Podstawowym środowiskiem, w którym dziecko żyje i wzrasta – jest rodzina. Dlatego nasze przedszkole wsparciem, opieką terapeutyczną i psychoedukacyjną obejmuje również rodziców lub opiekunów, ze względu na konieczność zmian w obszarze postaw rodzicielskich, metod wychowawczych, związanych ze specyficznym rozwojem dziecka i relacji rodzinnych.
Dlatego też raz w miesiącu zapraszamy rodziców do przedszkola na cykliczne spotkania warsztatowe, prowadzone przez psychologów tejże placówki. Warsztaty Umiejętności Wychowawczych to psychoedukacyjne zajęcia grupowe dla rodziców lub opiekunów, wykorzystujące elementy programu „Szkoła dla Rodziców”, rozwijające umiejętności budowania prawidłowych relacji interpersonalnych i będące formą wsparcia grupowego. Uczestnicy zajęć praktycznie uczą się jak dotrzeć do dziecka, radzić sobie z jego trudnymi zachowaniami, poznają bogaty świat uczuć zarówno dziecka, jak i własny. Zajęcia te umożliwiają wypracowanie nowych sposobów postępowania z dzieckiem, także w oparciu o doświadczenia innych rodziców; pozwalają uczestnikom bliżej się poznać, co ułatwia kontakty, rozmowy o problemach i sukcesach dotyczących dzieci, wzajemne wspieranie się w trudnościach. Oprócz intensywnej pracy jest też okazja do wspólnej zabawy w parach, mniejszych i większych grupach, której towarzyszy śmiech i relaks.
Do przedszkola uczęszcza dwudziestka dzieci, podzielonych na dwie grupy, stąd w Warsztatach Umiejętności Wychowawczych bierze udział maksymalnie dwudziestu rodziców lub opiekunów. Po każdym spotkaniu prowadzący przygotowują krótką notatkę dotyczącą treści omawianych na warsztacie, która to zostaje przekazana rodzicom jako podsumowanie tematu.
Poniżej przedstawiamy przykładowe autorskie scenariusze 10 spotkań warsztatowych przewidzianych na jeden rok szkolny.
ORGANIZACYJNY
„Chciałabym/chciałbym dowiedzieć się…”
„Chciałabym/chciałbym nauczyć się…”
Chętni przedstawiają swoje zdania grupie.
Czas: 2 godziny zegarowe
Pomoce: kartki formatu A4, duży arkusz papieru, drzewo wycięte z kartonu, liście z kolorowego papieru, kredki, mazaki, długopisy, podkładki, taśma klejąca, klej.
1. Moje uczucia – zebrani przypominają sobie, jakie uczucia towarzyszyły im podczas pierwszego warsztatu, zapisują je na wybranych przez siebie kolorowych kartkach. Rodzice, którzy nie byli na poprzednim warsztacie wybierają kilka ze znanych im uczuć i dopasowują do nich kolory wg własnego pomysłu, zapisując uczucia na kartkach. Chętni omawiają prace na forum grupy.
2. Dyskusja – na temat: „Uczucia w życiu człowieka”. Następuje wprowadzenie pojęć: uczucia wygodne - uczucia niewygodne, rodzice dokonują indywidualnego podziału uczuć na wygodne i niewygodne do przeżywania. Osoby chętne prezentują swoje propozycje innym uczestnikom zajęć.
3. Plakat – praca w trzyosobowych grupach. Grupa wykonuje plakat wybranego niewygodnego uczucia. Omówienie ćwiczenia.
4. Scenki – dobór w pary. Każda para przypomina sobie lub wymyśla sytuację, której towarzyszyło niewygodne uczucie, po czym odgrywa ją. Następnie grupa w formie burzy mózgu podaje przykłady jak poradzić sobie z niewygodnym uczuciem. Para, która wymyśliła sytuację wybiera jeden z pomysłów i wykorzystuje go w odegranej ponownie scenie. Rodzice zastanawiają się, co pozytywnego dało im przeżycie tego uczucia.
5. Odreagowanie – prowadzący w tej części zajęć proponują chętnym rodzicom zniszczenie plakatów z niewygodnymi uczuciami jako wyraz odreagowania napięcia wiążącego się z tymi uczuciami.
6. Dokończenie zdań – runda w kole:
„Uczucia w moim życiu...”, „Chciałbym/chciałabym, żeby uczucia...”
Pomoce: arkusz z kontraktem, kartki formatu A4, 7 arkuszy papieru, kartki kolorowego papieru, kredki, mazaki, długopisy, podkładki, taśma klejąca, klej.
1. „Z czym przychodzisz?” – runda w kole.
2. Skojarzenia – uczestnicy mają jako zadanie dokończyć zdanie:
„Złość jest jak....”. Można to zdanie dokończyć kilkakrotnie.
