Elektronika Praktyczna 2001-05.pdf

(5271 KB) Pobierz
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01//EN" "http://www.w3.org/TR/html4/strict.dtd">
ELEKTRONIKA PRAKTYCZNA • Miêdzynarodowy magazyn elektroników konstruktorów
5/2001 • maj
864330913.201.png 864330913.212.png 864330913.223.png 864330913.234.png 864330913.001.png 864330913.012.png 864330913.023.png 864330913.034.png 864330913.045.png 864330913.056.png 864330913.067.png 864330913.078.png 864330913.089.png 864330913.100.png 864330913.111.png 864330913.122.png 864330913.133.png 864330913.144.png 864330913.155.png 864330913.166.png 864330913.167.png 864330913.168.png 864330913.169.png 864330913.170.png 864330913.171.png 864330913.172.png 864330913.173.png 864330913.174.png 864330913.175.png 864330913.176.png 864330913.177.png 864330913.178.png 864330913.179.png 864330913.180.png 864330913.181.png 864330913.182.png 864330913.183.png 864330913.184.png 864330913.185.png 864330913.186.png 864330913.187.png 864330913.188.png 864330913.189.png 864330913.190.png 864330913.191.png 864330913.192.png 864330913.193.png 864330913.194.png 864330913.195.png 864330913.196.png 864330913.197.png 864330913.198.png 864330913.199.png 864330913.200.png 864330913.202.png 864330913.203.png 864330913.204.png 864330913.205.png 864330913.206.png 864330913.207.png 864330913.208.png 864330913.209.png 864330913.210.png 864330913.211.png 864330913.213.png 864330913.214.png 864330913.215.png 864330913.216.png 864330913.217.png 864330913.218.png 864330913.219.png 864330913.220.png 864330913.221.png 864330913.222.png 864330913.224.png 864330913.225.png 864330913.226.png 864330913.227.png 864330913.228.png 864330913.229.png 864330913.230.png 864330913.231.png 864330913.232.png 864330913.233.png 864330913.235.png 864330913.236.png 864330913.237.png 864330913.238.png 864330913.239.png 864330913.240.png 864330913.241.png 864330913.242.png 864330913.243.png 864330913.244.png 864330913.002.png 864330913.003.png 864330913.004.png 864330913.005.png 864330913.006.png 864330913.007.png 864330913.008.png 864330913.009.png 864330913.010.png 864330913.011.png 864330913.013.png 864330913.014.png 864330913.015.png 864330913.016.png 864330913.017.png 864330913.018.png 864330913.019.png 864330913.020.png 864330913.021.png 864330913.022.png 864330913.024.png 864330913.025.png 864330913.026.png 864330913.027.png 864330913.028.png 864330913.029.png
Analizator magistrali 1Wire
Coraz większą popularnością wśród elektroników
cieszą się układy wyposażone w interfejs 1Wire. Urzą−
dzenie opisane na str. 33 ułatwi diagnostykę magistrali
z dołączonymi wieloma układami tego typu.
Alarm bagażowy
Zdumienie może budzić fakt, że elektroniczne
zabezpieczenie bagażu musi być tak skomplikowa−
ne. My postawiliśmy na dużą skuteczność działania
i łatwość stosowania alarmu. Szczegóły naszej
propozycji przedstawiamy na str. 27 .
Sygnalizator wstrząsów
To prościutkie urządzenie można
wykorzystać m.in. jako miniaturowy
system alarmowy, zabezpieczający
okna przed wybiciem. Str. 80 .
Gra zręcznościowa
Jeżeli w Twojej duszy tkwi chociaż odrobina
namiętności do hazardu − musisz spróbo−
wać! Str. 37 .
Joystick dla niepełnosprawnych
Na str. 41 kończymy opis konstrukcji joy−
sticka dla niepełnosprawnych, który sporo
radości może dostarczyć także całkowicie
sprawnym użytkownikom komputerów.
