17. zasada Tachimetry diagramowe
Odrębną grupę jednoobrazowych tachimetrów optycznych stanowią tachimetry diagramowe skonstruowane w celu zwiększenia dokładności tachimetrii i wyeliminowania z prac kameralnych pracochłonnych obliczeń dziennikach tachimetrycznych: odległości zredukowanych D i przewyższeń h. W tachimetrach diagramowych zastąpiono kreski dalmiercze krzywymi diagramu. Obraz fragmentu łaty widziany pomiędzy odpowiednimi krzywymi, pomnożony przez odpowiednią, Krągłą wartość stałej, pozwala na łatwe i szybkie wyznaczenie wielkości: D, h bez konieczności wykonywania obliczeń z udziałem funkcji trygonometrycznych.
W instrumentach Dahlta diagram krzywych jest naniesiony na dodatkowym kole tzw. kole diagramowym, umieszczonym wraz z kołem pionowym instrumentu na osi obrotu lunety. Rysunek diagramu znajduje się na drodze przebiegu promieni świetlnych pomiędzy obiektywem a okularem lunety, wskutek czego w jej polu widzenia można zaobserwować obraz określonego fragmentu diagramu, wynikający z aktualnego nachylenia lunety.
Charakterystyczną cechą tego ustawienia jest symetria krzywych wysokości o stałych -10 i +10 względem kreski pionowej siatki celowniczej. W tachimetrze Dahlta nie ma kreski poziomej. Punktem do naprowadzania lunety na cel jest przecięcie kreski pionowej i krzywej podstawowej (zerowej). Krzywa zerowa, biegnąca mniej więcej poziomo, powinna przechodzić przez środek odstępu pomiędzy pojedynczą i podwójną częścią kreski pionowej.
Krzywe wysokości mają przebieg ukośny, przy czym im mniejsza wartość stałej tym bardziej stromy jest przebieg krzywej. Są one opisane wartościami odpowiadających^ im stałych mnożnych: +10, -10; +20, -20; +50, -50; +100, -100.
Podczas pomiaru tachimetrycznego dla każdej pikiety wykonujemy na łacie odczyty trzech krzywych: podstawowej - p, odległości - o, wysokości - w wraz ze stałą k' krzywej wysokości. Należy również wykonać dwa odczyty kątowe: na kole pionowym - V i na kole poziomym - Hz.
Odczyty: p, o, w oraz stałej k' krzywej wysokości służą do obliczenia odległości zredukowanej D i przewyższenia h na podstawie wzorów:
stokrotka1106