KASZEL
- ODRUCHOWA REAKCJA OBRONNA MAJĄCA NA CELU USUNIECIE CIAŁA OBCEGO LUB ZALEGAJĄCEJ WYDZIELINY Z DRÓG ODDECHOWYCH
- KASZEL TO NIE CHOROBA
- PO USUNIĘCIU PRZYCZYNY USTAJE KASZEL JAKO OBJAW
-KASZEL MA 2 FAZY:
1) GŁĘBOKI WDECH NA SZCZYCIE KTÓREGO DOCHODZI DO ZAMKNIĘCIA GŁOŚNI I WZROSTU CIŚNIENIA W DROGACH ODDECHOWYCH
2) GWAŁTOWNE OTWARCIE GŁOŚNI I SZYBKI SPADEK CIŚNIENIA, KTÓRY SKUTKUJE PRĄDEM POWIETRZA W KIERUNKU KRTANI I GARDŁA.
v BRZEG NAGŁOŚNI, ROZWIDLENIA TCHAWICY I DUŻYCH OSKRZELI, OPŁUCNA, TYLNA ŚCIANA PRZEWODU SŁUCHOWEGO ZEW. – UNERWIA JE NERW BŁĘDNY ICH PODRAŻNIENIE WYWŁUJE KASZEL
CHOROBY PRZEBIEGAJĄCE Z KASZLEM JAKO OBJAWEM SZKODLIWYM, KTÓRY TRZEBA ZWALCZAĆ:
- ZAPALENIE PŁUC I OSKRZELI
- ASTMA
-GRUŹLICA
- NIEWYDOLNOŚĆ LEWOKOMOROWA
- POCHP
- ROZEDMA
- ZRANIENIA W OBRĘBIE KLATKI PIERSIOWEJ
- ZŁAMANIA ŻEBER
- ZMIAŻDŻENIE KLATKI PIERSIOWEJ
- PO OPERACJACH NA KLATCE PIERSIOWEJ
LEKI POWODUJĄCE KASZEL
- IACE:BLOKUJA ROZKŁAD BRADYKININ CO PODRAŻNIA OSKRZELA
- BETA- ADRENOLITYKI :ZABLOKOWANIE BETA2 =SKURCZ OSKRZELI=KASZEL
-FURAGINA: ŹLE DZIAŁA NA PŁUCA
* LEKI PRZECIWKASZLOWE LIKWIDUJĄ ODRUCH KASZLU, ALE NIE WPŁYWAJĄNA JEGO PRZYCZYNĘ
* PRZY ZALEGAJĄCEJ WYDZIELINIE TRZEBA STOSOWAC ŚRODKI WYKRZTUŚNE
PODZIAŁ LEKÓW PRZECIWKASZLOWYCH:
I. OŚRODKOWE
- DUŻA EFEKTYWNOŚĆ
- LICZNE I NIEBEZPIECZNE DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE(MORFINA NAWET ŚMIERĆ)
- NIEKTÓRE WYKAZUJĄ WYSOKI POTENCJAŁ UZALEŻNIAJĄCY ORAZ DUŻĄ ZDOLNOŚĆ WYWIERANIA EFEKTU EUFORYZUJĄCEGO PRZY PODANIU POZAJELITOWYM
- DZIELĄ SIĘ NA DWIE GRUPY:
1. OPIOIDOWE
A) MAJĄCE SILNE DZIAŁANIE EUFORYZUJĄCE I UZALEŻNIAJĄCE
Ø MORFINA, ETYLOMORFINA, OXYKODON
- WSZYSTKIE TRZY MAJĄ ZBLIŻONE WŁAŚCIWOŚCI I SKUTECZNOŚĆ
- STOSOWANE GDY KASZEL ZAGRAŻA ZDROWIU I ŻYCIU(KRWOTOKI PŁUCNE, NOWOTWORY, DORAŹNIE W KATASTROFACH)
- MORFINA JEST SILNĄ ZASADĄ I SŁABO WCHŁANIA SIĘ Z PRZEWODU POKARMOWEGO, PODAWANA GŁÓWNIE DOŻYLNIE
B) WYWOŁUJĄCE SŁABSZĄ ZALEŻNOŚĆ I PRAKTYCZNIE NIE WYWOŁUJĄCE EUFORII
Ø KODEINA
- WYWOŁUJE DZIAŁANIE PRZECIWKASZLOWE I PRZECIWBÓLOWE
- BARDZO DOBRZE WCHŁANIA SIĘ Z PRZEWODU POKARMOWEGO
- POWSZECHNIE STOSOWANA