Regulator obrotów silników DC
Tak wygodne w obsłudze
regulatory obrotów do silników
stałoprądowych są rzadkością na
rynku: całą jego obsługę
zapewnia pojedynczy
nastawnik obrotowy,
przypominający działa−
niem standardowy poten−
cjometr. Str. 21 .
Syrena z układem ZSD100
Klasyczny “Miniprojekt”, w którym
wszystkie “umiejętności” urządzenie
zawdzięcza jednemu układowi
scalonemu. Str. 79 .
Zestaw ewaluacyjny
dla układów MAX4135/6
Kolejna firma rozpoczyna prezentację
swoich zestawów ewaluacyjnych na
łamach EP. Zaczynamy od zestawu
przygotowanego dla scalonych przełącz−
ników sygnału wideo − MAX4135/6. Str. 76 .
Czytnik linii papilarnych
Kolejny na łamach EP artykuł
poświęcony biometrycznym syste−
mom identyfikacji i kontroli dostę−
pu. Str. 58 .
Programatory
Na str. 61 64 przedstawiamy dwa
nowe na naszym rynku programatory
uniwersalne. Jak widać konkurencja
rośnie − ku naszemu pożytkowi − w siłę!
Elektronika Praktyczna 5/2001
6
864330913.030.png 864330913.031.png 864330913.032.png 864330913.033.png 864330913.035.png 864330913.036.png 864330913.037.png 864330913.038.png 864330913.039.png 864330913.040.png 864330913.041.png
Nr 5 (101)
maj 2001
Projekty
Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W, część 1 ....... 14
Dwukierunkowy regulator obrotów silników DC .................. 21
Układ zabezpieczenia bagażu............................................... 27
Analizator magistrali 1WIRE, czyli porządkowanie
bałaganu na linii jednoprzewodowej ................................... 33
Gra zręcznościowa .................................................................. 37
Joystick komputerowy dla osób niepełnosprawnych ........ 41
FPGA Starter Kit
Atmel coraz łaskawiej patrzy na
nasz rynek, w związku z czym
poszerza ofertę swoich narzędzi
ewaluacyjnych. Jedno z nich −
dla układów FPGA − prezentujemy
na str. 50 .
Miniprojekty
Syrena z układem ZSD100 ....................................................... 79
Sygnalizator wstrząsów ............................................................ 80
Cyfrowa nagrywarka audio ................................................... 81
Automatyka
Rejestratory danych............................................................... 135
Inteligentny, miniaturowy, elegancki .................................. 139
Ciacho − miniaturowy PC firmy Advantech ....................... 145
Sprzęt
eTrexLegend − nowy przenośny odbiornik GPS .................... 47
FPGA Starter Kit......................................................................... 50
Czytnik linii papilarnych BioTouch .......................................... 58
Programator uniwersalny Micromaster LV48........................ 61
Nowe czasy, nowy Labtool..................................................... 64
Promax 8+ − analizator sygnału telewizji kablowej .............. 68
Z183 − nowa propozycja ZiLOGa............................................ 89
Układy CSoC
Na str. 72 przedstawiamy rewolu−
cyjną nowość: 8− i 32−bitowe
układy System−on−a−Chip firmy
Triscend.
Programy
Active−HDL − nowoczesne projektowanie
układów FPGA/CPLD ............................................................... 77
Podzespoły
8− i 32−bitowe układy CSoC firmy Triscend............................ 72
Nowe Podzespoły..................................................................... 87
Odbiornik GPS eTrexLegend
Jeden z najnowszych przenośnych
odbiorników firmy Garmin prezen−
tujemy w artykule na str. 47 .
Kurs
ST6−Realizer − narysuj swój program! ...................................... 92
Projekty Czytelników
Programator uniwersalny, część 2 ......................................... 95
Miniaturowe PC...
...są często nazywane − ze wzglę−
du na wymiary − komputerami
“ciasteczkowymi”. Jedną z takich
“maszyn” przedstawiamy
na str. 145 .
