Pałosz_OWI.pdf

Szanowni Państwo, zgodnie z umową przesyłam pytania do egzaminu z Ochrony Własności

Intelektualnej. Mam nadzieję, że nie sprawią Państwu kłopotów a egzamin przebiegać będzie w

miłej i bezstresowej (dla obu stron) atmosferze. Przy okazji – najlepsze życzenia noworoczne

Jerzy Pałosz

1. Jakiego rodzaju utwory są chronione przez prawo autorskie (czyli jakie są utworami)?

Do utworów zaliczamy:

Wszelkie utwory wyrażone słowem, znakami graficznymi, publicystyczne,

programy komputerowe, wszelkie utwory plastyczne, fotograficzne,

projekty architektoniczne, muzyczne, sceniczne, audiowizualne.

Ponadto warunkiem uznania czegoś za utwór (w rozumieniu prawnym) jest spełnienie 3 punktów:

a) powinny być rezultatem pracy człowieka

b) w którym przejawia się działalność twórcza o indywidualnym charakterze

c) i który został ustalony (nie musi być na materialnym nośniku)

2. Czy wyroby lutnicze są utworami? A programy komputerowe?

Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994r. "o prawie autorskim i prawach pokrewnych" zarówno wyroby

lutnicze jak i programy komputerowe są zaliczane do utworów i są przedmiotem prawa autorskiego.

3. Co łączy, a co dzieli utwory i rozwiązania? Co łączy i co dzieli rozwiązania i oznaczenia?

Utwory (np. prace magisterskie, programy komp., książki ) i rozwiązania (np. wynalazki) należą do dóbr

konceptualnych (inaczej aktów kreacji twórczej). W obu przypadkach istnieje dozwolony użytek własny

(pod warunkiem, że nie czerpiemy z tego żadnych korzyści). Zarówno za złamanie praw chroniących

utwory jak i rozwiązania istnieje możliwość zapłacenia kary. Utwory podlegają domenie praw

autorskich, a rozwiązania - prawu ochrony własności przemysłowej. W przypadku rozwiązań istnieje

możliwość ochrony patentem. Jeśli chodzi o utwory - osobiste prawa autorskie nie wygasają,

natomiast majątkowe prawa autorskie jak również ochrona patentowa rozwiązań wygasa po upływie

czasu, ale w przypadku ochrony patentowej ten czas można wydłużać.

Rozwiązania (np. wynalazki, wzory użytkowe) i oznaczenia (loga, znaki towarowe, oznaczenia

geograficzne) są chronione przez prawo ochrony własności przemysłowej i należą do dóbr

konceptualnych. Zarówno rozwiązania jak i oznaczenia można zarejestrować, pod warunkiem, że

spełniają one swoją rolę. Istnieją podobne elementy, które przeszkadzają w rejestracji np.

występowanie godła, flagi, herbu, nazwy „Polska” itd. w danym rozwiązaniu czy oznaczeniu.

4. Kiedy powstaje ochrona utworu, kiedy ochrona rozwiązania?

W moim rozumieniu nie chroni się ani utworu, ani rozwiązania, tylko interesów ich twórców.

Oczywiście utwór musi być utworem w pojęciu prawnym - patrz pytania do 20, z w szczególności 1

Ochrona utworu powstaje od chwili ustalenia (patrz pyt. 7), chociażby miał postać nie ukończoną.

Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności. Opracowanie

cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja, jest przedmiotem prawa

autorskiego bez uszczerbku dla prawa do utworu pierwotnego.

Przepisy ustawy stosuje się do utworów:

1) których twórca lub współtwórca jest obywatelem polskim lub

2) które zostały opublikowane po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo

równocześnie na tym terytorium i za granicą, lub

3) które zostały opublikowane po raz pierwszy w języku polskim, lub

4) których ochrona wynika z umów międzynarodowych.

Rozwiązanie jest chronione od chwili uzyskania patentu.

Przez uzyskanie patentu lub prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego korzystania z

wynalazku lub wzoru użytkowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze

Rzeczypospolitej Polskiej.