3. Rysunek – każdy z grupy wykonuje indywidualnie na arkuszu A4 rysunek p.t.: „Złość”. Po wykonaniu zadania można swoją pracę przedstawić innym i omówić.
4. Definicja – chętni próbują ułożyć własną definicję złości i prezentują ją grupie.
5. Pozytywne strony złości – prowadzący kładzie przed zebranymi koło z napisem: pozytywy złości. Uczestnicy na podłużnych karteczkach zapisują hasła (jedno hasło na jednej kartce) i układają je w formie promieni wokół koła symbolizującego słońce.
6. Scenki – zebrani dobierają się w pary (poprzez wylosowanie kartki z połową zdania i odnalezienie osoby posiadającej kartkę z drugą częścią tego zdania) i każda z nich prezentuje na forum jeden z możliwych sposobów radzenia sobie ze złością.
7. Podział – uczestnicy dyskutują na forum grupy na temat podziału zaprezentowanych sposobów na formy wyładowania i tłumienia złości.
8. Wyładowanie – tłumienie – prowadzący kładzie przed uczestnikami zajęć dwie kartki z napisami: 1-wyładowanie, 2-tłumienie. Każdy indywidualnie zastanawia się nad pozytywnymi i negatywnymi stronami wyładowania i tłumienia złości, swoje przemyślenia zapisuje na oddzielnych karteczkach i układa pod w/w hasłami.
9. Pytanie otwarte – prowadzący podaje pytanie: „Dlaczego tłumimy złość?”, uczestnicy mogą wziąć udział w dyskusji.
10. Analiza zdań – zebrani odwołując się do zdań zapisanych na kartkach służących do podziału na pary w ćwiczeniu 6, mają za zadanie rozszyfrować komunikat dziecka o uczuciu kryjącym się w wypowiedzi, nazwać to uczucie i zakomunikować je dziecku: „Widzę (słyszę, rozumiem), że jesteś....(smutny, wściekły, rozczarowany) itp.”
Zdania do analizy:
Jasio jest głupi!
Nigdy już nie będę bawić się z Jasiem!
Ty zawsze kupujesz coś Małgosi, a mnie nigdy!
Tata nigdy się ze mną nie bawi, tylko ciągle ogląda telewizję!
Już więcej nie pójdę do babci!
Nie pożyczę jej więcej moich mazaków!
Nie pójdę jutro do przedszkola! itp.
11. „Z czym wychodzisz?” – runda w kole
Pomoce: arkusz z kontraktem, kartki formatu A4, kredki, mazaki, koło oraz paski z żółtego kartonu, kartki ze zdaniami, kolorowe paski papieru, długopisy.
1. ,,Z czym przychodzisz ...” - rundka w kole.
2. Ćwiczenie wstępne. Podział na dwie grupy.
Grupa 1 – panie – wymyślają jak najwięcej pomysłów : ,,Co panowie noszą w kieszeniach?”
Grupa 2 – panowie - ,,Co panie noszą w torebce?”
Prezentacje własnych pomysłów.
3. ,,Co mogę Ci zrobić ?” – praca w parach.
Osoby A i B siedzą naprzeciwko siebie. Osoba A zadaje 10 razy pytanie o to co może
zrobić osobie B (np. ,,Czy mogę dotknąć Twoich włosów ?”) Zmiana w parach.
Omówienie ćwiczenia (jak czuli się podczas tego ćwiczenia).
4. Ćwiczenie w kręgu :
a) Jedna osoba stoi w środku (z zamkniętymi lub otwartymi oczami – wg własnej decyzji) i decyduje do jakiej odległości krąg może się do niej zbliżyć lub oddalić, żeby czuła się dobrze i bezpiecznie.
b) Osoba A staje naprzeciwko osoby B. Osoba B zbliża się powoli do osoby A, A określa odległość do jakiej zbliża osobę B, żeby czuła się dobrze i bezpiecznie.
Omówienie ćwiczeń.
5. Moja przestrzeń - znajdź i określ swoją przestrzeń na terenie sali – każdy z uczestników warsztatów rozchodzi się po sali i szuka swojego terytorium.
Omówienie ćwiczenia.
6. Moje prawa i obowiązki - praca indywidualna:
I Jakie mam prawa i obowiązki jako:
- matka/ojciec
- żona/mąż
- córka/syn?
II Jakie prawa i obowiązki ma moje dziecko?
Każdy zapisuje na kartce odpowiedzi na powyższe pytania.
Omówienie na forum przez chętne osoby.
7. Asertywność – każdy z rodziców podaje i zapisuje na arkuszu swoje skojarzenia z tym słowem.
8. Definicja asertywności – swobodne wypowiedzi uczestników.
9. Scenki sytuacyjne - praca indywidualna.
Prowadzący przedstawiają konkretne sytuacje z życia. Uczestnicy mają za zadanie opisać swoją reakcję, zyski i straty wynikające z reakcji oraz sposób zachowania się przy ponownym wystąpieniu podobnej sytuacji.