- PODANA DOUSTNIE NIE WYKAZUJE DZIAŁAŃ EUFORYZUJĄCYCH I NIE POWODUJE ZALEŻNOŚCI CHYBA, ŻE STOSUJE SIĘ JEDNOCZEŚNIE INNE SUBSTANCJE UZALEŻNIAJĄCE ( BARBITURANY, BENZODIAZEPINY, ALKOHOL)
- SZCZEGÓLNIE STOSOWANA PRZEWLEKLE POWODUJE DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE : PRZEWLEKŁE ZAPARCIA, NUDNOŚCI, WYMIOTY, SENNOŚĆ, ZMNIEJSZA CZĘSTOŚĆ ODDYCHANIA, ZABURZENIA NEUROLOGICZNE NP. SZUMY USZNE, BÓLE I ZAWROTY GŁOWY
- WIĘKSZOŚĆ OBJAWÓW U LUDZI STARSZYCH I DZIECI
- U DZIECI MOŻE WYWOŁAĆ DRGAWKI(JAK DZIECKO MIAŁO DRGAWKI PO GORĄCZKOWE NIE MOŻE KODEINY)
- DAWKA TERAPEUTYCZNA KODEINY 8-30MG
PREPARATY:
-ASCODAN( +KWAS ACETYLOSALICYLOWY)
- ANTIDOL, DEFALGAN CODEINE, EFERALGAN CODEINE, ULTRACOD, TALVOSILEN (+ PARACETAMOL)
- HERBAPINI(+ KOPER+SOSNA)
- NEOAZARINA(+TYMIANEK)
- NUROFEN PLUS(+ IBUPROFEN)
- SYROP SOSNOWY ZŁOŻONY(+ SOSNA, KOPER, MLECZAN WAPNIA, GLISTNIK)
- SOLPADEINE(+ KOFEINA+ PARACETAMOL)
- THIOCODIN(+ SULFAGWAJAKOL)
C) NIE POWODUJĄCE ZALEŻNOŚCI I W DAWKACH TERAPEUTYCZNYCH NIE WYWOŁUJĄCE EUFORII
Ø DEXTROMETORFAN:
- HALUCYNACJE MOGĄ SIĘ POJAWIĆ PO ZNACZNYM PRZEDAWKOWANIU
- NIE DZIAŁA PRZECIWBÓLOWO, NIE POTĘGUJE DZIAŁANIA PARACETAMOLU
- NIE HAMUJE OŚRODKA ODDECHOWEGO
- W DUŻYCH DAWKACH HALUCYNOGENNY I PSYCHOSTYMULUJĄCY
- MOŻE UCZULAĆ
- DAWKA MAKSYMALNA 40-45MG NA DOBĘ(3X1TAB.)
- TOLERANCJA NA SPOŻYCIE JEST 3X WIĘKSZA
- METABOLIZOWANY W WĄTROBIE, WYDALANY PRZEZ NERKI –PRZY ICH NIEWYDOLNOŚCI TOKSYCZNY
PREPARATY Z DEXTROMETORFANEM
S ACODIN, DEXATUSSIN, ROBITUSSIN, TUSSAL, TUSSIDEX, TUSSIDRILL
PREPARATY ZŁOŻONE :
[ GRIPEX,GRYPOSTOP (PARACETAMOL + PSEUDOEFEDRYNA)
[ACTIFED, ACTI TRIN ( PSEUDOEFEDRYNA + TRIPRIOLIDYNA)
[CHOLIGRIP NA NOC ( PARACETAMOL + PROMETAZYNA)
[DEXACAPS ( MELISA + LIPA), DEXAPICO ( +LIPA)
[DEXAPINI (SOSNA +KOPER)
[GRYPOLEK (GWAJAFENZYNA + PARACETAMOL+ PSEUDOEFEDRYNA)
PREPARATY WYKRZTUŚNO- PRZECIWKASZLOWE
- SĄ POŁĄCZENIEM SUBSTANCJI O PRZECIWSTAWNYM DZIAŁANIU
- NAJCZĘŚCIEJ KODEINA LUB DEXTROMETORFAN + WYCIĄGI ROŚLINNE
- W POLSCE CZĘSTO KODEINA+ SULFAGWAJAKOL
- NIE MA W NOMENKLATURZE SYROPU NA DWA RODZAJE KASZLU
- THIOCODIN= KODEINA + SULFAGWAJAKOL
- NEOAZARINA= KODEINA+ TYMIANEK
Ø BUTAMIRAT
- ŁATWO WCHŁANIA SIĘ Z PRZEWODU POKARMOWEGO
- SILNIE METABOLIZOWANY W WĄTROBIE WYDALANY PRZEZ NERKI
- OSTROŻNIE U DZIECI(MOŻE POWODOWAĆ SENNOŚĆ, DRGAWKI)
- DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE JAK KODEINA
PREPARATY :
- ATUSSAN, SINECOD, SUPREMIN
2) NIEOPIOIDOWE
- ZNIKNĘŁY Z LECZNICTWA W LATACH 90-TYCH
- OKSOMEMAZYNA I ALIMEMAZYNA STOSOWANE BYŁY W PREMEDYKACJI NP. PRZED BRONCHOSKOPIĄ
ý OKSELADYNA,
- NIE HAMUJE OŚRODKA ODDECHOWEGO I NIE POWODUJE UZALEZNIEŃ
ý PANTOKSYWERYNA
- DZIAŁA PRZECIWKASZLOWO, CHOLINOLITYCZNIE I MIEJSCOWO ZNIECZULAJĄCO
- DZIAŁA KRÓTKO, HAMUJE O.U.N
ý GLAUCYNA
- ALKALOID Z ZIELA SIWCA ŻÓŁTEGO
- NIE HAMUJE O.U.N
- NIE POWODUJE PRZYZWYCZAJENIA
ý PIPAZETAT
- MIEJSCOWO ZNIECZULA,
- WCHŁANIA SIĘ Z PRZEWODU POKARMOWEGO
ý OKSOMEMAZYNA
- DZIAŁA PRZECIWHISTAMINOWO I USPOKAJAJĄCO
ý ALIMEMAZYNA
- USPOKAJAJĄCO I PRZECIWHISTAMINOWO
II. OBWODOWE
- MNIEJSZA/ŻADNA SKUTECZNOŚĆ
- BRAK DZIAŁAŃ NIEPOŻĄDANYCH
- DOBRE DLA DZIECI I OSÓB STARSZYCH
- NIE WYTWARZA SIĘ NA NIE TOLERANCJA
- NIE UZALEŻNIAJĄ I NIE EUFORYZUJĄ
1) BENZONATAT
- SILNIE MIEJSCOWO ZNIECZULAJĄCY
- PODANY DOUSTNIE DZIAŁA PRZECIWKASZLOWO PO OK 0,5 GODZINY
- DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE: ZAPARCIA, SKÓRNE ODCZYNY ALERGICZNE,
- STOSOWANY W PREMEDYKACJI
2) ŚLUZY ROŚLINNE
- OSŁANIAJĄ I POWLEKAJĄ BŁONY ŚLUZOWE W OBRĘBIE GARDŁA CO ŁAGODZI PODRAŻNIENIE I TŁUMI ODRUCH KASZLU
- MAŁO SKUTECZNE, POLECANE DLA DZIECI LUB JAKO DODATKI DO INNYCH SUBSTANCJI
- MOŻNA STOSOWAĆ W CHOROBACH GARDŁA GDY DOKUCZA JEGO BÓL
- ZASTOSOWANIE PODOBNE DO WIESIOŁKA, WIT. A I D
- NAJBARDZIEJ ZNANY JEST SYROP PRAWOŚLAZOWY
SUROWCE ŚLUZOWE:
A) RADIX/FOLIUM ALTHEAE- KORZEŃ/ LIŚĆ PRAWOŚLAZU
B) FOLIUM FARFARAE- LIŚĆ PODBIAŁU
C) SEMEN LINII- SIEMIĘ LNIANE
D) SEMEN FOENUGRAECI- NASIENIE KOZIERADKI
E) LICHEN ISLANDICUS- POROST ISLANDZKI
F) RADIX SYMPHTI- KORZEŃ ŻYWOKOSTU
G) SEMEN PSYLLI- NASIENIE BABKI PŁESZNIK
H) FLOS MALVAE SYLVESTRIS- KWIAT ŚLAZU DZIKIEGO
I) FLOS VERBASCI- KWIAT DZIEWANNY
J)AGAR
K)KARAGEN
LEKI WYKRZTUŚNE I SEKRETOLITYCZNE
- UŁATWIAJĄ OCZYSZCZANIE DRÓG ODDECHOWYCH Z ZALEGAJĄCEJ WYDZIELINY