Warunkiem trwania patentu lub prawa ochronnego jest uiszczenie opłat okresowych za ochronę

wynalazków i wzorów użytkowych.

5. Podaj trzy podstawowe cechy pozwalające uznać jakieś dzieło za utwór w rozumieniu prawa

autorskiego .

Aby dzieło zostało uznane utworem muszą być spełnione następujące warunki:

- musi być rezultatem pracy człowieka. Znaczy to że twórca nie może być osobą prawną. Ustawa

mówi o przejawie działalności, którą rozumie się jako działanie twórcy skierowane na powstanie

określonego rezultatu, niezależnie od zgodności pierwotnych intencji z ostatecznym wynikiem.

- musi to być działalność twórcza o indywidualnym charakterze, tzn. zawierające elementy nowości.

Jednocześnie nie istnieją obiektywne kryteria, przy spełnieniu których możemy mówić o twórczym i

indywidualnym charakterze określonego przejawu działalności ludzkiej. Najczęściej przyjmuje się, że

działalność twórcza o indywidualnym charakterze jest przeciwstawna do działań czysto technicznych,

z góry wyznaczonych przez czynniki zewnętrzne lub osoby inne niż wykonawca, co powoduje brak

pewnego marginesu swobody, mogącego mieć charakter twórczy i indywidualny.

- utwór musi zostać utrwalony bądź ujawniony. Nie chodzi tu o utrwalenie w materialnej postaci, a

raczej o uzewnętrznienie, wykonanie w jakikolwiek sposób.

Nie ważny jest sposób wykonania utworu, jego przeznaczenie ani wartość (estetyczna, materialna,

funkcjonalna).

6. Czy twór przyrody może być utworem?

Sam twór przyrody powstały bez ingerencji człowieka nie jest utworem. Ale może zostać utworem,

jeżeli będzie jakoś zmodyfikowany. Utworem zawsze jest zdjęcie, obraz, nagranie lub inny sposób

utrwalenia tworu natury.

7. Co to oznaczy: ustalenie utworu? czy konieczna jest forma pisemna lub inna materialna

forma utrwalenia?

Utwór powstaje w momencie jego ustalenia . Ustalenie utworu powinno być identyfikowane z jego

uzewnętrznieniem, ujawnieniem twórczego dzieła w taki sposób, aby zainteresowane osoby miały

potencjalną możliwość zapoznania się z danym utworem. Ustaleniu utworu nie musie jednak

towarzyszyć jednoczesne zakomunikowanie go innym niż twórca osobom, które może nastąpić nawet

po długim okresie od momentu ustalenia, w zależności od decyzji w tym zakresie samego twórcy,

który rozpowszechnianiem swojego dzieła może nie być zainteresowany.

Ustalenie utworu może najogólniej rzecz biorąc nastąpić w dwóch podstawowych odmianach:

a)w postaci utrwalenia utworu

b)bez jego utrwalenia

Utrwalenie utworu stanowi dominującą z praktycznego punktu widzenia postać ustalenia przedmiotu

praw autorskich i ma miejsce wówczas, gdy utwór zapisany zostanie na określonym nośniku

materialnym

8. Czy ochronie prawno – autorskiej podlega sam pomysł dzieła, czy dopiero realizacja?

nie jest chroniony sam pomysł, Jedynie realizacja pomysłu, która przybierze twórczą postać będzie

mogła uzyskać ochronę prawa autorskiego, wtedy bowiem będziemy już mieli do czynienia z utworem

powstałym na kanwie pomysłu.

9. Czy artysta musi kontrolować przebieg procesu twórczego?

Nie musi. Artysta może stworzyć utwór nieświadomie.

10. Co to znaczy: utwory z zapożyczeniami? Utwór z zapożyczeniami zalicza się do utworów

niesamoistnych, w którym zakres korzystania z utworu pierwotnego przekracza dopuszczalne, w

ramach utworu inspirowanego, ramy cytatu.