I Znajomi przychodzą z wizytą do Twojego domu. Podczas spotkania ich dzieci otwierają różne szafki w Twoim mieszkaniu, wyciągają różne rzeczy bez Twojego pozwolenia i przy braku reakcji ich rodziców.
a) Twoja reakcja………………………………………………………………….................
b) Zyski i straty wynikające z Twojej reakcji………………………………….....................
c) Jak zareagujesz następnym razem? ……………………………………….......................
II Przychodzą do Ciebie znajomi z dziećmi. Dorośli rozmawiają w jednym pokoju, dzieci bawią się w drugim pokoju. W pewnym momencie przychodzi do Was Twoje dziecko i mówi, że dziecko znajomych zdejmuje z jego półki książki, rozrzuca je po podłodze i biega po nich. Znajomi nie reagują na te słowa.
III Mama lub teściowa przychodzi do Ciebie do domu zająć się dziećmi. Podczas Twojej nieobecności – mimo, że nie została o to poproszona – posprzątała Ci mieszkanie, zrobiła pranie, poukładała w szafkach, poprzestawiała drobiazgi stojące na szafce.
IV Jest rodzinny obiad. Mama lub teściowa – mimo, iż wie, że syn/zięć uczy psa jeść tylko z miski – podaje mu przy stole jedzenie.
a) Reakcja syna/zięcia………………………………………………………………….........
b) Zyski i straty wynikające z jego reakcji…………………………………..........................
c) Jak zareagujesz jako syn/zięć następnym razem? ……………………………………….
V Żona robi porządki w szafce z ubraniami lub narzędziami męża, przekłada lub wyrzuca jego rzeczy, które uważa za niepotrzebne.
a) Reakcja męża…………………………………………………………………..................
c) Jak zareagujesz jako mąż następnym razem? ………………………………………........
Omówienie przez chętnych na forum.
10. ,,Z czym wychodzisz?” – rundka w kole.
Pomoce: arkusz z kontraktem, kartki formatu A4, arkusz papieru, kredki, mazaki, kartki z opisem sytuacji dla każdego uczestnika, długopisy, taśma klejąca, podkładki.
1. „Jestem tu, ponieważ...” – runda w kole, uczestnicy kończą zdanie.
2. Burza mózgu – uczestnicy wypisują na dużym arkuszu papieru trudne zachowania dzieci. Jedna z osób odczytuje zapisane treści. Następnie uczestnicy mają za zadanie przyporządkować zachowania do czterech grup zagadnień związanych z zaburzeniami w zachowaniu dziecka: nadpobudliwość, agresja, brak współpracy z rodzicem, inne.
3. Uczucia – rodzice indywidualnie odpowiadają na pytanie: „Co przeżywam przy okazji trudnych zachowań dziecka? Jakich uczuć doświadczam?”. Odpowiedzi można zapisać na kartce, a chętni mogą treściami podzielić się z grupą.
4. Analiza tekstów – zebrani dzielą się na trzy grupy. Każda z grup dostaje do opracowania jeden z trzech tematów w oparciu o przygotowane wcześniej przez prowadzących materiały (artykuły, fragmenty książek dotyczące podejmowanych zagadnień). Po zapoznaniu się z tekstem, grupa opracowuje zagadnienia: Czego problem dotyczy? Jak sobie z nim radzić? Najważniejsze kwestie zapisuje na dużym arkuszu papieru, a przedstawiciel grupy referuje temat.
5. „Na dzisiejszych zajęciach...” – runda w kole i dokończenie zdania przez uczestników.
Pomoce: arkusz z kontraktem, 4 duże arkusze papieru, mazaki, małe kolorowe kartki, długopisy, podkładki, artykuły, taśma klejąca.
2. Chmura z deszczem – prowadzący umieszcza przed uczestnikami chmurę wyciętą z kartonu z napisem: konflikt. Każdy uczestnik na przygotowanych papierowych kroplach zapisuje skojarzenie do słowa: konflikt i przykleja je pod chmurą. Jedna osoba odczytuje wszystkie hasła, zwracamy uwagę uczestników na zapisane niewygodne uczucia.
3. Czego dotyczy konflikt – uczestnicy dobrani w pary zastanawiają się, jakich sfer życia i jakich sytuacji życiowych najczęściej dotyczy konflikt, zapisują propozycje na kartkach i prezentują na forum grupy.
4. Dyskusja – zebrani wypowiadają się na temat: „Konflikt – tak czy nie”, „Czy przeżywamy konflikty wewnętrzne?”
5. Zyski i straty – pary z ćwiczeni...
ZIBI861