędziem pobudzania gospodarki i łagodzenia wahań cyklu koniunkturalnego
Paradoks niezrównoważonego budżetu
• ściśle wiąże się z przebiegiem cyklu koniunkturalnego oraz możliwościami wykorzystania budżetu do oddziaływania na gospodarkę
• istota tego paradoksu polega na tym, że w okresie recesji gospodarczej mogą wystąpić deficyty budżetowe z jednej strony jako skutek spadku dochodów państwa z tytułu podatków (przychodowych, dochodowych), z drugiej zaś jako efekt zwiększonych wydatków państwa (np. na zasiłki)
• do zrównoważenia budżetu można z jednej strony doprowadzić poprzez cięcia wydatków państwa lub poprzez zwiększenie dochodów, będące następstwem wykreowanego popytu
• cięcia wydatków mają za zadanie:
a) ograniczyć inflację
b) skłonić przedsiębiorców do większej aktywności
c) zmniejszyć presję pożyczkową państwa
d) wpłynąć na obniżenie stóp procentowych na rynkach finansowych
• rezultatem tego działania ma być ożywienie gospodarki, wzrost zatrudnienia, wzrost dochodów gospodarstw domowych, przedsiębiorców, a co za tym idzie - wzrost dochodów budżetowych państwa
• w rozwiązaniu tym zakłada się mnożnikowe działanie wydatków budżetowych
• istota paradoksu niezrównoważonego budżetu polega więc na tym, że aby go zrównoważyć, wcześniej należy pogłębić istniejącą już w nim nierównowagę
2
kpswekonomia