teoretyczne pdost. wychowania prezentacja.docx

7. Tezy antypedagogiki.
Założenia przedstawione przez Mariana Nowaka mogą stanowić przesłankę do sformułowania podstawowych tez antypedagogiki. Wiele z nich zawiera rozprawa Hubertusa von Schoenebecka „Antypedagogika w dialogu”.  Między innymi są to takie  tezy jak:
- Żaden człowiek nie potrzebuje wychowania
- Żaden człowiek nie jest odpowiedzialny za dzieci
- Kto kocha dzieci, ten ich nie wychowuje
-Wychowanie – akt terroru
-Wychowanie- wyniszczenie potencjału dziecka
oraz główna teza antypedagogiki „wspierać zamiast wychowywać” .
Ostatnia z wymienionych tez wskazuje na zupełnie inny niż pedagogiczny model relacji międzyludzkich, model oparty na zakwestionowaniu wszelkiego myślenia pedagogicznego,  odrzuceniu wychowania.
8. Tak jak nie istnieje jedna pedagogika, tak również nie ma jednej antypedagogiki.
Bogusław Śliwerski wyróżnia trzy nurty antypedagogiki:
rewolucyjno – kontestacyjny
Czerpie on inspirację z antypsychiatrii, opowiadając się za nadrzędną wartością ludzkiej, jednostkowej wolności i konieczności jej maksymalizacji w obszarze zinstytucjonalizowanego wychowania.
radykalnie – emancypacyjny
Punktem wyjścia do znaczenia jego odrębności stała się idea równouprawnienia dzieci i dorosłych, będąca  podstawową płaszczyzną zagwarantowania dzieciom poszanowania ich godności  i stworzenia im wolnej przestrzeni dla rozwoju.
romantyczno – idealistyczny
Nurt ten nawiązuje do romantycznej tradycji ruchów wolnościowych z przełomu XVIII i XIX  wieku, ucieleśniających m.in. ideały rewolucji francuskiej ( wolność, równość, braterstwo) oraz do dorobku psychologii humanistycznej w jej idealizacyjnej opcji.
Przedstawione nurty antypedagogiki dowodzą zróżnicowanego podejścia ich przedstawicieli  do rzeczywistości społecznej, ze szczególnym uwzględnieniem pozycji dziecka . Wskazują na nowy sposób myślenia w teorii i praktyce edukacyjnej, niekiedy budzący sprzeciw i bunt, zwłaszcza wśród reprezentantów pedagogiki tradycyjnej , choć nie tylko.
9.Krytyczne spojrzenie na antypedagogikę.
Marian Nowak wskazuje na zarzuty adresowanie wobec antypedagogiki , a dotyczące przede wszystkim :
- kwestionowania celów wychowania przez antypedagogikę, a które w gruncie rzeczy występuję w antypedagogice np. przyjaźń z dzieckiem, wspieranie dziecka wymaga postawienia celu;
- relacji dorosłego człowieka z dzieckiem, w której dziecko powinno więcej dawać, aniżeli się do czegoś przyzwyczajać, dziecko powinno być wolne, aby jednak było wolne  musi wcześniej  zaistnieć proces wyzwalania, natomiast wyzwolenie jest możliwe wtedy, kiedy wcześniej istniała zależność , stąd wniosek, że wychowawca z upływem czasu staje się niepotrzebny;
- zwracania przez antypedagogów uwagi na negatywne konsekwencje  wychowania, a nie na zamierzenia.