Info Świat ......................................................................... 99
Info Kraj.......................................................................... 101
Kramik+Rynek .............................................................. 109
Listy ................................................................................. 119
Ekspresowy Informator Elektroniczny.....................123
Wykaz reklamodawców ............................................ 134
Elektronika Praktyczna 5/2001
7
864330913.042.png 864330913.043.png 864330913.044.png 864330913.046.png 864330913.047.png 864330913.048.png 864330913.049.png 864330913.050.png 864330913.051.png 864330913.052.png 864330913.053.png 864330913.054.png 864330913.055.png 864330913.057.png
P R O J E K T Y
Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W
Wysokosprawny
wzmacniacz audio
2x250W, część 1
AVT−5015
Na rynku uk³adÛw
scalonych do wzmacniaczy
audio d³ugo panowa³ zastÛj.
W†ostatnich dwÛch latach
nast¹pi³ rewolucyjny prze³om,
ktÛry z†pewnym opÛünieniem
dotar³ takøe do Polski:
w†artykule przedstawiamy
opis konstrukcji wzmacniacza
audio wysokiej jakoúci,
o†bardzo duøej mocy
muzycznej (2x250W), ktÛry
praktycznie nie wymaga
ch³odzenia. Niewiarygodne?
Zobaczcie sami!
Ojcem (matk¹?) sukcesu jest
amerykaÒska firma Tripath, ktÛra
po latach doúwiadczeÒ ze wzmac-
niaczami audio pracuj¹cymi w†kla-
sie D (z cyfrow¹ modulacj¹ syg-
na³u audio metod¹ PWM) opraco-
wa³a w³asn¹, zupe³nie now¹ klasÍ
wzmacniaczy, ktÛr¹ nazwan¹ T.
Podstawowa zasada dzia³ania
wzmacniaczy pracuj¹cych w†klasie
T jest podobna do klasycznych
wzmacniaczy impulsowych, tzn.
sygna³ wyjúciowy wzmacniacza jest
ci¹giem impulsÛw o†modulowanym
wype³nieniu i†- istotna nowoúÊ -
czÍstotliwoúci. To w³aúnie dziÍki
modyfikowaniu czÍstotliwoúci noú-
nej PWM wzmacniacze pracuj¹ce
w†impulsowej klasie T nie znie-
kszta³caj¹ sk³adowych sygna³u wyj-
úciowego o†czÍstotliwoúciach po-
wyøej 1,5..2kHz jak dzieje siÍ to
w†klasie D ( rys. 1 ), w†zwi¹zku
z†czym maj¹ pasmo przenoszenia
porÛwnywalne ( rys. 2 ) ze wzmac-
niaczami pracuj¹cymi w†klasie A
lub AB. Tak dobry wynik osi¹g-
niÍto - niestety - doúÊ duøym
kosztem, poniewaø sygna³ wejúcio-
wy poddawany wzmacnianiu jest
poddawany dog³Íbnej analizie wid-
mowej przez procesor sygna³owy
wbudowany w†uk³ad steruj¹cy ( rys.
3 ). Procesor ten odpowiada za
dostosowanie czÍstotliwoúci noúnej
do widma sygna³u wejúciowego,
a†takøe - dziÍki rozbudowanym
obwodom sprzÍøenia zwrotnego -
dostosowuje parametry sterowania
wyjúciowych tranzystorÛw mocy
do ich indywidualnych charakte-
rystyk. DziÍki temu dobranie tran-
zystorÛw pracuj¹cych w†koÒcÛw-
kach mocy nie jest zbyt trudne.
Wed³ug informacji udostÍpnionych
przez producenta, czÍstotliwoúÊ
noúnej PWM dla sygna³Ûw o†nie-
wielkich amplitudach i†niskich
czÍstotliwoúciach wynosi ok.
1,2MHz. Spada ona do ok. 200kHz
dla sygna³Ûw o†bardzo duøych am-
plitudach. DziÍki uzaleønieniu
czÍstotliwoúci sygna³u noúnego od
amplitudy sygna³u wyjúciowego
poszerzeniu ulega zakres liniowej
pracy elementÛw indukcyjnych,
ktÛre wykorzystano do filtracji
sygna³u wyjúciowego.
