pytania od ani r.doc

1.Definicja rachunkowości

2.Zasady rachunkowości

Nadrzędną zasadą rachunkowości jest zasada jasnego i rzetelnego obrazu. Informacje zawarte w sprawozdaniu finansowym jednostki muszą odzwierciedlać rzeczywista sytuację majątkową i finansową jednostki. Jest to zasada wiernego obrazu. Pozostałe zasady rachunkowości:

*zasada podmiotowości; rachunkowość prowadzona jest dla jednostki wyodrębnionej pod względem organizacyjnym i majątkowym od majątku będącego własnością prywatną właścicieli jednostki;

*zasada periodyzacji; dokonanie podziału czasu działania jednostki, który zwykle trwa wiele lat na okresy krótsze, tzw. okresy obrachunkowe. Obejmują one 12 miesięcy i zazwyczaj są zgodne z rokiem kalendarzowym;

*zasada kontynuacji działania; jednostka będzie kontynuowała w dającej się przewidzieć przyszłości działalność gospodarczą w niezmienionym istotnie zakresie. Okres dającej się przewidzieć przyszłości nie może być krótszy niż jeden rok począwszy od dnia bilansowego;

*zasada memoriałowa; operacje gospodarcze ewidencjonuje się z chwilą ich wystąpienia, a nie momencie wpływu lub wypływu środków pieniężnych. W księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte przychody koszty związane z tymi przychodami, dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty;

*zasada współmierności kosztów i przychodów; koszty związane z danymi przychodami powinny być przypisane do tego samego okresu obrachunkowego. Do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego zaliczane są te koszty i związane z nimi przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres koszty, które nie zostały jeszcze poniesione. Wynik finansowy kształtują wszystkie koszty, które w sposób bezpośredni lub pośredni przyczyniły Se do powstania przychodów w tym okresie;

*zasada ostrożności; do wyceny poszczególnych składników aktywów i pasywów stosuje się rzeczywiście poniesione na ich nabycie ceny lub koszty ich wytworzenia. Składniki te mogą być wycenione wyżej niż wynosi ich wartość rynkowa. Prawdopodobne koszty i straty są traktowane jako pewne, przychody zaś uznawane są w przypadku całkowitej pewności. Przestrzeganie tej zasady przeciwdziała zniekształceniu wyniku finansowego;

*zasada ciągłości stosowanych metod; przyjęte przez jednostkę zasady rachunkowości należy stosować w sposób ciągły, dokonując w kolejnych latach obrotowych jednakowego grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów, ustalania wyniku finansowego i sporządzania sprawozdań finansowych tak, aby za kolejne lata informacje z nich wynikające były porównywalne;

*zasada zakazu kompensaty; wartości poszczególnych aktywów i pasywów, przychodów i związanych z nimi kosztów oraz zysków i strat nadzwyczajnych ustala się oddzielnie. Nie można kompensować ze sobą wartości różnych, co do rodzaju aktywów i pasywów, przychodów i kosztów, zysków i strat nadzwyczajnych;

* zasada istotności; jednostki zobowiązane są zapewnić wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich operacji gospodarczych istotnych dla oceny sytuacji majątkowej i finansowej, wyniku finansowego oraz oceny rentowności przy zachowaniu zasady ostrożności wyceny;

*zasada bilansowa; mamy dwa podejścia do równania bilansowego: jednostkowe i własnościowe. I mówi, że suma majątku jednostki(aktywów) równa się sumie kapitału właścicieli i zobowiązań: A=K+Z. Zgodnie z teorią własnościową równanie bilansowe ma formę: K=A-Z. Wymogi prawne sporządzania bilansu zgodne są z pierwsza koncepcją;

*zasada kosztu historycznego; poszczególne składniki aktywów i pasywów wycenia się z zachowaniem zasady ostrożnej wyceny stosując rzeczywiście poniesione na ich nabycie lub wytworzenie ceny lub koszty.

3. Prawo bilansowe a prawo podatkowe

Prawo bilansowe to ogół norm prawnych regulujących prowadzenie rachunkowości przez podmioty gospodarcze. Prawo bilansowe jest częścią prawa handlowego. Reguluje je ustawa o rachunkowości z 29.09.1994r.

Prawo podatkowe jest częścią prawa budżetowego, źródłem prawa podatkowego są akty normatywne zawierające założenia dotyczące konstrukcji podatków. Przepisy prawa podatkowego nie wskazują w sposób bezpośredni zasad tak jak ust. o rach. Wynika to z faktu, że przepisy te mają charakter zmienny i doraźny, a także uzależnione są od aktualnie realizowanej polityki podatkowej oraz partii sprawującej władzę.

