George Herbert Mead Osobowość
Osobowość i organizm
-osobowość rozwija się z czasem; w chwili narodzin nie istnieje, powstaje w procesie socjalizacji. Inteligencja zwierzęca nie wymaga istnienia osobowości, podobnie jak wykonywanie zwyczajowych czynności ludzkich, które wymagają doświadczenia zmysłowego. Tak ściśle identyfikujemy nasze doświadczenia a szczególnie doświadczenia uczuciowe, z osobowością że musimy się chwilę zastanowić, aby zdać sobie sprawę z tego,
że przyjemność i ból mogą występować, nie będąc doświadczeniem osobowości.
„osobowość ma cechę polegającą na tym, że jest ona obiektem dla samej siebie; i ta cecha różni ją od innych obiektów i od ciała. [..]”
-jednostka doświadcza siebie samej tylko pośrednio, przyjmując punkty widzenia innych członków swojej grupy społ.
-sens komunikacji tkwi w tym, że dostarcza ona form zachowania, w procesie którego jednostka może stac się dla siebie przedmiotem. Jest to komunikacja w sensie znaczących symboli skierowana do siebie samego, np. gdy ktoś mówi do siebie i odpowiada sobie tak, jak odpowiadają mu inne osoby, wówczas występuje zachowanie, w którym jednostka staje się dla siebie obiektem.
-ludy pierwotne rozróżniają osobowość i organizm poprzez istnienie ducha- „sobowtóra”.
Niektóre ludy sądzą, że duch mieszka w przeponie. Duch może opuszczać ciało i wracać do niego (koncepcja duszy jako odrębnego bytu). Duch na krótko opuszcza człowieka w czasie snu, a w chwili śmierci odchodzi całkowicie.
-żadna osobowość nie powstaje poza doświadczeniem społecznym
-konwersacja gestów: poprzez nasze mówienie gestami wywołujemy pewną reakcję u odbiorcy, a ta z kolei modyfikuje nasze działania. Konwersacja za pomocą gestów jest
początkiem komunikacji. Jednostka zaczyna prowadzić konwersację za pomocą
gestów z samą sobą.
Tło genezy osobowości:
-konwersacja za pomocą gestów u zwierząt-w tym przypadku brak komunikacji jednostki z samym sobą
-Istnieje język rozmowy i język rąk, i może istnieć mowa wyrazu twarzy. Poprzez mimikę można wyrażać emocje i w ten sposób wywoływać pewne reakcje. Niektóre ludy prymitywne prowadzą rozmowę właśnie w ten sposób.
-„Myślenie zawsze pociąga za sobą symbol wywołujący taką samą reakcję u osoby, która myśli, i u innej
osoby. Taki symbol jest powszechnikiem rozmowy, jest on uniwersalny przez sam swój symboliczny charakter. Zawsze zakładamy, że symbol, którego używamy, wywoła u innej osoby tę samą reakcję, pod warunkiem, że symbol ten będzie miał wpływ na jej postępowanie. Jednostka, która coś mówi, mówi do siebie to samo, co mówi do innych; inaczej nie wiedziałaby, o czym mówi”.
-niestety nie zawsze nadawca spotyka się z taką reakcją na jaką liczył = niezrozumienie= nie wszystko posiada określoną wartość symboliczną
-na inne cechy budowy osobowości składa się zabawa i gra: u dzieci-zabawa z urojonymi, niewidzialnymi towarzyszami (jest to inny wymiar ducha-„sobowtóra”). Poza tym ZABAWA: w matkę, lekarza, policjanta- dziecko przyjmuje różne role. Dziecko mówi coś jako jedna osoba i odpowiada jako inna: jego odpowiedź udzielona w roli innej osoby, jest bodźcem dla niego jako dla pierw. osoby; w ten sposób kontynuowana jest rozmowa. Rozwija się w nim pewna zorganizowana postawa i w jego ,.innym'', który mu odpowiada, i prowadzą oni między sobą konwersację za pomocą gestów.
-dzieci przywiązują duże znaczenie do określonych reguł gry
-gra jest dla dziecka przejściem z fazy, gdzie przyjmuje rolę innych w zabawie, do fazy zorganizowanej, istotnej dla samoświadomości.
Zabawa, gra i uogólniony ''inny''
-różnica m. zabawą a grą: w grze dziecko ma postawy wszystkich, którzy biorą w niej udział, ponieważ przyjęcie ról innych członków, determinuje każdą czynność własną (reakcja).
otrzymujemy wtedy ,,innego”, który jest organizacją postaw osób biorących udział w tym samym procesie.