- wiary w nieograniczoną możliwość wpływu na wychowanka przez wychowawcę ;  antypedagodzy  walczą z tymi wpływami;
- przesadnej wiary w moc słowa
Wymienione przez Nowaka zarzuty odnoszące się do antypedagogiki mogą skłaniać niekiedy ku przestrzeganiu jej jako utopijnej , a może bardziej trudnej do urzeczywistnienia w praktyce myśli współczesnej pedagogiki antyautorytarnej .
10.  Koncepcja wychowania jako wprowadzenie w życie wartościowe.
Na gruncie polskim koncepcję wychowania zbliżoną do antypedagogiki zapronował Stanisław Ruciński.
W świetle tej koncepcji  wychowanie nie może być oddziaływaniem, urabianiem, wpływaniem. Ma być natomiast wprowadzeniem wychowanków w wartościowy sposób życia. To zaś wiąże się z przyzwoleniem wychowankom na życie według własnego rozumienia, bez narzucania im określonych wzorów postępowania, zasad czy norm, których  mają przestrzegać.
Istotna rola przypada wychowawcy , który jest  z wychowankiem w jego pragnieniach zrozumienia siebie i poznania lepszych wartości.
Dużą rolę przywiązuję się do dialogu z wychowankami   o istotnych wartościach w  życiu człowieka, ich faktycznego i możliwego doświadczenia, czucia, zrozumienia. Chodzi tu bowiem o to aby wychowawca i wychowanek zaangażowali się w życie wartościowe by ich życie nabrało charakteru wartościowego.  Wychowawca w drodze ku życiu wartościowemu jest obok wychowanka , razem z nim, zawsze gotowy do udzielenia mu pomocy. Wychowanek nie jest prowadzony za rękę przez wychowawcę, nie idzie po jego śladach.
W wychowaniu rozumianym jako wprowadzenie w życie wartościowe wyraźnie zarysowują się 4 jego charakterystyczne cechy do których S. Ruciński zalicza :
- przyzwalanie wychowankowi na stawanie się człowiekiem , czyli przyzwalanie na aktualizację możliwości człowieka, na zdolność spojrzenia na swoje życie z dystansu
- bezwarunkowa akceptacja wychowanka (nie jego zachowań) , czyli taka, która nie wymaga uprzedniego zasługiwania na nią, sprawia ona, że wychowanek może wyrażać samego siebie bez obawy, że zostanie potępiony. Dzięki tej akceptacji wychowanek może swobodnie pokazać swój sposób rozumienia świata, swoje doświadczenia, wartości, itp. Nie stosuje się tu  wobec wychowanka nakazów i zakazów, nie przedstawia mu się żadnych wzorów osobowych
- rezygnacja z oddziaływań , jest wstępnym warunkiem bycia wychowawcy z wychowankiem. Chodzi tu o rezygnację z kształtowania postaw, przekonań, dążeń, itp., bowiem, gdy wychowanek dostrzeże ograniczenia swojego doświadczenia, będzie chciał skorzystać z doświadczenia innych, wówczas zmiany dokonujące się w przekonaniach i dążeniach wychowanka nie są z góry określone ani tym bardziej narzucone
- bycie z wychowankiem w jego problemach i wysiłkach –,skierowanych na wydobywanie się z własnych ograniczeń, błędów, itp. Być z wychowankiem to: być w jego świecie, traktować jego świat i jego doświadczanie świata jako moje własne, traktować wszelkie domniemania i wyjaśniania jego życia jako moje domysły, które mam przedstawić wychowankowi, a ten stwierdzi czy rzeczywiście tak doświadcza świata.

M.Nowak ujmuję antypedagogikę jako nurt współczesnej filozofii wychowania, który charakteryzuje się :
- uproszczeniem relacji między nauczycielem , uczniem i kontaktem dorosłych z dzieckiem; dorosły występuje tu w roli przyjaciela dziecka, a nie kogoś, kto ma nad nim władzę.
- krótkowzrocznym spojrzeniem na teraźniejszość, celem antypedagogiki jest bowiem móc żyć w teraźniejszości , nie powinno się kontynuować przeszłości , dzisiaj wartości są pluralistyczne, istnieje wiele hierarchii wartości , nie można więc wychować dzieci ku określonym wartością

- zdjęciem z wychowawców odpowiedzialności , za wychowanków, dziecko samo za siebie odpowiada w całej pełni , dużą rolę przypisuje się dialogowi wolnemu od panowania

- pojmowaniem subiektywizmu  jako tożsamości, prowadzenie dziecka ku rozumności, rozsądku, równowagi przez subiektywizm, wychowanie zaś ten subiektywizm ogranicza.