Autonomiczność prawa bilansowego i podatkowego wywołuje określona konkurencja rozliczeniowa. Dlatego tez występują dwie kategorie wyniku:

*dla celów rachunkowych występuje wynik rachunkowy brutto;

*dla celów podatkowych występuje pojęcie wyniku podatkowego (dochodu).

Obydwa wyniki powstają jako różnica miedzy przychodami a ponoszonymi kosztami. Występują rozbieżności pomiędzy przychodami a ponoszonymi kosztami.

Dla celów bilansowych przychody i koszty występują w momencie zaistnienia zdarzenia (zasada memoriału). Dla celów prawa podatkowego liczy się moment wpływu lub wypływu gotówki, dotyczący danego zdarzenia (zasada kasowa). Sporadycznie stosuje się też zasadę memoriału.

Analizując zależności pomiędzy wynikiem podatkowym i rachunkowym można zauważyć, że:

*wynik rachunkowy jest taki sam jak podatkowy, sytuacja teoretyczna – prawo podatkowe harmonizuje się z rachunkowym;

*wynik bilansowy jest identyczny jak podatkowy, przy czym prawo podatkowe nie reguluje odrębnie kwestii związanych z przychodami i kosztami;

*dochód (wynik) rachunkowy jest różny od wyniku podatkowego, przepisy prawa podatkowego nie honorują przepisów prawa bilansowego.

4. Metody wyceny w rachunkowości

Wycena jest procedurą, w wyniku, której ustala się wartość poszczególnych aktywów i pasywów z uwzględnieniem przyjętych zasad rachunkowości. W wyniku tej wyceny należy uzyskać jasny i rzetelny obraz sytuacji majątkowej i sytuacji finansowej jednostki.

Przy wycenie bilansowej brane są pod uwagę następujące kategorie:

*cena nabycia; rzeczywista cena zakupu składnika aktywów obejmująca kwotę należną  sprzedającemu, powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, załadunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, wyładunku, a obniżona o rabaty, opusty oraz inne podobne zmniejszenia i odzyski;

*cena (wartość) sprzedaży netto; to możliwa do uzyskania na dzień bilansowy cena jego sprzedaży, pomniejszona o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży, a powiększona o należną dotację przedmiotową. W przypadku, gdy nie jest możliwe ustalenie ceny sprzedaży netto danego składnika aktywów, należy ustalić jego wartość godziwą na dzień bilansowy;

*koszty wytworzenia produktu, to koszty bezpośrednie i uzasadniona część kosztów pośrednich związanych z danym produktem. Koszty bezpośrednie obejmują wartość zużytych materiałów bezpośrednich, koszty przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją i inne koszty bezpośrednie poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakim znajduje się w dniu wyceny. Do uzasadnionej części kosztów pośrednich zalicza się odpowiednie do okresu wytwarzania produktów zmienne koszty pośrednie produkcji, stałe koszty pośrednie rozliczone na jednostkę przy założeniu normalnego wykorzystania zdolności produkcyjnych;

*wartość godziwa; kwota, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami;

*trwała utrata wartości; zachodzi, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych. Wówczas należy doprowadzić jego wartość wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku do wartości godziwej.

5.Sprawozdanie finansowe jednostki

Sprawozdawczość finansowa jest sposobem przekazu informacji i danych ekonomicznych i finansowych o działalności jednostki gospodarczej – na użytek różnych grup odbiorców tych informacji – prezentowanych w postaci sprawozdań i raportów finansowych. Roczna sprawozdawczość ma do spełnienia kilka funkcji: informacyjną, dokumentacyjną, kontrolną i analityczną.

Zasadniczym celem sprawozdawczości finansowej jest obowiązek rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki przy obowiązkowym stosowaniu zasad rachunkowości.

Zakres sporządzania sprawozdań finansowych:

*dla jednostek nieobjętych obowiązkiem badania i ogłaszania rocznego sprawozdania finansowego:

-bilans,

-rachunek zysków i strat,

-informacja dodatkowa, zawierająca wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia;

*dla jednostek objętych obowiązkiem badania i ogłaszania rocznych sprawozdań finansowych:

-bilans,

-rachunek zysków i strat,

-informacje dodatkowe obejmujące wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia,

-zestawienie zmian w kapitale własnym,

-rachunek przepływów pieniężnych.