W†tym momencie wypada za-
daÊ pytanie, po co inøynierowie
Najważniejsze parametry i właściwości
wzmacniacza AVT−5015:
moc muzyczna: 2x250W (THD=1,2%, R L =4
),
moc wyjściowa dla sygnału sinusoidalnego
i THD=0,1% (R L =4
): 150W,
pasmo przenoszenia: 17Hz..80kHz,
odstęp sygnału od szumu: >99dB,
separacja kanałów nie gorsza niż: −75dB (w
całym pasmie),
klasa pracy: T,
sprawność (P out =160W, R L =4
): 87%,
wbudowane zabezpieczenia
antyprzeciążeniowe.
14
Elektronika Praktyczna 5/2001
864330913.058.png 864330913.059.png 864330913.060.png
Wysokosprawny wzmacniacz audio 2x250W
Rys. 1. Zniekształcenia w funkcji częstotliwości
wzmacniacza pracującego w klasie D.
Rys. 4. Zawartość harmonicznych w sygnale
wyjściowym przykładowego wzmacniacza
pracującego w klasie D.
Rys. 2. Zniekształcenia w funkcji częstotliwości
wzmacniacza pracującego w klasie T.
Rys. 5. Zawartość harmonicznych w sygnale
wyjściowym przykładowego wzmacniacza
pracującego w klasie T.
firmy Tripath tak bardzo skompli-
kowali wzmacnianie sygna³u au-
dio? Odpowiedü jest bardzo pros-
ta: ze wzglÍdÛw oszczÍdnoúcio-
wych. Wzmacniacze pracuj¹ce
w†klasie AB lub A charakteryzuj¹
siÍ doskona³ymi parametrami (ma-
³e zniekszta³cenia, duøe wzmoc-
nienie, szerokie pasmo przenosze-
nia), lecz maj¹ ma³¹ a†nawet
bardzo ma³¹ (zw³aszcza wzmac-
niacze pracuj¹ce w†klasie A)
sprawnoúÊ energetyczn¹. Z†kolei
wzmacniacze impulsowe pracuj¹-
ce w†klasie D maj¹ duø¹ spraw-
noúÊ energetyczn¹ (nawet do
88%), ale wnosz¹ do wzmacnia-
nego sygna³u doúÊ duøe znie-
kszta³cenia, ktÛre s¹ szczegÛlnie
dokuczliwe dla sk³adowych syg-
na³u wyjúciowego o†wyøszych
czÍstotliwoúciach ( rys. 4 ). Odtwa-
rzanie muzyki za pomoc¹ wzmac-
niacza o†tak duøych zniekszta³ce-
niach jest praktycznie niemoøli-
we, w†zwi¹zku z†czym klasa D
doskonale przyjͳa siÍ w†syste-
mach kina domowego, gdzie ener-
gooszczÍdne wzmacniacze s¹ wy-
korzystywane do zasilania g³oúni-
kÛw subniskotonowych o†paúmie
przenoszenia do 250..500Hz. Na
rys. 5 pokazano charakterystykÍ
ilustruj¹c¹ poziom zniekszta³ceÒ
w†funkcji mocy wyjúciowej
wzmacniacza klasy T. PrzyjÍto
warunki pomiarowe identyczne,
jak dla odpowiedniego uk³adu
pracuj¹cego w†klasie D (charakte-
rystyka z†rys. 4) - przedstawiony
wykres nie oznacza, øe w†zbudo-
wanym przez nas wzmacniaczu
przy 10W mocy wyjúciowej po-
ziom zniekszta³ceÒ osi¹ga 10%!
niaczy o†mocy wyjúciowej (sinus)
ok. 150W w†kaødym kanale. W³aú-
nie ten uk³ad zastosowaliúmy
w†prezentowanym projekcie.
Opis uk³adu
Prezentowany w artykule
wzmacniacz powsta³ w†oparciu
o†bardzo szczegÛ³owe zalecenia
producenta uk³adu TA0102A.
