Pedagogika porównawcza – to dyscyplina pedagogiczna zajmująca się analizą i porównywaniem systemów wychowania i oświaty w różnych krajach w powiązaniu z ich rozwojem polityczno – ekonomicznym i społeczno – kulturalnym. ”
MARE–ANTOINE JULLIEN DE PARIS (1775-1848) – twórca pedagogiki porównawczej.
Twierdził, że:
- uważa podnieść poziom szkolnictwa poprzez wykorzystanie najlepszych wzorów jakie występują w innych krajach w zakresie teorii i praktyki pedagogicznej
- wychowanie można poznać na podstawie faktów i obserwacji poprzez ich gromadzenie, porządkowanie i porównywanie, można odkrywać pewne zasady i prawidłowości
- należy utworzyć instytut pedagogiki, który byłby ośrodkiem najlepszych metod nauczania w Europie, z którego mogłyby korzystać placówki kształcenia nauczycieli
- Celom porównawczym służyłyby dane z ankiet stosowanych w różnych krajach, a wyniki byłyby przestawiane w postaci wykresów i tabel. Na ich podstawie łatwo można by określić stan oświaty w danym kraju
Jego praca „Zakres pedagogiki porównawczej” uchodzi za pierwszy w historii zwarty plan badań porównawczych systemów oświatowych.
PEDRO ROSSELLO (1897-1970)
Jego zdaniem, celem pedagogiki porównawczej jest odkrycie prądów w obrębie wychowania na powstawanie w całym świecie. Na powstawanie „prądów oświatowych” mają wpływ dwie zasady:
1. życie społeczne i szkoła nawzajem na siebie oddziaływają
2. fakty oświatowe pozostają wobec siebie w stosunku wzajemnej zależności
Na tej podstawie wyciągnął wniosek, że szkoła jest systemem naczyń połączonych i zmiany w niej wzajemnie się warunkują w wyniku zaistnienia określonych przyczyn szczegółowo przez niego przedstawionych.
Twierdzi, że:
- wzrasta wpływ na wychowanie
- upowszechnia się szkoła średnia
- wydatki na szkolnictwo szybko rosną
- szkoła pamięci przekształca się w szkołę praktycznego działania
- kształcąc nauczycieli bardziej przygotowuje się ich pedagogicznie niż specjalistycznie (przedmiotowo)
- stosując uniwersalne prawidłowości i zasady można kierować rozwojem oświaty w sposób pewny i precyzyjny
- odkrył obiektywne prawa rozwoju oświaty, których znajomość powinna zasadniczo pomóc w planowaniu oświatowym
Teoria ta odegrała poważną rolę w postępie bada© porównawczych. W znaczny sposób wpłynęła na upowszechnienie się planowania oświatowego w pierwszym powojennym XX -leciu.
MICHAEL E. SADLER (1861-1943)
Był on zwolennikiem poglądu, że w badaniach porównawczych należy wnikać w siłę duchową narodu, by lepiej zrozumieć zasady działania oświaty. Sformułował dwie ciągle aktualne myśli:
1. to co się dzieje poza szkołą, znaczy nawet więcej niż to, co w szkole, dla zrozumienia systemu wychowania
2. praktyczna korzyść z badań porównawczych zagranicznych systemów oświatowych, Olega na tym, że zaczynamy lepiej rozumieć nasz własny system wychowawczy.
GEORG BEREDAY (Zygmunt Fijałkowski) – uważał, że w ramach pedagogiki porównawczej znajdują miejsce studia monograficzne (wyróżnia tu dwie fazy opisową i wyjaśniającą lub interpretacyjną – jednego kraju czy regionu) jak i studia porównawcze (juksto pozycja i porównanie wielu krajów i regionów prowadzone w tym samym czasie.
Centralne miejsce w koncepcji pedagogiki porównawczej zajmują studia monograficzne, a trzy wymagani mają charakter fundamentalny:
· znajomość języka obszaru badań
· zamieszkiwanie na tym obszarze
· prawidłowe rozumienie przekazu kulturowego.
Wyróżnia dwa rodzaje porównań:
· porównanie zrównoważone – wiąże się z procedurą równoważenia danych z różnych krajów, które są obiektem porównania
· porównanie ilustracyjne – gromadzi się przykłady praktyk oświatowych w różnych krajach w celu ilustracji punktów porównania na podstawie zabranych danych.
W procedurze porównawczej Beredeja składa się zestaw zabiegów:
· wybór problemu lub zjawiska
· zbieranie i porządkowanie danych oświatowych dotyczących badanego problemu w wybranych krajach
· interpretacja danych przy spożytkowaniu wiedzy i umiejętności z dyscyplin, które mają związek ze zrozumieniem badanego problemu lub zjawiska w jego współczesnym kontekście
· jukstapozycja interpretowanych danych w celu odkrycia możliwych płaszczyzn porównania
· sformułowanie hipotez
· weryfikacja hipotez
· wyciąganie wniosków
Metoda problemowa Briana Holmesa. W opracowaniu metody problemowej sięgnął do analizy myślenia refleksyjnego Johna Deweya, która wyraża się w następującej sekwencji:
· niejasność lub problem
· hipoteza lub sformułowanie rozwiązania
· intelektualizacja problemu
· analiza kontekstu
· logiczna dedukcja konsekwencji
· praktyczna weryfikacja
Edmund King
Można ustalić pewną liczbę jego propozycji metodologicznych odnoszących się do pedagogiki porównawczej:
· metody i strategie badawcze zależą od celów badań
· badania porównawcze powinny być ukierunkowane na świadczenie pomocy decydentom przy podejmowaniu decyzji i działań w obrębie polityki oświatowej
· badania powinny wszechstronnie uwzględniać kontekst, w którym występują interesujące zjawiska
· obiektywność w badaniach porównawczych w pedagogice jest nie możliwa do osiągnięcia. Nasze własne uwarunkowania kulturowe powodują niemożność wejścia w pełni w inna kulturę
· predykcje oraz prawa w pedagogice porównawczej tracą wszelki sens ze względu na dynamiczną istotę kultury przejawiającej się w nieskończenie różnych formach, tym bardziej w czasach szybkich zmian .
HAROLD NOAH, MAX ESKSTEIN
Metodologię badań porównawczych opracowania przez nich można przedstawić w postaci następującej sekwencji:
· ustalenie problemu
· sformułowanie hipotezy
· zdefiniowanie pojęć i wskaźników
· wybór przypadków
· zbieranie danych
· manipulowanie danymi
· interpretacja wyników.
Motywy podejmowania badań porównawczych:
- zainteresowanie własnym systemem edukacji
- chęć wykorzystania obcego systemu edukacyjnego do planowania, modernizowania własnego systemu
społeczeństwo informacyjne- „społeczeństwo, w którym informacja jest intensywnie wykorzystywana w życiu ekonomicznym, społecznym, kulturalnym i politycznym; to społeczeństwo, które posiada bogate środki komunikacji i przetwarzania informacji, będące podstawą tworzenia większości dochodu narodowego oraz zapewniające źródło utrzymania większości ludzi”.
gandzia29