Do sprawozdania finansowego dołącza się sprawozdanie z działalności jednostki za rok obrotowy, jeśli przygotowanie takiego sprawozdania wynika z przepisów ustawy lub innych przepisów.

Formę uproszczoną sprawozdania finansowego mogą sporządzać jednostki, które w roku obrotowym nie osiągnęły 2 z 3 wielkości:

*średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty -50 osób,

*suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej 2 000 000 euro,

*przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów raz operacji finansowych – równowartość w walucie polskiej 4 000 000 euro.

6. Bilans - istota i zasady konstrukcji

Bilans jest statycznym, tabelarycznym, dwustronnym, w określonej prawnie formie, wartościowym zestawieniem majątku przedsiębiorstwa i źródeł jego finansowania, sporządzonym na dzień, zwykle koniec i początek roku kalendarzowego. Wynika z niego, jakim majątkiem dysponuje jednostka i kto jest właścicielem tego majątku. Majątek nosi nazwę aktywów a źródła jego finansowania to pasywa. Każdy składnik aktywów musi mieć źródła swojego finansowania. Podstawowa zasada bilansowa mów, że suma aktywów musi być równa sumie pasywów: A=P.

Bilans jako dokument księgowy sporządzany jest na koniec roku obrotowego.

Podstawą sporządzania bilansu są dane ewidencji księgowej, ujmujące wszystkie operacje gospodarcze danego okresu sprawozdawczego. Punktem wyjścia przy sporządzaniu bilansu jest zestawienie obrotów i sald kont syntetycznych, uzgodnionych z zestawieniem obrotów i sald kont analitycznych oraz dziennikiem. Składniki aktywów i pasywów wykazywane są w bilansie zgodnie ze stanem rzeczywistym z ostatniego dnia roku obrotowego.

Przy sporządzaniu bilansu obowiązuje zasada netto oznaczająca, iż składniki aktywów ujawniane są w wartościach pomniejszonych o dokonane odpisy aktualizujące, a pasywa w kwotach wymagających zapłaty z uwzględnieniem rezerw.

7. Rachunek zysków i strat – cele i zasady sporządzania

Rachunek zysków i strat jest zestawieniem strumieni przychodów i zysków oraz kosztów i strat za okres sprawozdawczy. Jest zestawieniem dynamicznym, ilustrującym skalę i rozmiary działalności oraz rezultaty i dokonania jednostki.

Podstawą do sporządzenia rachunku zysków i strat jest – dokonywane w ramach zamknięć rocznych – ustalenie wyniku finansowego jednostki w księgach rachunkowych.

Następuje tu wyraźne oddzielenie i przeciwstawienie odpowiednio:

*przychodom osiągniętym z działalności operacyjnej kosztów działalności operacyjnej i ustalenie wyniku na sprzedaży,

*pozostałym przychodom operacyjnym – pozostałych kosztów operacyjnych, ustalenie odrębne wyniku na pozostałej działalności operacyjnej oraz łącznego wyniku na działalności operacyjnej,

*przychodom z operacji finansowych kosztom tych operacji i odrębne ustalenie wyniku na operacjach finansowych oraz łącznego wyniku na działalności gospodarczej jednostki,

*zyskom nadzwyczajnym straty nadzwyczajne, oraz

*ustalenie łącznego wyniku finansowego (brutto) przed opodatkowaniem.

Rachunek zysków i strat może być sporządzany w wariancie kalkulacyjnym lub porównawczym. Wybór wariantu z reguły zależy od stosowanego przez jednostkę wariantu ewidencji kosztów. Różnica między wariantami wynika z odmiennego sposobu prezentacji strumieni kosztów działalności operacyjnej.

W wariancie kalkulacyjnym, przychodom osiągniętym z działalności operacyjnej przeciwstawiane są wprost koszty współmierne z tymi przychodami.

W wariancie porównawczym, przychodom z działalności operacyjnej przeciwstawia się poniesione w pełnej wysokości w danym okresie koszty. Ustalona w księgach rachunkowych zmiana stanu produktów oraz koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby wprowadzone są jako swoiste dopełnienie do grupy przychodów.

8. Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych – Cash flow

Rachunek przepływów pieniężnych pokazuje sposób finansowania majątkowych poczynań i dokonań jednostki gospodarczej. Informuje on o zmianach sytuacji finansowej i przepływach środków pieniężnych w jednostce.

Podstawowe rozróżnienie strumieni pieniężnych polega na wyodrębnieniu źródeł gotówki oraz zastosowań gotówki w jednostce w przedziale okresu sprawozdawczego.

