Motywacja w ujęciu poznawczym
Koncepcja poznawcza zajmuje się tzw. mediacyjnymi procesami poznawczymi. Te procesy to osobiste wyjaśnienia sukcesu i porażki. Zajmuje się także przetwarzaniem informacji w warunkach szkolnych. To podejście dąży do zrozumienia dlaczego ludzie angażują się w dane zadania, a dlaczego nie.
Czynniki wpływające na indywidualną motywację :
a. Składnik wartości : zawiera on cele i przekonania ludzi na temat znaczenia tego co robię i tego czy jest ono interesujące.
b. Składnik oczekiwań : jest to przekonanie na temat zdolności człowieka co do wykonywania zadania ( Czy jestem w stanie wykonać to zadanie?)
c. Składnik afektywny / emocjonalny : zawiera on reakcje emocjonalne związane z wykonywanym zadaniem
Opis składników z punktu widzenia psychologa :
a. Składnik wartości :
ü Z tym składnikiem łączy się pojęcie celów. Cele spełniają rolę kontrolującą nasze zachowanie, dostarczają informacji na temat procesu w którym człowiek się znajduje, ale także determinują wzorce motywacji.
Cel powinien kontrolować nasze zachowanie.
Cele :
· Sprawnościowe : dążenie do rozwoju, do osiągnięć po to, aby osiągnąć sprawność, doskonałość, umiejętność niezależnie od osiągnięć innych ludzi
· Wykonaniowe : człowiek ukierunkowany na porównania społeczne, współzawodnictwo, na to by osiągnąć więcej niż inni
Z tymi celami związany jest rodzaj motywacji to znaczy : z celami sprawnościowymi związana jest motywacja wewnętrzna, a celami wykonaniowymi częściej związana jest motywacja zewnętrzna. Przyjęcie określonego rodzaju celu pociąga za sobą różny stosunek do zadań. Kiedy człowiek przypisuje większą wartość sprawności ma pozytywne nastawienie wobec zadań, w większym stopniu monitoruje rozumienie, prezentuje strategię organizowania i łączenia wiedzy, natomiast osoby skoncentrowane jedynie na celach wykonaniowych sięgają po strategię zapamiętywania, nie angażują się w myślenie krytyczne, są nastawione na szukanie ułatwień i szybkich zysków.
b. Składnik oczekiwań :
ü Jest to odpowiedź na pytanie „ czy jestem w stanie wykonać to zadanie?”. Łączy się on w bezpośredni sposób z pojęciem „ umiejscowienia kontroli”, ponieważ uważa się, że spostrzeganie przez ludzi kontroli / sterowania wpływa na ich zachowanie. Wyróżniamy wewnętrzne i zewnętrzne umiejscowienie kontroli. Osoba o wewnętrznym umiejscowieniu kontroli ma przekonanie, że steruje swoim zachowaniem oraz że wysiłek i nagrody są ze sobą mocno powiązane. Jest to także przekonanie na temat własnej skuteczności, czyli indywidualna ocena tego czy posiadamy specyficzne umiejętności do wykonywania danego zadania.
Ludzie o wewnętrznym umiejscowieniu kontroli wybierają trudne zadania, wkładają w nie większy wysiłek, pracują wytrwalej i stosują adekwatne strategie w celu rozwiązania zadania. Wykazują także niższy poziom lęku. Osiągają więcej, bo kierują się w swoim życiu chęcią uzyskania sukcesu.
Ludzie o zewnętrznym umiejscowieniu kontroli są przekonani, że mają niewielką kontrolę nad rzeczywistością, że niewiele od nich zależy i często nie widzą związku przyczynowo – skutkowego.
Z umiejscowieniem kontroli łączą się tzw. sądy atrybucyjne, czyli przekonania o własnej skuteczności, które wpływają na nasze zachowanie.
c. Składnik afektywny / emocjonalny :
ü To pytanie „ jakie uczucia wzbudza we mnie to zadanie?”. Dominują tutaj w przypadku obniżenia dominacji takie uczucia / emocje jak wstyd i lęk, które spełniają rolę de motywatorów.
wyrocznia100