11. Co to znaczy: utwór zależny, utwór samoistny?

utwór zależny - jest to opracowanie cudzych utworów( tłumaczenia, przeróbki, adaptacje,

streszczenia), muszą one wymieniać twórcę i tytuł utworu pierwotnego, a korzystanie z takiego utworu

jest zależne od zgody autora utworu pierwotnego, z tym że zgoda nie jest potrzebna na sam fakt

tłumaczenia dzieła, a tylko na wykorzystanie tego tłumaczenia np. wydanie go drukiem; jeżeli w ciągu

5 lat od wyrażenia zgody przez twórcę oryginału tłumaczenie, opracowanie, adaptacja, streszczenie

nie zostaną rozpowszechnione, twórca utworu pierwotnego może swoje zezwolenie cofnąć;

Utwór samoistny to taki, w którym nie wykorzystano twórczych elementów pochodzących z dzieł

innego autora. Do tej kategorii należą też dzieła inspirowane cudzą twórczością.

12. Wymień choćby dwa tzw prawa sąsiednie (pokrewne).

- Prawa do artystycznych wykonań.

- Prawa do fonogramów i wideogramów.

- Prawa do nadań programów.

- Prawa do pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych.

13. Dwojaki charakter prawa autorskiego. Kiedy zachodzi „rozejście się” obu aspektów?

Prawo autorskie ma dwojaki charakter chyba dlatego, że dzielimy je na

autorskie prawo osobiste i autorskie prawo majątkowe.

Prawo autorskie osobiste dotyczy głównie prawa autora do opisania swego utworu własnym

nazwiskiem lub pseudonimem, nienaruszalności jego utworu, decydowniu o pierwszym udostępnieniu

i prawo do nadzoru korzystania z utworu.

Prawa te są niezbywalne

Prawo autorskie majątkowe dotyczą przede wszystkim ekonomicznej strony całego zamieszania.

Czyli, że twórca utworu (masło maślane mi chyba wychodzi) ma prawo do czerpania korzyści z jego

eksploatacji. (a typów eksploatacji jest wiele, bo może to być wystawianie na scenie, publiczne

odtwarzanie, puszczanie w obieg sieciowy.. czyli chyba praktycznie cokolwiek

)

a tu czas trwania majątkowych:

trwają w zasadzie przez cały czas życia twórcy i 70 lat po jego śmierci,

jeżeli twórca nie jest znany - 70 lat od daty pierwszego rozpowszechnienia utworu.

jeżeli z mocy ustawy autorskie prawa majątkowe przysługują innej osobie niż twórca:

70 lat liczy się od daty rozpowszechnienia utworu,

gdy utwór nie został rozpowszechniony - 70 lat od daty ustalenia utworu;

50 lat w odniesieniu do nadań programów RTV (licząc od roku pierwszego nadania);

50 lat w odniesieniu do sporządzania i korzystania z fonogramów i wideogramów (licząc od roku

sporządzenia)

oprócz czasu trwania starałem się raczej własnymi słowami i sam nie wiem czy to ma jeszcze nadal

taki sam sens, ale jakby co, to poprawiajcie mnie

Cytat:

Prawo autorskie dzieli się na prawo osobiste i prawo majątkowe. W przypadku prawa

majątkowego może dojść do tzw. „rozejścia się” dwóch podmiotów: twórcy utworu oraz

autorsko uprawnionego do tego dzieła. Dotyczy to „pracowniczych programów

komputerowych” i dzieł zbiorowych. Innym przypadkiem „rozchodzenia się praw” jest

sytuacja, w której nośnik utworu należy do innej osoby niż podmiot praw autorskich.