-„UOGÓLNIONY INNY”: Zorganizowaną wspólnotę lub grupę społeczną która daje jednostce jedność osobowości, można nazwać ''uogólnionym innym''. Postawa uogólnionego innego jest postawą całej wspólnoty.
-W myśleniu abstrakcyjnym jednostka nie odwołując się do postawy poszczególnych jednostkę przyjmuje postawę, jaką ma względem niej uogólniony inny''. W myśleniu konkretnym jednostka przyjmuje tę postawę w takiej mierze' w jakiej jest ona wyrażana w postawach, które mają w stosunku do jej zachowania inne jednostki zaangażowane wraz z nią w daną sytuację społeczną lub w dane działanie.
-GRA ma logiczne zasady, które pozwalają zorganizować osobowość. Gra wymaga osiągnięcia określonego celu. Gra łączy organizację wielu osobowości (np. jedna osoba rzuca piłkę, ale za chwilę potrafi ją też złapać)- przeciwieństwem tego jest zabawa-tu występuje tylko zwykłe następowanie po sobie ról. Dzieci się bawią. Dziecko nie jest zorganizowane w całość, nie posiada określonego charakteru, określonej osobowości. Gra daje początek zorganizowanej osobowości (zasady gry).
-w procesie powstawania osobowości dużą rolę odgrywa mowa. „Mowa opiera się głównie na geście wokalnym, za pomocą którego są przeprowadzane zbiorowe działania we wspólnocie. Mowa - w swym sensie znaczącym- jest gestem wokalnym, zmierzającym do wywołania w danej jednostce postawy, którą wywołuje u innych; udoskonalenie siebie przez gest daje początek działaniom społecznym, które - z kolei - prowadzą do przyjęcia roli innego.” BlA BLA OCZYWISTOŚCI...
-Człowiek ma osobowość, ponieważ należy do jakiejś wspólnoty, ponieważ wciela instytucje tej wspólnoty do swego postępowania. Używa języka jako środka osiągnięcia osobowości; następnie przez proces przyjmowania różnych ról, których dostarczają wszyscy inni, dochodzi do przyjęcia postawy członków wspólnoty.
-mimo, ze jesteśmy wspólnotą, to każdy człowiek jest kimś innym i różni się nieco od pozostałych.
Martin Buber - Ja i Ty
Jednym podstawowym słowem jest para słów Ja-Ty.
Drugim jest para słów Ja-ono, przy czym, bez naruszenia słowa podstawowego ono może być zastąpione przez on lub ona.
Tym samym, dwojakie jest także Ja człowieka. Bowiem Ja podstawowego słowa Ja-Ty jest inne niż Ja podstawowego
Ja-Ono.
-te podstawowe słowa nie mówią o czymś, co istniałoby poza nimi.
-wypowiedziane ustanawiają pewien stan.
-mówiąc „ty”, mówi się jednocześnie „ja” (z pary słów „Ja. Ty”).
Podstawowe słowo Ja-Ty można wypowiedzieć tylko całą istotą.
Podstawowego słowa Ja-ono nigdy nie można powiedzieć całą istotą.
-kiedy człowiek mówi „ja”, obecne jest to jedno ja z pary ja, które akurat ma na myśli.
-być „ja” = mówić „ja”
-„doświadczam czegoś”- „Doświadczenia ukazują jedynie świat składający się z tego, tamtego, onego, z niego i z niej”= doświadczający nie ma udziału w świecie, doświadczenie odbywa się w nim.
-podstawowe słowo Ja-Ty ustanawia świat relacji. Świat relacji powstaje w trzech różnych sferach:
1. życie z naturą (przyrodą) (jednak nasze „ty” skierowane do zwierząt zatrzymywane jest przez blokadę językową)
2. życie z ludźmi (dajemy i przyjmujemy „TY”. Relacja słowna)
3. życie z „istnościami duchowymi”.
-autor zadaje pytanie o to, w jaki sposób możemy włączyć to, co pozajęzykowe, w świat podstawowego słowa. W każdym „TY” sięgamy po „TY” wieczne.
-to jest poetyckie :
tak jak modlitwa nie jest w czasie, lecz czas w modlitwie, jak ofiara nie jest w przestrzeni, lecz przestrzeń w ofierze, a kto odwraca ten stosunek, ten usuwa rzeczywistość, tak samo nie spotykam człowieka, do którego mówię Ty, w jakimś kiedykolwiek i gdziekolwiek. Mogę go umieścić w przestrzeni i czasie, muszę to czynić ciągle na nowo, ale już tylko jako Jego lub JA jako ONO a nie moje Ty.
- „Doświadczenie jest oddaleniem Ty”= gdy jestem w relacji z jakimś człowiekiem, z TY, nie doświadczam go. Doświadczam go dopiero, gdy relacja (słowo) zaniknie.
