ĆWICZENIA
9.11.2012
Inne metody badań stosowane w pedagogice i naukach społecznych
(za dwa tygodnie jest ostatnie spotkanie)
!!! Badania fokusowe (nowatorska strategia stosowana na razie głównie w psychologii, socjologii, zarządzaniu zasobami ludzkimi) – jedna z najnowszych metod badawczych; polega na tym, ze analizuje się wypowiedzi uczestników (dobieranych w zależności od poruszonego tematu) na modelowane tematy, dyskusja kierowana przez moderatora (osoba kompetentna w kierowaniu komunikacją/rozmową, decyzyjna, analityczne myślenie, zakaz angażowania się emocjonalnego jest wymogiem), a relacja jest nagrywana; analizuje się transkrypcję tego badania; pułapka/wymóg: subiektywna ocena moderatora to rzecz względna, a najwięcej zależy od niego!; badania te ukazują tendencje, zależności, obciążenia towarzyszące tematom, ale nie generalizują zjawisk
3. Metoda indywidualnych przypadków (biograficzna)
Analiza życiowa jednostki (struktura jego osobowości, styl życia, zainteresowania itp.), techniki wykorzystywane: wywiad ustrukturyzowany charakteryzujący się konkretną strukturą (np. lista pytań), obserwacja (uzupełnienie tej metody; obserwowanie zachowania badanego np. podczas samego badania), analiza dokumentów osobistych (zarobki itp.).
O czym należy pamiętać przy przeprowadzaniu takiego badania: nie naciskać, traktować podmiotowo, zachować anonimowość badanego, wyjaśnienie celu badań (wprowadzenie), przy antypatii do badanego, należy zrezygnować z przeprowadzenia badania (by uniknąć błędów poznawczych → efekt Galatei, efekt Golema), akceptacja (obszar badawczy: np. dzieci stosujące przemoc fizyczną wobec rówieśników)
Podział emocji
1. O znaku + (adekwatne)
2. O znaku –
4. Metoda sondażu diagnostycznego → charakterystyczne jest, ze tutaj gromadzimy nasze wiadomości na kanwie ankiety, ma też inne techniki: wywiad, analiza dokumentów, techniki statystyczne (obszar badawczy: np. zjawisko przemocy fizycznej wśród dzieci)
W przypadku szerokich badań pedagogicznych, to tak naprawdę żadna z tych wszystkich czterech metod nie powinna występować samodzielnie (należy je łączyć). Oczywiście w prowadzeniu takich badań zaangażowanych powinny być więcej niż jedna osoba.
Metoda szacowania (skale ocen) → kiedy konstruujemy ankietę z kilkustopniową skalą (np. za pomocą cyfr: np. od 1-5, wg częstości pojawienia się danej cechy – skala Likerta, wg przysługującej jakości, za pomocą różnych nazwisk, za pomocą opisu zachowań + jakości)
(przydatne do stworzenia ankiety: Łoboski „Metody i techniki badań pedagogicznych” rozdział III pt. „Metoda szacowania (skale ocen)”)
Socjometria → polega na tym, że osoba badana dokonuje wyborów pozytywnych i negatywnych (np. „Z kim najchętniej siedziałbyś w ławce”? dziecko typuje swoje wybory, co pozwala zmierzyć pewien dystans pomiędzy jednostkami w grupie), pozwala ustalić deklarowane stosunki (należy być ostrożnym w interpretowaniu, bo „na ten moment” coś jest nie tak, ale zazwyczaj wszystko jest w porządku) w tej grupie (np. sprawdzić kto jest liderem, kozłem ofiarnym itp.); można tu przebadać spoistość grupy, zwartość, integrację, stosunki itp.
Wyniki badań socjometrycznych przedstawia się w postaci socjogramu. Należy pamiętać, żeby takich schematów nie przedstawiać publicznie, raczej powinno się przedstawiać wnioski; to tylko pewien wstęp do oddziaływań wychowawczych. („Gwiazdy socjometryczne” / ”odrzucone” / ”izolowane” / ”pary” / ”paczki” / ”łańcuch socjometryczny”); co nam takie badanie daje:
- znamy rolę pełnioną przez dane dziecko
- rodzaj i natężenie relacji
- zmiany, jakim ta grupa ulega
bopotrzebuje1