14. Czy dzieło zaliczane do folkloru może być przedmiotem prawa autorskiego?

z tego samego źródła: "(...) zaś sama wiedza folklorystyczna, jej propagowanie, pod ustawę o

prawie autorskim nie kwalifikuje się. " - czyli z tego, co rozumiem, posiadanie i używanie w

praktyce wiedzy na temat ( np.: ) konkretnych wzorów, zestawień interwałów ( haha! ) czy tym

podobnych rzeczy, które są charakterystyczne dla danego regionu, jest niczym złym. Innymi słowy -

Krakowiak jako taniec lub muzyka nie jest objęty prawem autorskim. Gdyby Floydzi grali folk, nie mogli

by zastrzec krakowiaka, obrazując to w sposób jakże 'Pałoszowy'

Jednak, z drugiej strony, zależy co klasyfikujemy pod folklor - czy tylko to "stare znane" (np. muzyka,

czy wzory na sukienkach), czy też "nowe". Bo to nowe, jeżeli ma konkretnego autora, jest już (z tego

co mi się wydaje) utworem inspirowanym (przez folklor), więc jest objęte prawem autorskim. Bo ma

konkretnego autora...

15. Na czym polega tzw. pracownicze prawo własności ? Czy i kiedy obejmuje także utwory

powstałe w wyniku umowy o dzieło lub umowy zlecenia?

16. Szczególne regulacje dotyczące utworów pracowników instytucji naukowych . Czy

obejmują także studentów?

Wyjątkiem w regulacjach dotyczących "utworów pracowniczych" są bardziej korzystne reguły mówiące

o utworach naukowych tworzonych przez pracowników instytucji naukowych. W przypadku tych

utworów uprawnienia pracodawcy to tylko:

-> pierwszeństwo publikacji

-> prawo do korzystania z materiału naukowego zawartego w utworze

-> udostępnianie dzieła osobom w trzecim w granicach wynikających z okoliczności tworzenia dzieła

Autorskie prawo majątkowe do prac licencjackich, magisterskich, doktorskich i habilitacyjnych należy

do ich twórców, a uczelnia może korzystać jedynie z wąskich uprawnień eksploatacyjnych i to tylko:

-> w odniesieniu do dzieł swoich pracowników

-> stworzonych w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku do pracy

Przepis ten nie dotyczy studentów.

Eksploatacja prac magisterskich etc przez jednostkę przyznającą tytuły naukowe (uczelnię) wymaga

zawarcia z twórcą odpowiedniej umowy (licencyjnej lub przenoszącej autorskie prawa majątkowe).

17. Co to znaczy, że prawo osobiste ulega erozji? Oznacza zjawisko przekształcania się prawa

osobistego z chwilą śmierci autora w prawo kultu pamięci zmarłych (prawo osobiste traci jakby na

wartości czy aktualności ale nadal obowiązuje).

18. Wymień przynajmniej trzy aspekty osobistego prawa autorskiego

Autorskie prawa osobiste

Art. 16. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i

nie podlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:

1) autorstwa utworu,

2) oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo,

3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania,

4) decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności,

5) nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

W przypadku programów komputerowych prawa te ograniczają się tylko do pierwszych dwóch

punktów.

19. Jakie działa nie podlegają ochronie z punktu widzenia zachowania ich integralności?

np. programy komputerowe.

źródło - notatki (wiem, że uboga odpowiedź, ale zawsze to coś i może ktoś rozszerzy...)

Caudi napisał/a:

Do 19. można dodać (oprócz programów komputerowych) jescze dzieła które weszły do

domeny publicznej oraz takie, których autor nie żyje, a wprowadzane zmiany są konieczne i

istnieje domniemanie że twórca nie miałby słusznych podstaw żeby się temu sprzeciwić

programy komputerowe i utwory architektoniczne. Przykład Pałosza (już z egzaminu): jeśli ktoś

zbuduje dom, gdy ma jedno dziecko, a potem urodzi mu się drugie i chce dom rozbudować, to

architekt, który go projektował nie może zaprotestować (więc nie ma prawa do zachowania

integralności utworu).

20. Rodzaje plagiatu

Plagiat - przywłaszczenie sobie autorstwa cudzego dzieła poprzez rozpowszechnianie go pod

własnym nazwiskiem (bez zmian lub nie). Należy stwierdzać go przy istnieniu winy umyślnej lub

nieumyślnej oraz także przy jej braku po stronie naruszającego.