- JEŚLI CHOROBA DRÓG ODDECHOWYCH PRZEBIEGA Z ZALEGAJĄCA WYDZIELINĄ TO TRZEBA JĄ USUNĄĆ (UPŁYNNIĆ I SPOWODOWAĆ BY BYŁA MNIEJ LEPKA)
- NAJPROŚCIEJ PODAWAĆ PŁYNY
- STOSOWANIE LEKÓW WYKRZTUŚNYCH BEZ DUŻEJ PODAŻY PŁYNÓW NIE MA SENSU
OGRANICZENIA DO DOUSTNEGO PODAWANIA PŁYNÓW
- NADCIŚNIENIE
- CHOROBA NEREK
- NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA/ SERCA
SKUTECZNIEJSZE JEST NAWADNIANIE DROGĄ WZIEWNĄ PRZEZ :
A) NEBULIZACJĘ- SKUTECZNE I SZCZEGÓLNIE WAŻNA JAKO ELEMENT PRAWIDŁOWEGO LECZENIA, SZCZEGÓLNIE U DZIECI
B) PARÓWKA- MIEŚCI SIĘ W GRANICACH PIELĘGNACJI CHOREGO-MAŁO SKUTECZNA
* KINEZY TERAPIA ODDECHOWA (GIMNASTYKA ODDECHOWA: OKLEPYWANIE POWIERZCHNI NAD PŁUCAMI, ODPOWIEDNIE UŁOŻENIE CHOREGO). ZWIĘKSZA USUWANIE WYDZIELINY NP. W MUKOWISCYDOZIE, KONIECZNA W ZAPALENIU OSKRZELI U DZIECI I OSÓB STARSZYCH
- NAWODNIENIE I KINEZY TERAPIA SĄ SKUTECZNIEJSZE NIŻ WIĘKSZOŚĆ LEKÓW WYKRZTUŚNYCH
ZE WZGLĘDU NA MECHANIZM DZIAŁANIA LEKI WYKRZTUŚNE DZIELIMY NA:
WYKRZTUŚNE O DZIAŁANIU ODRUCHOWYM
- DRAŻNIĄ BŁONĘ ŚLUZOWĄ ŻOŁĄDKA POWODUJĄC ZWIĘKSZENIE WYDZIELANIA WODNISTEGO ŚLUZU W OSKRZELACH I STYMULUJE KASZEL
- PRZECIWWSKAZANIA : REFLUKS, WRZODY
a KORZEŃ WYMIOTNICY/ RADIX IPECACUANHAE
- JEDEN Z NAJSTARSZYCH LEKÓW WYKRZTUŚNYCH
- OBECNIE MA MAŁE ZNACZENIE
- STOSOWANY BYŁ W ZATRUCIACH ABY WYWOŁAĆ WYMIOTY
- ZA JEGO DZIAŁANIE ODPOWIADAJĄ ALKALOIDY IZOCHINOLINOWE: CEFALINA, EMETYNA
b SAPONINY
- KORZEŃ MYDLNICY- RADIX SAPONARIAE
- KORZEŃ LUKRECJI- RADIX GLYCYRRHIZAE (LIQUIRITIAE)
- KORZEŃ PIERWIOSNKI- RADIX PRIMULAE
- LIŚĆ BLUSZCZU- FOLIUM HEDERA
- KORZEŃ KRZYŻOWNICY- RADIX SENEGAE
- SUROWCE TE CZĘSTO SĄ KOJARZONE Z WYCIĄGAMI ZAWIERAJĄCYMI OLEJKI(TUSSIPECT)
c BENZOESAN SODU
- TYLKO DO RECEPTURY
- NIE MOGĄ GO BRAĆ WRZODOWCY
WYKRZTUŚNE DZIAŁAJĄCE BEZPOŚREDNIO NA GRUCZOŁY OSKRZELOWE
- PO PODANIU DOUSTNYM WYDZIELAJĄ SIĘ PRZEZ GRUCZOŁY OSKRZELOWE STYMULUJĄC JE DO PRODUKCJI ŚLUZU
- MAJĄ DRUGI MECHANIZM DZIAŁANIA: DRAŻNIĄ OSKRZELA CO WIDAĆ PO PODANIU WZIEWNYM
a JODEK POTASU
- NAJSILNIEJSZY, NAJBARDZIEJ EFEKTYWNY LEK WYKRZTUŚNY (DORÓWNUJE MUKOLITYKOM)
- DZIAŁA NA OSKRZELA I DRAŻNI BŁONĘ ŚLUZOWĄ ŻOŁĄDKA
- PODAWANY TYLKO W 3-5% ROZTWORACH WODNYCH –NIGDY W MIESZANKACH
- DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE: WYSIĘK Z NOSA, OBRZĘK ŚLINIANEK, ZABURZENIA ŻOŁĄDKOWO-JELITOWE, UCZULENIA, ZABURZENIA TARCZYCY
- NIE STOSOWAĆ U GRUŹLIKÓW
- CZASEM STOSOWANY W INHALACJACH SOLANKOWYCH
b ZWIĄZKI KREOZOTU
- KREOZOT- PRODUKT SUCHEJ DESTYLACJI SMOŁY Z DRZEWA BUKOWEGO W POSTACI OLEISTEGO PŁYNU O PIEKĄCYM SMAKU
- KREOZOT TO ZWIĄZEK ZŁOŻONY Z KILKU SUBSTANCJI GŁÓWNIE Z GWAJAKOLU
- MA PODWÓJNY MECHANIZM DZIAŁANIA: BEZPOŚREDNIO DRAŻNI OSKRZELA I DRAŻNI BŁONĘ ŚLUZOWĄ ŻOŁĄDKA
- SIŁA DZIAŁANIA PORÓWNYWALNA DO JODKU POTASU
- ŁATWIEJSZY DO STOSOWANIA BO MA MNIEJ DZIAŁAŃ NIEPOŻĄDANYCH
- PRZECIWWSKAZANIA: WRZODY, REFLUKS
- GUAJAZYL, SYROP SULFAGWAJAKOLOWY- SYROPY Z GWAJAKOLEM
- GRYPOLEK- TABLETKI Z GUAJAFENZYNĄ
c OLEJKI ETERYCZNE
- LOTNE MIESZANINY ZWIĄZKÓW TERPENOWYCH, ALE TEŻ FENOLOWYCH
- PO PODANIU DOUSTNYM WYDALANE PRZEZ DROGI ODDECHOWE, DRAŻNIĄC BŁONĘ ŚLUZOWĄ OSKRZELI, ZWIĘKSZAJĄC TYM SAMYM WYDZIELANIE BARDZIEJ PŁYNNEJ WYDZIELINY
- WILE OLEJKÓW DZIAŁA SŁABO ODKAŻAJĄCO
- NIEWIELKA SKUTECZNOŚĆ WYKRZTUŚNA, KTÓRĄ MOŻNA ZWIĘKSZYĆ ŁĄCZĄC KILKA OLEJKÓW LUB PODAJĄC W NEBULIZACJI
- NAJWIĘKSZA SKUTECZNOŚĆ U DZIECI
- SĄ W PASTYLKACH DO SSANIA NA ZAPALENIE GARDŁA NP. OLBAS
- SZTYFTY DO NOSA Z OLEJKAMI SUBIEKTYWNIE POLEPSZAJĄ DROŻNOŚĆ NOSA
- MENTOL JEST W PREPARATACH NA ŻYLAKI,
- KAMFORA W MAŚCIACH ROZGRZEWAJĄCYCH (MOŻE UCZULAĆ DZIECI)
PRZYKŁADY OLEJKÓW:
- OLEUM PINI- OLEJEK SOSNOWY
- OLEUM INULAE- OLEJEK Z OMANU
- THEREBINTHINAE- OLEJEK Z ŻYWICY DRZEW IGLASTYCH
- OLEUM EUCALIPTI- OLEJEK EUKALIPTUSOWY
- OLEUM THYMI- OLEJEK TYMIANKOWY/ FENOLOWY
- OLEUM MAJORANAE- OLEJEK MAJERANKOWY / FENOLOWY
* SYROP TYMIANKOWY MA DODATKOWO SOLE BROMU I AMONU A SOSNOWY KODEINĘ
*WIĘKSZOŚĆ LEKÓW MA PODWÓJNY MECHANIZM DZIAŁANIA
- JAKO POJEDYNCZE SĄ MAŁO SKUTECZNE, DLATEGO PODAJE SIĘ JE W MIESZANKACH TAK BY KAŻDY JEJ SKŁADNIK BYŁ Z INNEJ GRUPY I O INNYM MECHANIZMIE DZIAŁANIA
- W MIESZANKACH WYKRZTUŚNYCH SĄ CZASEM LEKI SYNTETYCZNE Z GRUPY SYMPATYKOMIMETYKÓW NP. EFEDRYNA W „TUSSIPECT”
LEKI WYKRZTUŚNE ZMIENIAJĄCE ODCZYN WYDZIELINY
- MECHANIZM DZIAŁANIA POLEGA NA ZMIANIE PH WYDZIELINY POWODUJĄC JEJ UPŁYNNIENIE
...
Ajumek