Wyróżniamy trzy obszary działalności:

*działalność operacyjna, przez którą rozumieć należy podstawowy rodzaj działalności jednostki oraz inne rodzaje działalności niezaliczane do działalności inwestycyjnej lub finansowej;

*działalność inwestycyjna, przez którą należy rozumieć nabywanie lub zbywanie składników aktywów trwałych i krótkoterminowych aktywów finansowych oraz wszystkie związane z nimi pieniężne koszty i korzyści;

*działalność finansowa, przez którą rozumie się pozyskiwanie lub utratę źródeł finansowania – zmiany w rozmiarach i relacjach kapitału własnego i obcego w jednostce – oraz wszystkie związane z nimi pieniężne koszty i korzyści.

Dla zestawienia sprawozdania z przepływu środków pieniężnych istotne są dwie kategorie: nadwyżka finansowa oraz zmiany kapitału pracującego.

Nadwyżka finansowa traktowana jest jako suma zysku netto i amortyzacji. Interpretowana jest jako ilość wolnej gotówki, wygenerowanej przez jednostkę w danym okresie.

Wielkość kapitału pracującego ustalana jest jako różnica między aktywami bieżącymi a pasywami bieżącymi. Z punktu interpretowania zmian w strumieniach pieniężnych (wypływającej i wpływającej z jednostki gotówki) koniecznym jest porównanie powyższych zmian na początek i koniec wybranego okresu..

Cash flow grupuje przepływy według trzech rodzajów:

*przepływy gotówki z działalności operacyjnej,

*przepływy gotówki z działalności finansowej,

*przepływy gotówki z działalności inwestycyjnej.

Sprawozdanie ma odpowiedzieć na pytania : jaki był przepływ funduszów gotówkowych w jednostce i z jakich źródeł pochodziły fundusze wykorzystane.

Sprawozdanie można sporządzać metodą bezpośrednią lub pośrednią. W Polsce przyjęła się w szerszym zakresie metoda pośrednia.

9.Kapitały własne i ich charakterystyka

Kapitały (źródła finansowania) przekazywane przedsiębiorstwu przez jego właścicieli nazywane są kapitałami własnymi. Mają one charakter wkładu bezterminowego.

Zasilanie przedsiębiorstwa kapitałami własnymi może się odbywać na dwa sposoby:

1.      przekazanie części majątku właściciela w formie gotówkowej lub rzeczowej (aport); kapitał ten ma charakter stały , nie można nim dowolnie rozporządzać i nosi miano kapitału zakładowego nazywanego tez podstawowym, nominalnym.

2.      pozostawienie w przedsiębiorstwie części lub całości wypracowanego przez to przedsiębiorstwo zysku; jest to tzn. kapitał zapasowy i rezerwowy, tworzony głównie z zysków nie podzielonych z lat poprzednich oraz z bieżącego okresu, również poprzez dopłaty właścicieli czy z aktualizacji wyceny środków trwałych; jego dostępność jest większa niż kapitału zakładowego.

Kapitał zapasowy określa stopień sfinansowania majątku przez przedsiębiorstwo z wypracowanych przez nie zysków w ciągu całego okresu jego działalności. Może być też tworzony z dopłat właścicieli. Służy on przede wszystkim jako zródło pokrycia ewentualne straty finansowej.

Jest on tworzony obligatoryjnie (przepisy prawa nakładają obowiązek dokonywania odpisów z zysku na zabezpieczenie pokrycia ewentualnych strat) lub dobrowolnie (decyzja o utworzeniu kapitału zapasowego oraz o jego wysokości należy do organów władzy zarządzających podmiotem).

Kapitał rezerwowy może być tworzony z zysku, ale też z aktualizacji wyceny środków trwałych, jeżeli skutki aktualizacji nie stanowią dla przedsiębiorstwa kosztu lub przychodu. Kapitał rezerwowy zmniejsza się o różnicę z aktualizacji wyceny środków trwałych w przypadku likwidacji lub zbycia wcześniej zaktualizowanych środków trwałych. Kwota zmniejszenia kapitału rezerwowego zasila kapitał zapasowy.

Kapitały własne wykazywane są w pasywach bilansu jako źródło finansowania majątku, który jest realnym pokryciem dla finansujących go kapitałów.

10. Kapitały obce i ich charakterystyka

Kapitał obcy jest to kapitał, który jednostka otrzymuje od instytucji finansowych bądź innych podmiotów na ściśle określony czas. Kapitał ten musi być zwrócony wraz z odsetkami.