Plagiat może mieć charakter:

-jawny (przypisywanie sobie autorstwa całego cudzego dzieła lub jego części bez wnoszenia

własnego wkładu),

-ukryty (przypisywanie sobie autorstwa wykorzystanych we własnym dziele elementów twórczych z

cudzego utworu). - trudny do wykrycia

21. Prawo do cytatu. Ograniczenia i wymogi prawne.

prawo do cytatu - zgodnie z którym wolno bez zgody autora przytaczać w utworach stanowiących

samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie

uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości, a także

w celach dydaktycznych i naukowych wolno zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub

fragmenty większych utworów w podręcznikach i wypisach, przy czym wówczas cytowanemu twórcy

przysługuje prawo do wynagrodzenia (art.29).

- przy zastosowaniu cytatu ZAWSZE trzeba podać twórcę oraz źródło konkretnego fragmentu,z

którego on pochodzi. Powinno być to wskazanie dokładne, która część z którego źródła została

zapożyczona. Zaniedbanie tego obowiązku powoduje naruszenie autorskich praw osobistych twórcy.

- w cytacie nie należy wprowadzać ŻADNYCH zmian. Można pewne rzeczy, np. dopisać, ale nie

powinno to sprawiać wrażenia, że autor dopisku i autor cytatu to ta sama osoba, dlatego wszelkie tego

typu zmiany trzeba wyraźnie oddzielić od cytowanego fragmentu. Stosuje się w takich sytuacjach np.

formy dopowiedzeń w nawiasach

22. Czy w utworach muzycznych dopuszczalny jest cytat?

- cytat nie musi występować tylko w formie tekstowej. Wyróżnia się m.in. cytat plastyczny, cytat

filmowy, cytat muzyczny , cytat graficzny. Wszystko przy zastosowaniu zasad wymienionych wyżej

23. Jak należy rozumieć przysługujące autorowi prawo do zachowania integralności utworu?

Prawo to oznacza ze tworca moze przeciwstawic sie dzialaniom naruszajacym tresc lub forme dziela,

ktorego jest autorem(tj zmiana czesci utworu, pominiecie czesci utworu, wprowadzenie uzupelnien a

nawet obrazkow niezgodnych z wizja autora do jego dziela). Prawo to nie dotyczy tworzenia dziel

zaleznych czyli np tworzenia jakiejs adaptacji filmowej(na co jest wiele nieistotnych waruknow). Co

dosc istotne prawo to jest niezbywalne czyli autor moze nie chciec z niego korzystac ale jak sie mu

odwidzi to zawsze moze to zrobic.

24. Co oznacza pojęcie „droit de suite”?

Droit de suite:

Regulacja wprowadzona w art. 19 ustawy nawiązuje do znanej już polskiemu ustawodawstwu

przedwojennemu instytucji droit de suite. Prawo to umożliwia twórcy i jego spadkobiercom

partycypowanie w korzyściach związanych z odsprzedawaniem oryginału utworu plastycznego lub

rękopisów utworów literackich i muzycznych, pod warunkiem, że przejście własności nastąpiło w

wyniku ,,zawodowej odsprzedaży". Z tego rodzaju odsprzedażą mamy do czynienia w przypadku

pośrednictwa profesjonalnego kupca (np. marszanda, organizatora aukcji). Należy uświadomić sobie,

że praktyczną konsekwencją droit de suite może być podwyższenie cen dzieł sztuki objętych

działaniem tego prawa. Zbywca kalkulując cenę uwzględniać bowiem będzie konieczność wypłaty 5%

ceny dla twórców lub jego spadkobierców.

25. Na czym polega tzw. dozwolony użytek osobisty?

1. Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie

własnego użytku osobistego. Przepis ten nie upoważnia do budowania według cudzego utworu

architektonicznego i architektonicznourbanistycznego oraz do korzystania z elektronicznych baz

danych spełniających cechy utworu, chyba że dotyczy to własnego użytku naukowego niezwiązanego

z celem zarobkowym

2. Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów

przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa

lub stosunku towarzyskiego.

26. Czy w przypadku programów komputerowych dopuszczalny jest dozwolony użytek

osobisty lub publiczny?

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: