1.Definicja i charakterystyka prądu:
Zdefiniowanie czym tak naprawdę jest Nowe Wychowanie w brew pozorom nie jest takie proste , jednak według Drynda (def. )Nowe Wychowanie to „ruch pedagogiczny zmierzający do odnowy szkoły i radykalnej zmiany w wychowaniu.” Ruch ten narastał lawinowo, gł. W Europie i Stanach Zjednoczonych. Był spontaniczną, skrajną krytyką szkoły tradycyjnej powstałej na podłożu pedagogiki Herbarta.
Trzy składniki Nowego Wychowania, pozwalające traktować je jako zjawisko odrębne:
(1) Na poziomie przedmiotowym- żywiołowa krytyka oderwanej od życia tradycji. Krytyka zorientowana na środowisko wychowawcze jakim jest szkoła. Zarzucano szkole tradycyjnej pominięcie indywidualności wychowanków i ich predyspozycji,
(2) na poziomie metodologicznym – rozwój nowej psychologii i jej głównego narzędzia, czyli metody eksperymentalnej. Głównie za sprawa Wilhelma Wundta, który otworzył pierwszą pracownię psychologii eksperymentalnej. Jego uczeń – Meumann zaproponował termin pedagogika eksperymentalna w pracy Wykłady o pedagogice eksperymentalnej (1911). Udowadniał, że pedagogika eksperymentalna jest lepsza, ponieważ jest wolna od spekulacji, jest obiektywna i niezależna od polityczno- społeczno – religijnych wpływów. Znaczenie miała też psychologia różnic indywidualnych, gdyż jej wyniki posłużyły do wzmożenia badań nad uzdolnieniami, charakterem i osobowością.
(3) na poziomie pojęciowym- próba przedefiniowania wszystkich podstawowych pojęć pedagogiki.
Na rozwój Nowego Wych. składały się trzy wielkie nurty – naturalizm ( ojcem naturalizmu pedagogicznego był J. J. Rousseau oraz L. Tołstoj); socjologizm ( przedstawiciel A. Comte, E. Durkheim); kulturalizm ( przedst. I. Kant, W. Dilthey). Jako ruch krytyczny zwłaszcza w swych początkach N. W. charakteryzowało się wielkim radykalizmem pedagogicznym i w jakimś stopniu także społecznym,
co z konieczności musiało prowadzić do opozycji względem wcześniejszych, tradycyjnych systemów filozoficzno-pedagogicznych. N. W. jest bardziej swobodne, ekspresyjne, uciekające od sztywnych schematów i systemów. Pedagogika N. W. odrzucała XIX-wieczny pedagogizm,
wierząc jednocześnie w zdolność wychowania (i pedagogiki) do odrodzenia ludzkości. N. W. to społeczna krytyka rzeczywistości wychowawczej, to oddolne dążenia pedagogów praktyków do reformy ich pracy i życia młodego pokolenia, to również oryginalne koncepcje teoretyczne budujące nowy światopogląd nowoczesnego społeczeństwa, które chciało stać się społeczeństwem edukującym się w duchu braterstwa i pokoju.
2. Geneza nazwy i jej warianty:
W Stanach Zjednoczonych Nowe Wychowanie nazywano progresywizmem(był to prąd pedagogiczny zakładający postęp w wychowaniu w oparciu o psychologizm pedagogiczny. Progresywiści kładli nacisk na konieczność dostosowania oddziaływań wychowawczych do rozwoju psychicznego dziecka i jego indywidualnych zainteresowań, postulowali swobodny rozwój jednostki i wyzwolenie inicjatywy ucznia w procesie nauczania.; w Europie posługiwano się pojęciem Nowe Wychowanie oraz jego mutacjami –szkoła nowa, szkoła twórcza; w Rosji –swobodne wychowanie; w Niemczech –pedagogika reform. Podobnie rzecz się miała z pedagogiką eksperymentalną (E. Meumann, A. Lay), która we Francji (A. Binet) nosiła nazwę pedagogiki nowej, w Ameryce (G. S. Hall) ścisłej.
Duża różnorodności występowała także w nazewnictwie szkół pracy: Belgia –szkoła życia, Szwajcaria –szkoła czynna, Austria i Niemcy –szkoła pracy lub szkoła twórcza, Francja –szkoła nowa, USA –szkoła daltońska.
3. Ramy czasowe, zasięg terytorialny:
Kolebką N. W. w Europie są m.in. Francja, Szwajcaria, Niemcy, Anglia, poza Europą Stany Zjednoczone. W Rosji wyodrębniły się dwa centra N. W. : Petersburg (gdzie pedagodzy byli skupieni na zajmowaniu się pedagogiką eksperymentalną) i Moskwa (gdzie rozwijał się ruch swobodnego wychowania nie związany z kręgami zawodowymi). W Kongresach Ligi Nowego Wychowania uczestniczyli także reprezentanci Azji i Afryki.
Właściwy okres rozwoju i rozkwitu pedagogiki reform przypada na ostatnie dziesięciolecie XIX w. , a jego górną granicą jest wybuch II wojny światowej. Można jednak przyjąć datę powstania pierwszej pracowni psychologii eksperymentalnej (1879) za umowny początek przemian, które skrystalizowały się w ideologii Nowego Wychowania. W Polsce ,ruch ten rozwijał się w podobnym czasie jak w Europie Zachodniej, jednak posiadał inne uwarunkowania , które wynikały z podziału polski miedzy zaborców. Najlepsze warunki oświatowe były w zaborze austriackim , gorsze w Kongresówce i najgorsze w zaborze pruskim. Cechą wyodrębniająca polską formę ruchu Nowego Wychowania była sprawa niepodległości i polskości systemu oświatowego.
CZYNNIKI WYODRĘBNIAJĄCE NOWĄ PEDAGOGIKĘ
Wyodrębnianie się tej nowej orientacji jaką jest nowa pedagogika odbywało się płynnie. Z jednej strony Nowe wychowanie przeciwstawiało się pozytywizmowi a z drugiej w nim tkwiło dzięki zachwytowi nad metodą eksperymentalną. Znaczący wpływ na ukształtowanie się tej ideologii miały badania w dziedzinie psychologii, psychoanalizy, etnologii, nauk medycznych. Ważną rolę dla tej ideologii odegrał również ewolucjonizm, czyli darwinizm
(teoria ewolucji wyjaśniająca mechanizm zmian organizmów na przestrzeni milionów lat oraz powstawanie gatunków zgodnie ze stanem wiedzy w połowie XIX wieku).
· Krytyka szkoły tradycyjnej
Zjawiskiem koncentrującym na sobie szczególną krytykę był herbartyzm, jednak w okresie szczytowego rozwoju Nowego Wychowania nadal miał swoich zwolenników w Niemczech, Czechach czy Polsce. Krytyka skoncentrowana była przede wszystkim na jedno środowisko wychowawcze jakim jest szkoła. Herbartystom zarzucano, że usunęli ze szkoły wszelką indywidualność, że opierając się na fałszywej psychologii, rozwinęli koncepcję ‘’typu normlanego’’ ,abstrahującą od indywidualnych predyspozycji wychowanków. Nowa psychologia różnic indywidualnych obalała tradycyjną koncepcje przeciętnego ,statycznego wychowanka. Innymi słabymi stronami starej szkoły był intelektualizm (stanowisko podkreślające role intuicji w ludzkim życiu ),mechanicyzm (wszelkie zjawiska można wyjaśnić drogą pojęć i praw mechaniki),determinizm, panpedagogizm (bierność). Przyjmowano, że wychowanie i pedagogika opierają się na dwóch naukach : etyce i psychologii. Tymczasem nowa nauka jaką budował Meumann , oczekiwała na współpracę z nową psychologią, pedologią , etyką i estetyką, nauką o kulturze, logiką oraz ewentualnie religią.