-czyn zawiera ofiarę i ryzyko
-odwieczny początek sztuki: człowiek nie może opisać ani doświadczyć kształtu, który wychodzi mu naprzeciw, ale może go urzeczywistnić w dziele. Owy „kształt”= „pewna obecność”.
-tworzenie jest czerpaniem
-kształtowanie jest odkrywaniem= urzeczywistniając odkrywam
-Co wiemy o „ty”? –wszystko, bo nie wiadomo o nim nic szczegółowego. „Ty” się nie doświadcza.
- relacja z „ty” to jednocz między „ja” i „ty” nie ma żadnych antycypacji czy pożądań.
-relacja z „ty” to jednocześnie bycie wybranym i wybieranie, doznawanie i działanie. Relacja z „ty” jest bezpośrednia.
-„Każde prawdziwe życie jest spotkaniem.”
-teraźniejszość jest wtedy, kiedy obecne staje się „ty”
-przedmioty należą do przeszłości
-przedmiot nie jest trwaniem, lecz bezruchem, brakiem obecności
-relacja z „ty”= uczucia: Uczucia towarzyszą metafizycznemu i metapsychicznemu faktowi miłości, ale go nie wywołują
-uczucia mogą być różne, a poza tym: „Uczucia się ,,ma'', miłość natomiast dzieje się. Uczucia mieszkają w człowieku, ale człowiek mieszka w swojej miłości. Nie jest to przenośnia, lecz rzeczywistość”
-miłość jest działaniem w świecie
-poprzez miłość można stać się „ty”- czyli tym, który wychodzi naprzeciw.
-miłość to odpowiedzialność ”ja” za „ty”
-Relacja jest wzajemnością „Moje Ty oddziałuje na mnie tak, jak ja oddziałuję na nie. Kształtują nas nasi uczniowie, nasze dzieła nas tworzą. ,,ZłY,, otwiera się, gdy dotknie go święte podstawowe słowo. Jak bardzo wychowują nas dzieci, Zwierzęta”...
-każde „ty” musi stać się „ono” i to jest ludzkie przeznaczenie
-„ Każdemu Ty na świecie, zgodnie z jego istotą jest przeznaczone stawać
się rzeczą lub wciąż od nowa zanurzać w przedmiotowość” (to chyba coś dla Asi...)-ONO: o ile „ono” jest poczwarką, „Ty” jest ćmą.
-język ludów pierwotnych- słowa-zdania, krótkie frazy-ale już relacja. Np. „powąchaj mnie” (autentyczny przykład z tego durnego artykułu!)
-człowiek pierwotny nie doświadcza ty, ale je odczuwa, cieleśnie przeżywa
-najpierw było „ja-ty”, później dopiero „ja-ono”
-„ja i ty” to człowiek i jego „Naprzeciw”
-„ja-ono”- to „słowo oddzielenia” wyrażające relację człowiek-przedmiot, np. „ja widzę drzewo”.
-u nowonarodzonego dziecka widać, że duchowa realność podstawowych słów wyłania się z realności naturalnej, realność podstawowego słowa Ja-Ty z naturalnego złączenia, realność podstawowego słowa Ja-ono z naturalnego odłączenia.
-życie dziecka nienarodzonego jestem czystym duchowym złączeniem
-napis w żydowskim języku mitycznym „w łonie matki człowiek wie wszystko, w chwili narodzenia jednak zapomina”
-później owo złączenie zostaje w człowieku jako tęsknota, marzenie. Jest to tęsknota za kosmicznym złączeniem z prawdziwym TY.
-praświat= Wielka Matka= nie upostaciowany świat. Od tego świata człowiek się odłącza, jednak wraca do niego w nocy, we czasie snu.
-Kompensację tego istotnego świata jest dla człowieka RELACJA z Ty. U niemowląt widać pierwotność dążenia do relacji (z matką). Konfrontacja z „Naprzeciw”.
Rozwój duszy dziecka złączony jest nierozerwalnie z rozwojem pragnienia Ty, z momentami spełnienia i niespełnienia tego pragnienia, z grą jego eksperymentów i z tragiczną powagą bezradności
-człowiek staje się „ja” w kontakcie z „ty”
-Człowiek, który zdobył świadomość „Ja”, który mówi „Ja-ono”, staje przed rzeczami, a nie naprzeciw
nich
- świat jest obecnością ja
-świat” „Nie pomaga ci utrzymać się przy życiu, pomaga tylko przeczuć wieczność”
-ONO: ” Pojedyncze Ty, gdy skończy się proces relacji, musi stać się ono.
Pojedyncze Ono - przez wejście w proces relacji - może stać się Ty”.
5
polfilmo