Kapitały obce dzielą się na:

*rezerwy na zobowiązania; rezerwy powstałe na odroczony podatek dochodowy, rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne, oraz pozostałe, które wykazuje się z podziałem na długo i krótkoterminowe;

*zobowiązania krótkoterminowe; inaczej bieżące zobowiązania jednostki, termin ich wymagalności jest krótszy niż jeden rok od dnia bilansowego. Obejmują przede wszystkim zobowiązania z tytułu dostaw i usług (nawet te o okresie zapadalności powyżej roku), krótkoterminowe kredyty i pożyczki, zobowiązania publiczno-prawne, zobowiązania z tytułu wynagrodzeń oraz inne zobowiązania. Zalicza się też tutaj fundusze specjalne;

*zobowiązania długoterminowe; stają się wymagalne w okresie dłuższym niż jeden rok. Zaliczamy tu zaciągnięte przez jednostkę kredyty długoterminowe i pożyczki, wyemitowane dłużne papiery wartościowe;

*rozliczenia międzyokresowe; obejmują ujemna wartość firmy oraz bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów i rozliczenia międzyokresowe przychodów.

11. Koszty i ich klasyfikacje

Koszty to wyrażone w pieniądzu zużycie składników aktywów trwałych i obrotowych, usług obcych, nakładów pracy pracowników oraz niektóre wydatki nie odzwierciedlające zużycia związane z prowadzeniem działalności przez jednostkę gospodarczą w określonym czasie.

Dla celów sprawozdawczych koszty grupuje się w następujące układy:

*układ rodzajowy kosztów; ujmuje koszty działalności podstawowej, pomocniczej i zarządu, koszty te poniesione są w danym okresie sprawozdawczym (mogą one dotyczy okresów przyszłych lub minionych), są to koszty proste (niemożna rozłożyć ich na elementy składowe), np. amortyzacja, zużycie materiałów, wynagrodzenia, podatki i opłaty; są one ujmowane w zespole”4”;

*układ funkcjonalno-podmiotowy; odpowiada na pytanie gdzie te koszty zostały poniesione, układ ten tworzą koszty zakupu, działalności podstawowej, działalności pomocniczej, wydziałowe, ogólnego zarządu, sprzedaży; są one ujmowane w zespole”5”;

*układ kalkulacyjny kosztów; tworzą go następujące rodzaje kosztów:

-koszty bezpośrednie, można je odnieść wprost na dane zlecenie lub asortyment w oparciu o dokumenty źródłowe: materiały bezpośrednie, płace bezpośrednie wraz z narzutami lub też inne koszty bezpośrednie np. zużycie narzędzi używanych wyłącznie przy wytwarzaniu danych produktów;

-koszty pośrednie, koszty, których na podstawie dokumentów źródłowych nie można odnieść na produkowane wyroby np. koszty wydziałowe;

Układ kalkulacyjny służy do obliczenia kosztu jednostkowego wyrobu gotowego. Obliczenia te nazywa się kalkulacja kosztów jednostkowych.

Na potrzeby ewidencyjne wyroby gotowe wycenia się według tzw. technicznego kosztu wytworzenia. Tworzą go: materiały bezpośrednie wraz z kosztami ich zakupu, wynagrodzenia bezpośrednie wraz z narzutami na te wynagrodzenia, koszty wydziałowe.

12. Metody kalkulacji i ich charakterystyka

Kalkulacja kosztów jednostkowych to zespół czynności obliczeniowych, których celem jest ustalenie jednostkowego kosztu wytworzenia wyprodukowanych wyrobów ze wskazaniem wysokości ich poszczególnych elementów według układu kalkulacyjnego kosztów.

Rodzaje i metody kalkulacji – podręcznik str. 422-423.

Dwie podstawowe metody kalkulacji:

1.                kalkulacja podziałowa: prosta, współczynnikowa, podziałowa odjemna, podziałowa procesowa;

2.                kalkulacja doliczeniowa: zleceniowa, asortymentowa, rachunek kosztów działań.

Kalkulacja podziałowa

Kalkulacja podziałowa prosta (produkcja zakończona) stosowana jest w przedsiębiorstwach, które wytwarzają produkty jednorodne na skalę masową. Kalkulacja ta polega na podzieleniu kosztów poniesionych w danym okresie przez wielkość produkcji według następującego wzoru:

k = K / x 

k- jednostkowe koszty produktu

x- wielkość produkcji

K- koszty produkcji

...