W†dokumentacji udostÍpnionej
m.in. na stronie www.tripath.com
znajduje siÍ tak wiele wytycz-
nych, øe potencjalny wykonawca
wzmacniacza ma stosunkowo nie-
wiele do zrobienia: zaprojektowaÊ
p³ytkÍ drukowan¹. Jak siÍ jednak
okaza³o, nie jest to zadanie zbyt
proste, poniewaø pr¹d przep³ywa-
j¹cy impulsowo przez kluczowane
z†duø¹ szybkoúci¹ tranzystory mo-
cy powoduje powstawanie doúÊ
duøych zak³ÛceÒ, ìchÍtnieî wyko-
rzystywanych przez wzmacniacz
jako pretekst do wzbudzania siÍ.
Schemat elektryczny najwaøniej-
szej czÍúci wzmacniacza pokazano
na rys. 6 . Jak ³atwo siÍ domyúleÊ,
najwaøniejszym elementem wzmac-
niacza jest uk³ad scalony U1. Syg-
na³y wejúciowe IN_L i†IN_R s¹
TA0102A - serce
wzmacniacza
Pierwsze prÛby ze wzmacnia-
czami pracuj¹cymi w†klasie T kon-
struktorzy firmy Tripath prowadzi-
li buduj¹c je z†elementÛw dyskret-
nych. Okaza³o siÍ, øe zoptymali-
zowany projekt sterownika moøna
umieúciÊ w†pojedynczej obudowie
i†dostarczaÊ go w†postaci goto-
wych modu³Ûw hybrydowych, nie
wymagaj¹cych praktycznie øadne-
go ìstrojeniaî. Jednym z†pierw-
szych uk³adÛw tego typu na rynku
by³ TA0102A, sterownik wzmac-
Tab. 1. Wartość czasu “martwego”
w zależności od położenia zworek
JP1 i JP2.
Zwarte
Zwarte
Czas
styki
styki
“martwy”
JP1
JP2
[ns]
1−2
1−2
145
1−2
2−3
105
2−3
1−2
65
Rys. 3. Schemat blokowy układu TA0102A.
2−3
2−3
25
Elektronika Praktyczna 5/2001
15
864330913.061.png 864330913.062.png 864330913.063.png 864330913.064.png 864330913.065.png 864330913.066.png 864330913.068.png 864330913.069.png 864330913.070.png 864330913.071.png 864330913.072.png 864330913.073.png 864330913.074.png 864330913.075.png 864330913.076.png 864330913.077.png 864330913.079.png 864330913.080.png 864330913.081.png 864330913.082.png 864330913.083.png 864330913.084.png 864330913.085.png 864330913.086.png 864330913.087.png 864330913.088.png 864330913.090.png 864330913.091.png 864330913.092.png 864330913.093.png 864330913.094.png 864330913.095.png 864330913.096.png 864330913.097.png 864330913.098.png 864330913.099.png 864330913.101.png 864330913.102.png 864330913.103.png 864330913.104.png 864330913.105.png 864330913.106.png 864330913.107.png 864330913.108.png 864330913.109.png 864330913.110.png 864330913.112.png 864330913.113.png 864330913.114.png 864330913.115.png 864330913.116.png 864330913.117.png 864330913.118.png 864330913.119.png 864330913.120.png 864330913.121.png 864330913.123.png 864330913.124.png 864330913.125.png 864330913.126.png 864330913.127.png 864330913.128.png 864330913.129.png 864330913.130.png 864330913.131.png 864330913.132.png 864330913.134.png 864330913.135.png 864330913.136.png 864330913.137.png 864330913.138.png 864330913.139.png 864330913.140.png 864330913.141.png 864330913.142.png 864330913.143.png 864330913.145.png 864330913.146.png 864330913.147.png 864330913.148.png 864330913.149.png 864330913.150.png 864330913.151.png 864330913.152.png 864330913.153.png 864330913.154.png 864330913.156.png 864330913.157.png 864330913.158.png 864330913.159.png 864330913.160.png 864330913.161.png 864330913.162.png 864330913.163.png 864330913.164.png 864330913.165.png
 
Zgłoś jeśli naruszono regulamin