· Psychologia eksperymentalna
W drugiej poł. XIX w. dominowały dwie koncepcje psychologii: opisowa (angielska) i eksperymentalna (niemiecka). Wilhelm Wundt stworzył w Lipsku pierwszą pracownię psych. eksperymentalnej. Opracował on tam przesłanki późniejszej szkoły pracy, kształcenia przez pobudzanie samodzielności czy twórczego uczenia się.
Uczeń Wundta, E. Meumann, ogłosił w 1911 r. „Wykłady o pedagogice eksperymentalnej”, które zostały uznane za początek nowego kierunku w pedagogice. Meumann udowodnił również, że pedagogika eksperymentalna jest wyżej od wszelkich innych pedagogik czy to normatywnej czy filozoficznej ,ponieważ jest wolna od jakichkolwiek spekulacji i wpływów religijnych, politycznych czy społecznych.
Karierę odniosła także pedologia, której zakres obejmował wszystko, co dotyczyło natury dziecka, a zatem zarówno jego życia fizycznego, jak i duchowego oraz wzajemnych powiązań i uwarunkowań tych czynników.
Badania koncentrowały się wokół problematyki rozwoju, indywidualności ucznia, zależności od różnych czynników otoczenia które na niego wpływały , zarówno naturalnego, jak i społecznego, oraz wokół granic wydajności pracy, wnosząc szereg spostrzeżeń dotyczących kwestii zmęczenia i aktywizowania wychowanka czego nie dostrzegała szkoła tradycyjna. Dużym sukcesem okazała się również psychologia różnic indywidualnych ,której wyniki posłużyły do intensywnych badań nad uzdolnieniami, charakterem i osobowością ucznia.
Pedagogika eksperymentalna była jednak mocno krytykowana przez jej przeciwników, którymi byli harbartyści ,kantyści oraz Rein .
Eksperymentaliści twierdzili ,że rozwiązują stare dylematy i tworzą nowe gałęzie pedgogiki , natomiast jej krytycy ,że granice tej pedagogiki są wyraźnie określone , że ma ona wartość diagnostyczną i nie moż eona powiedzieć nic o celach wychowania. Zdaniem krytyków pedagogika eksperymentalna, przedłużyła o 20lat agonię, uśpienie19-sto wieczecznego pedagogizmu.
· Krytyka podstawowych pojęć i nowoczesne metody badań.
Nowe Wychowanie wytworzyło szereg metod służących do obiektywizacji badań . Jedną z nich była metoda psychograficzna ,która polegała na opisie właściwości psychofizycznych i warunków zewnętrznych ,które decydowały o ukształtowaniu osobowości. Następną, zbliżoną do poprzedniej była metoda porównawczo-historyczno-psychologiczna dominująca na gruncie anglosaskim. Dużą rolę odgrywały również analizy wytworów dziecięcych czy testy .
Zmiana metod badawczych najbardziej uwidoczniła się w wychowaniu i kształceniu. Wychowanie nie było już zwykłym urabianiem wychowanka wg. Jednego ,obowiązującego wszystkich modelu. Istotą Nowego Wychowania stała się autokreacja, wolność i twórczość jednostki.
Przykładem jest tu wychowanie funkcjonalne ,które uważa jakąś potrzebę dziecka za dźwignie działania jakie chce się w nim wywołać.
Również pojęcie kształcenia uzyskało nowe rozumowanie. Otóż Spranger rozumiał przez proces kształcenia ‘’żywe i nieustannie wzrastające wchłanianie obiektywnych wartości które mają związek z rozwojem duchowym jednostki w celu wytworzenia zamkniętej osobowości zdolnej do obiektywnych czynności i posiadającej pełnię świadomego samopoczucia
monisia012