ZAGADNIENIA GEOLOGIA NAFTOWA
• wyodrębnienie perspektywicznych stref poszukiwawczych- w obrębie jednostek geostrukturalnych wyższego rzędu (platforma wschodnio-europejska prekambryjska, plat. Paleozoiczna, pokrywa permo-mezozoiczna, Karpaty razem z przedgórzem)
• geologiczne rozpoznanie wgłębnego układu strukturalnego (litologia, stratygrafia, położenie nieciągłości strukturalnych, pułapki)
• odtworzenie przestrzeni sedymentacyjnych (pięter str. lub ich kompleksów pokrywowych z wydzieleniem facji lub poziomów skał macierzystych, zbiornikowych i uszczelniających)
• geochemiczna argumentacja oceny ilości i jakości skał macierzystych (właściwości skał macierzystych, potencjał węglowodorowy jednostki objętości skały)
Basen sedymentacyjny – naturalne zagłębienie w skorupie ziemskiej stanowiące obszar sedymentacji osadów w pewnym okresie historii Ziemi.
Jest to zazwyczaj teren obniżony względem sąsiednich obszarów, lub wykazujący tendencję do obniżania się. Najczęściej basenem sedymentacyjnym jest zbiornik wodny (jezioro, morze, ocean), a w strefie suchej i półsuchej - bezodpływowa kotlina przed- i śródgórska typu bolson czy playa, wypełniona piaskiem (np. pustynia Takla Makan).
Szczególnym przypadkiem basenu sedymentacyjnego jest geosynklina.
Istnieje wiele klasyfikacji basenów. Najważniejsze klasyfikacje to te, które nawiązują do stratygrafii i procesów tektonicznych.
Basen sedymentacyjny
Źródło http://www.slownik-geologiczny.pl/basen-sedymentacyjny
Basen sedymentacyjny (ang. sedimentary basin) to zazwyczaj rozległe obniżenie powstałe w wyniku subsydencji, w którym zachodzi akumulacja osadów o miąższości znacznie większej niż na sąsiadujących obszarach.
Termin "basen sedymentacyjny" pojawił się pod koniec lat czterdziestych XX wieku w znaczeniu obniżonych obszarów geograficznych, w których odkryto złoża ropy naftowej. Początkowo był utożsamiany z obszarami wewnątrzkratonicznymi w odróżnieniu od geosynklin, które utożsamiano z obszarami na zewnątrz od kratonów (Bishop 1960). Wraz z wprowadzeniem w teorii cyklu Wilsona i rozwojem teorii tektoniki płyt w latach sześćdziesiątych XX wieku, pojęcie basenów zmieniło swoje znaczenie i zastąpiło teorie geosynklinarną. W początkowym okresie termin stosowano w odniesieniu do basenów, w obrębie których doszło do nagromadzenia znacznej miąższości osadów o miąższości paru do kilku tysięcy metrów. Według tej definicji do basenów nie należą morza epikontynentalne. Wypełnienie basenów osadami o znacznej miąższości, które przeważnie są związane ze środowiskiem płytkomorskim wymaga znacznej (niekoniecznie równomiernej) subsdencji w trakcie sedymentacji (Guillemot 1991).
Współcześnie baseny są przeciwstawiane obszarom o znacznej denudacji i obszarom, na których denudacja równoważy sedymentację. Baseny sedymentacyjne mogą być aktywne, nieaktywne (o słabej deformacji) oraz silnie zdeformowane i niekompletne. Na podstawie klasyfikacji Einsele'a (2000) ze względu na tektoniczny mechanizm powstawania oraz lokalizację basenów sedymentacyjnych można wyróżnić siedem głównych typów basenów wraz z ich przykładami.
· rowy tektoniczne (ang. graben)
· aulakogeny (ang. aulacogens)
· baseny ryftowe (ang. rift basins)
C. oceaniczne baseny ryftowe (ang. oceanic rift basins)
D. baseny krawędzi pasywnych (ang. passive margin basins)
· rowy oceaniczne (ang. trenches)
· baseny na skłonach rowów (ang. trench-slope basins), także określane jako baseny akrecyjne (ang. accretionary basins)
· baseny przedłukowe (ang. fore-arc basins)
· wstecznołukowe lub załukowe baseny przedpola (ang. retro-arc foreland basins lub baseny śródgórskie)
· baseny międzyłukowe (ang. interarc basins)
· baseny typu panońskiego (czyli powstające w wyniku rozdzielenia pasów fałdowo-nasuwczych)
· baseny przechylonych bloków (ang. tilted block basins)
· baseny resztkowe (ang. remnant basins)
· peryferyjne baseny przedpola (ang. peripheral foreland basins)
· baseny związane z terranami
Powyższa lista basenów sedymentacyjnych nie jest wyczerpująca. Na obszarach kratonów przyczynami obniżania podłoża mogą być ruchy izostatyczne, transformacje fazowe, wychładzanie astenosfery i litosfery oraz rozciąganie związane z procesami ryftowymi (Dadlez i Jaroszewski 1994). Na granicach płyt litosfery subsydencja może być wynikiem uginania kratonów w wyniku nacisku nasuwających się pasów fałdowo-orogenicznych (np. baseny przedpola), procesów subdukcji (rowy oceaniczne, baseny przedłukowe) a także obciążania skorupy osadami (baseny krawędzi pasywnych). Ewolucja basenów sedymentacyjnych a zwłaszcza ich pochodzenie, etapy i przyczyn subsydencji oraz późniejsze deformacje mogą być odczytane dzięki analizie architektury wypełniających je osadów.
KLIMAT określa
• tempo wietrzenia
• wytracanie i przemieszczanie
• środowisko sedymentacji
TEKTONIKA określa
• relief
• czas dla sedymentacji osadu
• typ środowiska
• rodzaj basenów sedymentacyjnych
• rodzaj skał źródłowych
a) SKAŁA MACIERZYSTA
b) SKAŁA USZCZELNIAJĄCA
c) SKAŁA ZBIORNIKOWA
System naftowy
integruje w ujęciu przestrzenno-czasowym wszystkie strukturalno-litofacjalne elementy basenu osadowego
z procesami zachodzącymi w tym basenie a niezbędnymi do formowania się złóż ropy naftowej i gazu ziemnego
d) DEFINICJA
e) CZYNNIKI KONTROLUJĄCE DIAGENEZĘ
f) STREFY DIAGENEZY
g) PROCESY I PRODUKTY
h) POROWATOŚĆ
DIAGENEZA
Fizyczne i chemiczne zmiany występujące w osadzie lub skale pomiędzy depozycją a metamorfizmem lub wyniesieniem i wietrzeniem
Proces, w wyniku którego osad przechodzi w skonsolidowana skałę osadową ( = lityfikacja)
Niskotemperaturowe podpowierzchniowe procesy, głównie kompakcja i cementacja
Diageneza vs. Metamorfizm
Czynniki kontrolujące diagenezę:
· Temperatura
· Ciśnienie
Strefy diagenezy
Podstawowe procesy diagenetyczne:
· Kompakcja
· Cementacja
· Rekrystalizacja
· Zastępowanie
· rozpuszczanie
PRZEMIESZCZANIE SIĘ PŁYNÓW POROWYCH W OBRĘBIE BASENÓW SEDYMENTACYJNYCH
Konwekcja termiczna
· Inwersja gradientu gęstościowego spowodowana ekspansją wód gorących (np. batolity, wysady solne)
· Redukcja porowatości powoduje migrację wód interstycjalnych ku górze
ŚRODOWISKO SEDYMENTACJI
· modyfikacje składu osadu związane z klimatem, dynamiką środowiska, aktywnością organizmów
· skład wód porowych
Środowisko sedymentacji kontynentalne:
a) rzeczne
· stożki aluwialne
· rzeki roztokowe
· rzeki meandrujące
o Kanały rzeczne
o Obrzeżenia kanałów
o Równie zalewowe
o Środowisko o szerokim zasięgu
o Obfitość organizmów na równiach zalewowych powoduje powstanie osadów pochodzenia organicznego
o Klimat: wilgotny do suchego
b) Eoliczne
a) Pustynia
· Suchy klimat
· Osad jako wynik kombinacji działalności wiatru i rzek okresowych
· Nieznaczna działalność organizmów
...
Becks8